عنوان

سخن گفتن از خدا بر مبنای اشتراک معنوی و تشکیک وجودی با تاکید بر دیدگاه علامه طباطبایی

زبان متن نوشتاري يا گفتاري و مانند آن

فارسی

عنوان اصلي

سخن گفتن از خدا بر مبنای اشتراک معنوی و تشکیک وجودی با تاکید بر دیدگاه علامه طباطبایی

نام نخستين پديدآور

اکبر قربانی

محل نشرو پخش و غیره

ساوه

تاریخ نشرو بخش و غیره

تابستون/1390

نام ناشر، پخش کننده و غيره

دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه

متن يادداشت

در پاسخ به این پرسش مهم که آیا می توان با زبانی محدود و بشری، از خدایی نامحدود و متعالی سخن گفت؟ دیدگاهها و نظریات گوناگونی مطرح شده است. بنابر دیدگاهی که با نظر به مبانی حکمت متعالیه ملاصدرا، می توان آن را نظریه «اشتراک معنوی و تشکیک وجودی» نامید، با توجه به اینکه خدا کامل مطلق و قائم بالذات است، اولا معنای اتصاف او به صفات کمال این است که خداوند تمامی کمالات وجودی را به کاملترین نحو داراست و صفات سلبیه نیز چیزی جز سلب نقص، یا همان اثبات کمال، نیست و ثانیا این صفات کمالیه عین یکدیگر و عین ذات الهی دانسته می شود و با توجه به «وحدت تشکیکی حقیقت وجود»، اشتراک معنوی صفات الهی با صفات انسانی مستلزم اشتراک مصداقی خدا و انسان و افتادن در ورطه تشبیه نیست. علامه طباطبایی نخست با توجه به تلقی انسانوارانگارانه انسان از خدا، مفاهیم دینی را جامع میان نفی و اثبات دانسته و با تکیه بر روایات، بر دیدگاه اثبات بلاتشبیه، تاکید نموده است. آنگاه به عنوان یک فیلسوف پیرو مکتب حکمت متعالیه و به تبع صدرالمتالهین، با تکیه بر «اشتراک معنوی مفهوم وجود» و «تشکیک حقیقت اصیل وجود» و «تفکیک مقام معنا از مقام مصداق» و با توجه به مراتب معنا و کاربرد الفاظ، بر اشتراک اصل معنای صفاتی همچون علم و قدرت و حیات و ... در انسان و خدا تاکید کرده و انحصار معنا در مرتبه مادی و جسمانی را نادرست دانسته است. هر چند در نظریه علامه نیز نوعی تمایل به روش سلبی دیده می شود و معنای ایجابی مشترک میان صفات خدا و صفات انسان، به روشنی بیان نشده است.

عنصر شناسه ای

علامه طباطبایی;اشتراک معنوی;زبان دین;صفات الهی;حکمت متعالیه;تنزیه الهی;تشبیه;وحدت تشکیکی وجود;کمال مطلق;فلسفه دین;

تقسیم فرعی موضوعی

اسفار;بیان ناپذیری خدا;المیزان;واقعیت غائی;نمادگرایی;توحید;جمع تشبیه و تنزیه;اصل ابطال پذیری(اصطلاح وابسته);نظریه تمثیل;اهل بیت(ع);احد;فلسفه پوزیتیویسم;سخن گفتن از خدا از نظر آکوئیناس;اصول فلسفه و روش رئالیسم;احد(تعین اول);نمادگرایی زبان دین;شناخت سلبی خد

مشخصه منبع قراردادي

نوع ماده

مقاله;