GENERAL NOTES PERTAINING TO DESCRIPTIVE INFORMATION
1
Text of Note
آغاز افتاده:.. میر سلطان ویس گردون اقتدار
Text of Note
آنکه آمد ملک و دولت را مدار/ آفتاب دولتش پاینده باد.
NOTES PERTAINING TO PHYSICAL DESCRIPTION
نوع خط:
تزئینات جلد:
Text of Note
تعلیق.
Text of Note
چرم قهوهای ساده.
NOTE RELATING TO THE COPY IN HAND
1
Text of Note
صفحات پایانی به خط ریزتر نوشته شده و صفحات از شش سطری به پنج سطری تبدیل شده.
PROVENANCE NOTE
1
Text of Note
تحت تملک لطفعلی بن محمدکاظم صدرالافاضل از غره محرم ۱۳۴۴ بوده است.
EXTERNAL INDEXES/ABSTRACTS/REFERENCES NOTE
Name of source
ماخذ فهرست: جلد ۴۳، صفحه ۱۴۳-۱۴۴.
SUMMARY OR ABSTRACT
Text of Note
در دو برگ الحاقی آغازین نسخه، مالک آن صدرالافاضل لطفعلی بن محمدکاظم نصیری مطالبی در خصوص تاریخچه ترسل و اهمیت آن و وضعیت نسخه فعلی نوشته که بجهت کثرت فایده آن، عینا نقل میشود.
Text of Note
کلمه ترسل چنانکه بر علمی مخصوص اطلاق میشود که از فروع انشا بشمار میرود (و در آن بیان احوال و طبقات کاتب و مکتوب و مکتوبالیه مینمایند از حیث ادب و اصطلاحات خاصه مناسبه هر یک) همچنان در عرف متاخرین مجموعه را میگفتند که در سلسه کتب ابتدائیه ذکر میشد و مشتمل بود بر چند مکتوب از اخوانیات و عرایض و فرامین و احکام و صورت مکاتیب شرعیه و قبض و برات و مصطلحات دفتری و استیفا
Text of Note
و ارقام و سیاق اعداد نقدی و جنسی که بقلم تعلیق یا شکسته تعلیق مقرمط نوشته میشد و اطفال کتاب بعد از استیلا بر قرات خط نسخ و نستعلیق میخواندند و از آن نمونه و مسایل بفنون منشآت و تحریرات و جزئیات آشنا میشدند (و فوائد این معنی برای مبتدی پیداست که تا چه اندازه بوده است).
Text of Note
مرحوم ادیب اریب میرزا حبیب قاآنی که در مطلع قصیده میگوید:
Text of Note
ای زلف تو پیچیدهتر از خط ترسل/ بر دامن زلف تو مرا دست توسل// ریحان خط از زلف شکسته تو نماید/ چون عین رقاع از خم طغرای ترسل.
Text of Note
اشاره به همین معنی کرده است که اسم نوعی مجموعه مزبوره باشد.
Text of Note
بعد از غلبه طبیعی مسلکها بر ممالک ایران بخیال کندن ریشه علوم اسلامیه افتادند. بهتر وسیله برای پیشرفت مقصد خود تغییر وضع مکاتیب را دیدند پس از آنکه زمام آنرا بدست اقتدار آوردند مقرر شد که ابتدائیات بر حسب دستور خودشان باشد، چند مسئله از اوایل حساب و هندسه و ژغرافیا را بعد از قرائات حروف تهجی مرتب داشته استعداد عمر اطفال و نوباوگان عصر را بخواندن و حفظ کلمات آنها حبس و قصر مینمایند و چنان تقدیر گرفتند که تا دوره اینها تمام شود زمان تحصیل منقضی شده باشد.
Text of Note
نتیجه عمری که صرف شده و عوض انتظاریکه اولیا این متعلمین داشتند جهل مرکب و خودسری است که نصیب اطفال آنها شده است.
Text of Note
اینها هنوز مقدمه است، پیداست کزین میان چه خواهد برخاست.
Text of Note
خلاصه از جمله چیزهائیکه فدای وضع جدید تربیت کودکان شد کتاب ترسل بود که از محصلین امروزی اگر بپرسند نمیدانند یعنی چه.
Text of Note
این اوراق مندرسه را که محتمل است از تاریخ هزار و سی و شش هجری مانده باشد در کاغذ پارهای دکه عطاری دیدم مختصر نمونه است که از ترسل آن عهد خبر میدهد بسپردم بهمان شکل جلدش کنند از فواید اوراق اواخر آن یکی الفاظی است که ممیز اجناس مرسوم مردم دفتری بوده مثل قلاده و مس و دست و قطعه.
Text of Note
فایده دیگر که عمده است این است که از طور کتابت خط سیاق آن میتوان اثبات کرد که صورت آنها از خط عربی ماخوذ است بلکه عین کلمات عربیه است که از کثرت تحریر اندک انحرافی پیدا کرده است چنانکه بخط خود اشاره آنها خواهم نمود انشاءالله تعالی.
Text of Note
بهر حال چند ورقی است نماینده طور نگارش عهد عهید داخل در مکتبه فقیر لطفعلی بن محمدکاظم غفرالله سبحانه لهما گردید.
Text of Note
کان ذلک غره محرمالحرام سنه ۱۳۴۴ فی دارالخلافه طهران.