مر بین امرین اصطلاحی کلامی در مسئله جبر و اختیار انسان است و در مقابل دو نظریه جبر و تفویض قرار دارد. این اصطلاح نخستین بار از سوی ائمه معصومین نظریه ╬مر بین ا▓مرین را حق میصداند و بیان میصکند منظور از این دیدگاه این است که طاعت و معصیت با اختیار خود انسان و به توفیق یا خذلان الهی و مشیت و اراده او از انسان صادر میصشود و با تعلق این امور صدور فعل از او وجوب عقلی پیدا نمیصکند؛ بلکه طبق عادت واجب میصشود و صدور فعل اولویت پیدا میصکند.این در حالی است که حکما بر این باورند که شیء ممکن تا به حد ضرورت و وجوب نرسد به وجود نمیصآید و فعل انسان هم از جمله ممکنات است و تا به حد وجوب نرسد از او صادر نمیصشود؛ اما محمد طاهر این عقیده حکما را عین جبر میصداند و به شدت با مبانی این دیدگاه مخالفت میصکند؛ چرا که حکما به دو دلیل قائل به ایجاب هستند و قول اولویت را باطل میصدانند: محال بودن ترجیح بلا مرجح و محال بودن تخلف معلول از علت تامه؛ اما مألف ما، آنها را جایز میصداند و معتقد است اگرچه این دو امکان عادی ندارند و عادتا اتفاق نمیصافتند؛ ولی امکان عقلی دارند.واژگان کلیدی: جبر، اختیار، تفویض، ╬مر بین ا▓مرین، محمد طاهر قمی، بهجۃ الدارین
عنوان قراردادی
عنوان قراردادي
نظریه امربین الامرین در اندیشه ملا محمد طاهر قمی و تصحیح و تحقیق رساله (بهجه الدارین فی امر بین الامرین) وی