عنوان

تعیین میزان آب کشاورزی مصرفی در مزارع محصولات عمده زراعی دشت تبریز

شماره

پ۲۵۷۱۱

زبان متن نوشتاري يا گفتاري و مانند آن

per

عنوان اصلي

تعیین میزان آب کشاورزی مصرفی در مزارع محصولات عمده زراعی دشت تبریز

نام نخستين پديدآور

غلامرضا صالحی

نام ناشر، پخش کننده و غيره

کشاورزی

تاریخ نشرو بخش و غیره

۱۴۰۰

نام خاص و کميت اثر

۹۳ص.

مواد همراه اثر

سی دی

جزئيات پايان نامه و نوع درجه آن

کارشناسی ارشد

نظم درجات

مهندسی آب گرایش آبیاری و زهکشی

زمان اعطا مدرک

۱۴۰۰/۰۶/۱۷

متن يادداشت

تعیین دقیق آب مصرفی اراضی یکی از گام های اساسی در راستای تخصیص بهینه منابع محدود آب برای بخش کشاورزی است. یکی از راه‌های کاهش بحران آب در بخش کشاورزی به واسطه پایین بودن کارآیی مصرف آب و در پی آن استفاده بیش از حد از منابع محدود، مدیریت مصرف آب در تأمین نیاز آبی گیاهان زراعی است. در این میان تبخیر-تعرق که یکی از عوامل مهم در فرآیند رشد گیاه محسوب و معادل آب مورد نیاز گیاهان زراعی قلمداد می‌شود. لذا تخمین دقیق آن با توجه به شرایط آب و هوایی هر منطقه و خصوصیات گیاه صورت می‌گیرد. تبخیر-تعرق گیاه مرجع در انتخاب روش آبیاری محصول مورد نظر، ظرفیت سیستم های آبیاری، برنامه‌ریزی آبیاری و مطالعات هیدرولوژیکی نقش بسیار مهمی دارد. نیاز آبی گیاه یا تبخیر-تعرق آن عامل اصلی مصرف آب در بخش کشاورزی است. با افزایش درجه حرارت انتظار می‌رود که قدرت تبخیرکنندگی هوا یا تبخیر-تعرق پتانسیل افزایش یافته و متعاقب آن نیاز آبی به ویژه در مناطق گرم و خشک به‌ طور مستقیم تحت تأثیر نوسان پارامتر‌های اقلیمی دستخوش تغییر گردد. در این مطالعه ابتدا گیاهان غالب در الگوی کشت دشت تبریز شناسایی و در 4 گروه عمده محصولات تابستانه، بهاره، علوفه‌جات و باغات قرار داده شدند. در گام بعدی تبخیر-تعرق استاندارد آن‌ها محاسبه و از طریق کاربرد مقادیر تبخیر-تعرق واقعی حاصله از سنجش از دور مقادیر تبخیر-تعرق استاندارد برای سال‌های مورد مطالعه اصلاح گردید و ضمن تعیین درصد تنش موجود در منطقه مورد مطالعه با استفاده از راندمان آبیاری مقادیر آب مصرفی در بخش کشاورزی دشت تبریز نیز مشخص شد. نتایج نشان داد که میانگین بلند مدت تبخیر-تعرق مرجع روزانه در ماه‌های مختلف فصل زراعی اردیبهشت، خرداد، تیر، مرداد، شهریور و مهر ‌‌‌‌‌‌به‌ترتیب71/4، 77/6، 31/8، 49/8 40/6 و80/3 ‌میلی‌متر بر روز بوده است. همچنین تبخیر-تعرق واقعی روزانه به‌ترتیب برای ماه‌های فوق 58/1، 69/2، 17/3، 81/2 و 23/2 ‌میلی‌متر برآورد شده است. مجموع آب مصرفی و درصد تأمین آب مورد نیاز عمده محصولات زراعی در طی فصل رشد با اعمال راندمان متوسط 48/0، برای محصولات تابستانه، بهاره، باغات و علوفه‌جات به ترتیب 17/1758، 21/1071، 21/2158 و91/1953 ‌میلی‌متر در سال و 43/0، 46/0، 38/0 و42/0 می‌باشد. همانطوری که ملاحظه می- شود در دشت تبریز به دلیل محدودیت آب امکان آبیاری کامل وجود ندارد و مقدار تأمین آب مورد نیاز به 50 درصد هم نمی‌رسد. لذا متعاقب آن عملکرد حداکثر هم حاصل نخواهد گردید و منطقه با تولید کمتر مواجه خواهد شد. برای برآورد بهره‌وری آب در چنین مناطقی حتما باید برآورد دقیقی از آب مصرفی کشاورزی و تبخیر-تعرق واقعی داشت.

متن يادداشت

Abstract:Accurate determination of land water consumption use is one of the basic steps towards the optimal allocation of limited water resources for the agricultural sector.One way to reduce the water crisis in the agricultural sector due to low water use efficiency and the consequent excessive use of limited resources, is to manage water consumption to meet the water needs of crops.Among these, evapotranspiration, which is one of the important factors in the plant growth process and is considered equivalent to the water required by crops.Therefore, accurate estimation is done according to the climatic conditions of each region and plant characteristics.Evapotranspiration of the reference plant has a very important role in choosing the irrigation method of the desired product, the capacity of irrigation systems, irrigation planning and hydrological studies.The water requirement of the plant or its evapotranspiration is the main factor of water consumption in the agricultural sector.With increasing temperature, it is expected that the evaporative power of air or evapotranspiration potential will increase and consequently the water demand, especially in hot and dry areas, will be changed directly affected by the fluctuation of climatic parameters.In this study, first the dominant plants in the cultivation pattern of Tabriz plain were identified and placed in 4 main groups of summer crops, spring, fodder and orchards.In the next step, their standard evapotranspiration was calculated and by applying the actual evapotranspiration values obtained from remote sensing, the standard evapotranspiration values were modified for the studied years and while determining the percentage of stress in the study area using irrigation efficiency Water consumption in the agricultural sector of Tabriz plain was also determined.The results showed that the long-term mean of daily reference evapotranspiration in different months of the crop season of May, June, July, August, September and October were respectively 4.71, 6.77, 8.31, 8.49 and 6.40 and 3.80 mm, per day.Also, the actual daily evapotranspiration has been estimated respectively at 1.58, 2.69, 3.17, 2.81 and 2.23 mm for the above months.Total water consumption and percentage of water supply required by major crops during the growing season with an average efficiency of 0.48, for summer, spring, orchards and forage crops, respectively, 1758.17, 1071.21, 2158.21 and 1953.91 mm per year and it is 0.43, 0.46, 0.38 and 0.42.As it can be seen, in Tabriz plain, due to water limitation, it is not possible to fully irrigate and the required amount of water supply does not reach 50%.Therefore, maximum performance will not be achieved and the region will face less production.To estimate water productivity in such areas, it is necessary to have an accurate estimate of agricultural water consumption and actual evapotranspiration.

عنوان گونه گون

Determining the amount of agricultural water consumed in the dominant crop farms of Tabriz plain

عنصر شناسه اي

‏صالحی،

ساير عناصر نام

‏غلامرضا

کد نقش

تهيه کننده

عنصر شناسه اي

‏مجنونی‌هریس،

عنصر شناسه اي

‏فاخری‌فرد،

ساير عناصر نام

‏ ابوالفضل

ساير عناصر نام

‏ احمد

تاريخ

استاد راهنما

تاريخ

استاد مشاور

عنصر شناسه اي

‏تبریز