مباحث این پایان نامه در پنج بخش با این عنوان ها به نگارش درآمده است: بخش اول: معنای لغوی و اصطلاحی جدل و احتجاج، تعاریف برهان، شرایط و آداب بحث و مناظره، فوائد جدل؛ بخش دوم: نگاهی به تاریخ مجادلات اسلامی، کتب احتجاج شیعی، روش و اسلوب قرآن در استدلال و جدل، قیاس خلف؛ بخش سوم، احتجاجات قرآن: اولین احتجاج در عالم وجود، احتجاج قرآن درباره ی مسئله ی توحید، احتجاج قرآن در زمینه ی مسئله ی معاد، برهان حکمت، عدالت، هدف، قرآن و مسئله ی معاد، ابراهیم و داستان مرغان چهار گانه زنده ساختن عزیر؛ بخش چهارم، احتجاجات و جدال انبیا در قرآن: احتجاجات حضرت نوح، احتجاجات حضرت ابراهیم، احتجاجات حضرت موسی(ع)؛ بخش پنجم، احتجاجات حضرت رسول(ص): احتجاجات حضرت رسول اکرم(ص) با جماعت یهود، احتجاجات حضرت رسول اکرم(ص) با نصاری و بت پرستان و دهریه.