عنوان

ارزیابی تغییرات کاربری اراضی در استان بابل کشور عراق با تأکید بر تأثیرات کم‌آبی و با استفاده از سنجش از دور و GIS

شماره

پ۲۸۹۸۱

زبان متن نوشتاري يا گفتاري و مانند آن

per

عنوان اصلي

ارزیابی تغییرات کاربری اراضی در استان بابل کشور عراق با تأکید بر تأثیرات کم‌آبی و با استفاده از سنجش از دور و GIS

نام نخستين پديدآور

محمد رضا عاید علی

نام ناشر، پخش کننده و غيره

برنامه ریزی وعلوم محیطی

تاریخ نشرو بخش و غیره

۱۴۰۲

نام خاص و کميت اثر

۷۱ص.

مواد همراه اثر

سی دی

جزئيات پايان نامه و نوع درجه آن

کارشناسی ارشد

نظم درجات

سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی گرایش سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)

زمان اعطا مدرک

۱۴۰۲/۰۴/۲۵

متن يادداشت

مبحث آب یکی از مؤلفه‌های اساسی پوشش سطحی زمین است که دارای اهمیت حیاتی برای متعادل نگه داشتن ساختار محیطی به منظور تأمین تمام نیازهای بشری است، به‌ویژه در کشورهایی همچون عراق که آب و هوای خشک و نیمه‌خشک دارند، آب عاملی مهم در کنترل توزیع جمعیت و فعالیت‌های اقتصادی و عمدتاً در کشاورزی است و بنابراین نقش اساسی در تأمین مواد غذایی مورد نیاز مردم دارد. همچنین منابع آب اهمیت بسیار زیادی در حوزه امنیت ملی کشور عراق دارا می‌باشد. با این وجود، روند کم‌آبی در عراق متأثر از عوامل طبیعی و سیاسی به‌ویژه در بخش مرکزی و جنوبی آن تشدید یافته است و بر همین اساس ضرورت ارزیابی جامع از روند تغییر و تحولات منابع آب در مناطق مختلف این کشور احساس می‌شود. در این راستا تحقیق حاضر روند تغییرات کاربری و پوشش اراضی در سطح استان بابل در کشور عراق را ارزیابی نموده و تغییر و تحولات صورت گرفته در وضعیت منابع آب سطحی این منطقه را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده است. برای این منظور از داده‌ها، تکنیک‌ها و تحلیل‌های ترکیبی سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی بهره گرفته شده است. جمع‌آوری داده‌های مورد نیاز تحقیق نیز با استفاده از روش‌های میدانی و کتابخانه‌ای به انجام رسیده است. تحقیق حاضر مبتنی بر طبقه‌بندی نظارت‌شده تصاویر ماهواره‌ای محدوده استان بابل عراق بوده و در این راستا از تصاویر سنجنده ETM+ ماهواره لندست 7 سال 2003، تصاویر سنجنده OLI-TIRS ماهواره لندست 8 سال 2013 و ماهواره لندست 9 سال 2023 بهره گرفته شده و تکنیک حداکثر احتمال بر روی آن‌ها به انجام رسیده است. بر اساس نتایج، تغییر و تحولات اراضی در استان بابل نسبتاً وسیع بوده است به طوری که در طی دوره اول ده ساله (2013-2003) گستره آب‌های سطحی منطقه از 44/729 کیلومتر مربع به 14/174 کیلومتر مربع کاهش یافته است که به معنای از دست رفتن حدود 3/555 کیلومتر مربع یا به ‌عبارتی تغییرات منفی 13/76 درصدی این گروه از اراضی در منطقه می‌باشد. از طرفی در دوره دوم ده ساله (2023-2013) وسعت آب‌های سطحی افزایش یافته است و از 14/174 کیلومتر مربع به 61/825 کیلومتر مربع رسیده که حاکی از رشد 1/374 درصدی (47/651 کیلومتر مربع) بوده است. علاوه بر این، دو کاربری پوشش گیاهی و خاک و زمین لخت در سطح منطقه دستخوش تغییرات زیادی شده‌اند به‌ نحوی که پوشش گیاهی در آغاز دوره مساحتی در حدود 97/425 کیلومتر مربع را در بر گرفته بود که این میزان در پایان دوره به 68/47 کیلومتر مربع کاهش یافته است. همچنین گستره خاک و زمین لخت در سطح منطقه از 38/1015 کیلومتر مربع در آغاز دوره به 5/1789 کیلومتر مربع در پایان دوره افزایش یافته است. نتایج تحقیق چنین مشخص نموده است که عواملی از قبیل توسعه اراضی زراعی، رشد ساخت‌وسازهای شهری و روستایی و عوامل اقلیمی به‌عنوان فاکتورهای اصلی تغییر کاربری اراضی در سطح استان بابل مطرح بوده‌اند و علت و منشأ تغییرات کاربری اراضی صورت گرفته در استان بابل فقط کمبود آب نبوده است.

متن يادداشت

AbstractIn developing countries such as Iraq, which have a dry and semi-arid climate, water is an important factor in controlling population dynamics and economic activities, mainly in agriculture, and therefore plays an essential role in providing people with food security. Moreover, water resources are very important in the field of national security of Iraq. Nevertheless, water scarcity in Iraq has intensified due to natural and political factors, especially in its central and southern parts, and in this regard, a comprehensive assessment of the change process and developments of water resources in different regions of this country is important. Accordingly, the current research has evaluated the trend of land use and land cover changes in Babylon governorate in Iraq and has analyzed the changes trends in the surface water resources of this region. For this purpose, data, techniques and combined analysis of remote sensing (RS) and geographic information system (GIS) have been used. In addition, supervised classification has been applied to ETM+ sensor images of Landsat 7 satellite in 2003, OLI-TIRS sensor images of Landsat 8 satellite in 2013 and Landsat 9 satellite in 2023, and the maximum likelihood technique has been used. The results have shown that the land changes in Babylon governorate have been relatively large, so that during the first ten-year period (2003-2013), the surface water area of the region has decreased from 729.44 square kilometers to 174.14 square kilometers. It means the loss of about 555.3 square kilometers of it in the region. On the other hand, in the second ten-year period (2013-2023), the area of surface water has increased from 174.14 square kilometers to 825.61 square kilometers, which indicates a growth of 374.1 percent (651.47 square kilometers). In addition, vegetation has also undergone many changes in the region, so that the vegetation covered an area of about 425.97 square kilometers at the beginning of the period, which has decreased to 47.68 square kilometers at the end of the period. Also, the area of soil and bare land in the region has increased from 1015.38 square kilometers at the beginning of the period to 1789.5 square kilometers at the end of the period. The results of the research have shown that factors such as the growth of agricultural lands, urban expansion and rural constructions, and climatic factors have been considered as the main factors of land use change in Babylon governorate and the cause and origin of land use changes in the region was not only water scarcity.

عنوان گونه گون

Evaluation of land use changes in Babylon governorate in Iraq with emphasis on the impacts of water scarcity and using remote sensing and GIS

عنصر شناسه اي

‏عاید علی‏،

ساير عناصر نام

محمد رضا ‏

کد نقش

تهیه کننده

عنصر شناسه اي

‏قنبری،‏

عنصر شناسه اي

‏فیضی‌زاده،

ساير عناصر نام

ابوالفضل ‏

ساير عناصر نام

بختیار ‏

تاريخ

استاد راهنما

تاريخ

استاد مشاور

عنصر شناسه اي

‏ تبریز