سپاس و ستایش خدایی را که آفریدگار جهانیان است و درود خدا بر محمد و آل او و ستایش آن خدایی که امید دهنده دل ناامیدان است. موضوع این تحقیق توکل از دیدگاه قرآن و سنت می باشد. توکل به معنی واگذاری کارها به خدا یعنی انسان خود را در کارها جاهل و عاجز بداند و کار خود را به خدای علیم و مدبّر واگذار نماید و وکیل خوبی برای خودش انتخاب کند و وکیل خوب کسی است که چندین صفت داشته باشد، مهربانی، قدرت، امانت، آگاهی کافی که خداوند به عنوان یک وکیل این صفتها را به بهترین صورت دارا است. ارزش توکل این است که به او پناه برند و از او یاری طلبند و هر کس که اینطور عمل کند خداوند امر او را در سایه الطاف خودش قرار می دهد. فلسفه توکل صبر و پایداری در مقابل مشکلات، آزادی و اعتماد به نفس، رهائی از سختیها و کمک گرفتن از خالق متعال می باشد و لازم است انسان در مقابله با مشکلات از این نیرو استفاده کند. از جمله شرایط توکل این است که انسان بر اسباب تکیه نکند و آرامش و سکونش به نام خدا باشد و دیگر شرط اینکه اثربخشی را از ذات حق بداند و این را بداند که اگر خدا نخواهد برگی از درخت نمی افتد و این مطلب به این معنی نیست که انسان مثل پاره گوشتی بر زمین افتد و توکلش به خدا باشد و این در شرع مقدس اسلام حرام شمرده شده است بلکه انسان مکلف است که روزی حلال کسب کند. اسباب و لوازم توکل قوت قلب و قوت یقین است که با نبودن این دو توکل بدست نمی آید و هر دو برای توکل لازم و ضروری است و با نبود یکی از این دو توکل حاصل نمی شود. برای بدست آوردن توکل باید انسان سعی کند همه کارها را به پروردگار واگذار کند و دیگری را در آن شریک نداند و اخبار متعددی بر این امر شاهدند که هر کس بر خدا توکل کند خدا او را کافی است تحصیل توکل واجب است و هر کس اعتنا نکند بر آن واجب راترک کرده است. تفویض به معنی واگذاری کارها به خدا و واگذاری کارها به این معنی نیست که انسان دست از کار و تلاش بردارد به این معنی است که نهایت تلاش خود را به کار گیرد و در پایان کار بر ذات اقدس الهی تکیه کند و این را بداند که اگر توکل کند، همیشه در راحتی و آسایش ابدی خواهد بود و برعکس اگر توکل نداشته باشد شقاوت و بربختی در دنیا و آخرت نصیبش خواهد شد و بالاترین مرتبه واگذاری آن است که انسان از خود بی خبر شود و جز خدا چیزی را مشاهده نکند. توکل اثرپذیر است هم بر اجتماع و هم بر فرد، از جمله اینکه شخص متوکل حریص نیست وقتی متوکل حریص نباشد اثر خود را بروی افراد اجتماع خواهد گذاشت. شجاعت، قوت قلب، قوت یقین را در انسان افزایش می دهد. مشکلات را بر انسان آسان می سازد. موجب تقویت حافظه، بالابردن قدرت اراده و موفقیت در تحصیل و کار می شود. عدم توکل پیامدهایی را به دنبال دارد از جمله نگرانی، اضطراب، ترس، دودلی، که انسان با توکل و امیدواربودن به خدای متعال می توا ند این امراض روحی را از خود دور کند. تفویض لطیف تر و دقیق تر از توکل است به این معنی که در تفویض بنده حول و قوت را از خود نبیند و در تمام امور حق را تصرف در مالش داند اما در توکل متوکل خدوند را قائم مقام در مالش می داند. توکل رابطه دارد با توحید، ایمان و علم. نتیجه بحث اینکه انسان جز پروردگار عالم کسی را برای وکیل بودن در مورد خود انتخاب نکند و اگر این کار را نکرد و کسی دیگر انتخاب کرد جز شقاوت و بدبختی برایش سودی نخواهد بود.