گمیشان یا شهر تپه های نقره ای، دومین شهر بعد از گرگان در استان گلستان است که بافت قدیم دارد .این شهر در شمالی ترین قسمت حاشیه شرقی دریای خزر قرار دارد و از طرف شمال به کشور ترکمنستان، از جنوب به بندرترکمن، از شرق به آق قلا و از طرف غرب به دریای خزر ختم میشود .این شهر با بندر ترکمن حدود ۵۱۹ کیلومتر فاصله دارد .نام محلی شهر کمیش دپه به معنی تپه نقرهای است و در مورد علل نامگداری آن دلایل خاصی را بیان میکنند ازجمله پیداشده مقداری نقره در تپه کمیش دپه جیک در شمال شهر و همچنین استدلال به نمکزار بودن تپه در دوران نزدیکی به آب دریا و بازتاب نورآفتاب و ماه بصورت نقرهای از مسافت دور اشاره داشت .این شهر یکی از قدیمی ترین شهرهای ترکمن نشین شمال ایران میباشد که پیشینه تاریخی کهنی دارد .۱۰۰ جمعیت شهر را ترکمنها تشکیل میدهند. منطقهای که کمیش دپه در آن پدید آمده از زمان اشکانیان تا دوران اخیر، تامین کننده بخشی از نیازهای قاره اروپا بوده است؛ و به شواهد برخی از متون تاریخی رودخانه گرگان از طریق کمیش دپه به دریای خزر وارد میشده است .مسیر قدیمی رودخانه گرگان در لبه جنوبی تپه" کوره سو "معروف به" کهنه گرگان "و ادامه آن به بنام" پرسی آقن "از وسط کمیش دپه گذشته و به دریای خزر میریزد .کمیش دپه در اوج شکوفایی جزیره آبسکون، انتهای راه خاکی و آغاز راه آبی جاده ابریشم در قسمت آسیایی بوده است .در این اواخر نیز ناوداران) کشتیهای چوبی بزرگ بادبانی (کمیش دپه با مراوده کالای تجاری با دنیای خارج ادامه دهندگان راه آبسکونیان بودهاند و مردم آن با شهرهای ساحلی شمال کشور از جمله بندر گز، بندر انزلی و از طرف شرق با شهرهای استر آباد و جرجان و در آنسوی مرز با بنادر حسنقلی، چلکن، حاجی طرخان، باکو مراوده داشته و داد و ستد میکردند. )هنوز آثار خرابههای تاسیسات به نام گمرک خانه در ۲ کیلومتری غرب کمیش دپه موجود میباشد (بطور کلی کمیش دپه در تاریخ معاصر ایران نامی آشنا برای مردم ایران و شوروی سابق بوده است. وقابع مهم تاریخ معاصر گمیشان عبارتند از : شورش قیات خان، ورود محمدعلی شاه و شورش عثمان آخوند که هریک جای مطالعه دارد . گمیشان همچنین در تجارت منطقه بسیار فعال بود که با وقوع انقلاب بلشویکی ۱۹۱۷ م. به آن پایان داد
ترجمه
پديدآور
رحمتالله رجایی
عنوان قراردادی
عنوان قراردادي
گمیشان: شهر تپههای نقرهای با آجرهایی از دیوار بزرگ گرگان
نام شخص به منزله سر شناسه - (مسئولیت معنوی درجه اول )