GENERAL NOTES PERTAINING TO DESCRIPTIVE INFORMATION
1
2
Text of Note
وصل الی کتاب من اعز الاخوان الالهیین و اشرف ذوی القرابه الروحانین مشتملا علی نفایس عرائس اللطف و الکرام مملوا من زواهر جواهر ... و اما المسائل الجلیله التی طلب الکشف عنها ... .
Text of Note
... و یجلو ایضا فساد ما قاله بعضهم من ان ما لالعرض اذا اخذ بالعرض قدا له یصیر ... فهذا ما تیسر لنا فی کشف هذه المسائل و الابانه عنها من المقال مع توزع البال و اختلال الاحوال فعلیک یا حبیبی وفقک الله ... و رحمه الله الملک القدیم محمد المشتهر بصدر بن ابراهیم اوتی کتابها بیمینیها.
NOTES PERTAINING TO PUBLICATION, DISTRIBUTION, ETC.
Text of Note
تاریخ کتابت زیر هیچ یک از رسالهها نوشته نشده و به نظر میرسد در اواخر قرن ۱۲ق. یا در نیمه اول قرن ۱۳ق. کتابت شده.
NOTES PERTAINING TO PHYSICAL DESCRIPTION
نوع خط:
نوع کاغذ:
تزئینات جلد:
Text of Note
نسخ تحریری یک کاتب.
Text of Note
فرنگی.
Text of Note
تیماج تریاکی سیر.
SUMMARY OR ABSTRACT
Text of Note
پاسخ صدر المتالهین شیرازی است به یکی از شاگردان یا دوستان خود.
Text of Note
در این رساله صدرا به پنج مساله فلسفی پاسخهای مبسوط و تحقیق داده است. این مسائل به ترتیب از این قرارند:
Text of Note
سوال اول: درباره اختیار و مشیت الهی و این که شرطست در مشیه علم مقدم بر ایجاد و اینکه شیخ اشراق که وجود علم مقدم را قائل نیست درباره شرط مزبور چه میگوید.
Text of Note
سوال دوم: درباره اینکه این قاعده متفق علیها: «جوهر ذاتی اجناس مادون خود است» مستلزم ترکیب مجردات است در خارج و و نیز مستلزم ترکیب هیولی است از ماده و صورت.
Text of Note
سوال سوم: سوالی درباره شبههای است که صاحب روضه الجنان (روض الجنان) بر یکی از ادله اثبات هیولی وارد ساخته.
Text of Note
سوال چهارم: شبههای است که خلاصه آن اثبات ماده است برای اعراض.
Text of Note
سوال پنجم: اگر حیثیات مکثراند لازم آید که شخصی مانند زید نیز کلی باشد زیرا حیثیات متعدد دارد.
Text of Note
این پاسخ و پرسش نامه از آثار ارزنده صدرا است که در یادنامه ملاصدرا و در دیگر مراجع در ضمن آثار او یاد نشده.
Text of Note
در پاسخ سوال سوم از شرح خود بر هدایه یا دو سخن را از آن کتاب نقل کرده. سوال کننده یکی از شاگردان و یا معاصران صدرالمتالهین است که از محضر او استفاده برده و صدرا در ضمن سوال پنجم و دوم بدین نکته اشارت کرده است.ملاصدرا نیز در پاسخ او را دوست خود خوانده و در دیباچه این نامه از او با احترام فراوان یاد کرده. صدرالمتالهین این سوالات را (برخلاف سوالات شمساء) به تفصیل پاسخ گفته و در مقدمه گوید: «درباره مسائل بزرگی که خواستار حل و کشف آن شده بایستی حضورا و مشافهه سخن بگویم زیرا فاش ساختن حقایق برای مردم فرومایه موجب پشیمانی است.» با این حال در پایان پاسخ سوال دوم (درباره ترکیب هیولی) از بیان شمه ای از اسرار نلگریز گشته است. در آنجا چنین گوید: «و لنا فی هذا المقام کلام آخر اشترطنا علی انفسنا ان لا نذکره و لانباحث به مع الجماعه المشارکین لنا فی العلم الظاهری لان فیه خروجا عن الطریقه المشهوره لما فیه من سر اشراقی فان اشتهیت یا اخی ان تکون من اهل الحقایق و الاسرار فاستمع لما یتلی علیک ملتزما صونه عن الاغیار». صدر المتالهین در این نامه از شیخ شهاب الدین سهروردی شیخ اشراق از تلویحات و حمه الاشراق او از شفاء شیخ الرئیس از روضه الجنان (که ظاهرا همان روض الجنان ابوالحسن بن احمد نسخه ش ۱۸۳۳ و ۵/ ۱۸۳۴ مجلس است و من تاکنون در جائی ندیدهام که نام آن روضه الجنان ثبت شود)٬ از ایماضات (میرداماد) از محقق دوانی و از سید المدققین (مراد سید صدر دشتکی) است یاد کرده. در پایان پاسخ سوال۲ از بساطه وجود و ذوات مجرده نوریه شیخ اشراق یاد کند و گوید: «فعلیک بهذه القاعده فان لها عمقا عظیما ذهل عنه جمهور القوم ثم بمراجعه کتبه فی دفع شکوک یستعرض لک فیها».
Text of Note
پراکندههایی نیز در نسخه هست که اینجا ذکر میشود:
Text of Note
جواب نامه شیخ احمد احسایی (۱۰۰ر) به زبان عربی است.
Text of Note
پاسخ نامه هایی است که یکی از خواستاران شیخ احسایی به سوی او نوشته و عبارات آن را مسجع آورده است این پاسخ چنین نوشته شده: در جواب نامه شیخ عالیمقام عارف علام آقا شیخ احمد احسایی نوشته شد: یا من بلغ العلی کمالا/ یا من کشف الدجی جمالا/ به هر جمعیتی وصل تو جویم/ لعل الله یجمعنی و ایاک/ عجری عن تحریر شوقی الیکم/ کعجری عن ادارک المثول لدیکم/ سلامی و ان کان مثلی لا یلیق بکم/ و لکن سلام العلی الا علی علیکم. در پایان نامه این چنین آمده است: «فختم الله لنا کما ختم بعاقبه العاقبه و جمعنا و ایاکم بدار الزلفی و العاره بجاه اصحاب الولایه و اولیاء الوراثه... و السلام علیکم یا اهل الولایه و الربانیه ... والسلام».
Text of Note
تحقیق در معنی لفظ جلاله (۱۳۴ر) به زبان عربی است.
Text of Note
در گ ۱۳۴ر نخست چهار سطر از پایان رساله حدوث العالم آمده و آن گاه بقیه صفحه در تحقیق وضع اسم جلاله است و در آن از صدرای شیرازی یاد شده این رساله به جز رساله دوانی و فخر رازی است.
BOUND WITH
Title
اسرار الایات و انوار البینات
Author
/ صدر المتالهین شیرازی محمد بن ابراهیم ( - ۱۰۵۰ق.)