عنوان

مفهوم کرامت نفس و عزت نفس از منظر قرآن و سنت و آثار و پیامدهای آن

زبان متن نوشتاري يا گفتاري و مانند آن

فارسی

عنوان اصلي

مفهوم کرامت نفس و عزت نفس از منظر قرآن و سنت و آثار و پیامدهای آن

نام نخستين پديدآور

اعظم بابائی زو

محل نشرو پخش و غیره

پایگاه اطلاع رسانی حوزه

تاریخ نشرو بخش و غیره

1391

متن يادداشت

کرامت صفتی است در ذات انسان که به معنای برخورداری انسان از اعتلای روحی و تمایل او به امور ارزشمند و شریف و انزجار و دوری گزیدن وی از امور پست و حقیر می باشد. بنابراین، در مقابل خواری و پستی قرار می گیرد. اما عزت به معنای صلابت، نفوذناپذیری و برخورداری از روحیه ای محکم و استوار است. در حقیقت به کسی که مانع نفوذ پستی ها و آلودگی ها در جان و روحس می گردد عزیز گویند. نفس نیز به معنای خود و من است و در معنای عام آن به هرچیزی که دارای وجود و هستی باشد نفس گفته می شود مثلاً نفس نباتی، نفس حیوانی، نفس ناطقهو اما، نفس انسان حقیقتی است مجرد ونامحسوس که به تعبیر فلاسفه جوهری است ذاتاً مستقل ومتکی به خود اما در فعل نیازمند به ماده می باشد و با جسم هماهنگی و ارتباط تنگاتنگی دارد. نفس دارای مراتب و شؤون مختلفی است که فطرت یکی از این شؤون است و تمایل به امور شریف و عزیز و گرامی نیز از گرایش های فطری نفس انسان است. قرآن کرامت انسان را به مقام خلیفه الهی وی و تعلیم علم تمامی اسماء و صفات خود به این موجود زمینی و راز به فعلت رسانیدن این شأن ذاتی را در تقوای الهی می داند. همچنین قرآن عزت را به خداوند و رسولش ومؤمنان اختصاص داده است و این بیانگر آن است که تنها از طریق ایمان می توان به عزت راه یافت. ونیز رابطه عزت راه یافت. ونیز رابطه عزت انسان با عزت خداوند همان رابطه فقر انسان و غنی خداوند است. بین نگرش قرآن ودیدگاه معصومین_علیهم السلام_تفاوتی وجود ندارد. زیرا سنت معصومین-علیهم السلام_وآیات وحی هر دو کرامت انسان را به تقوای الهی می دانند. بنابراین معصومین_علیهم السلام-تأویل گر و مفسر آیات قرآن کریم هستند و رفتار وگفتار آنان سرشار از جلوه های عزتمندی و کرامت می باشد. برخورداری از نگرش توحیدی و افکار و اندیشه های صحیح و منطقی اساسی ترین گام در راه حرکت به سوی کرامت است و کسب فضایل اخلاقی مانند صبر، صداقت، شجاعت، غیرت، تواضع و . . . و همچنین عمل به دستورات قرآن کریم و معصومین_علیهم السلام_از اصلی ترین راه های رسیدن به کرامت است. خداوند آنجا که انسان با ارتکاب گناهان احساس ذلت و یأس می نماید راه توبه و بازگشت از مسیر پستی ها به سوی کرامت ها را برای انسان گشوده است و با امتحانات پی در پی راه کرامت را فراروی ما قرار داده است. توجه به مسئله ی تعلیم و تربیت چه زمانی که فرد خود باید به تربیت خود بپردازد و نفس خود را تزکیه نماید و چه آنجا که والدین و مربیان باید به تربیت انسان ها بپردازند نیز از عوامل زمینه ساز رسیدن به کرامت نفس می باشد. اما اموری که موجب سقوط و انحطاط انسان در پستی ها می گردد شامل رذایل اخلاقی مانند حسد، دروغ، تمسخر دیگران و نیز سرکشی از دستورات خداوند است. جهل ونادانی نیز می تواند حتی در مواردی مانند فقر و بیسوادی و نقص جسمی که در کاهش عزت نفس انسان ندارد این امور را از جمله مهمترین عوامل آسیب زای عزت نفس سازد که برای مقابله با این مشکل با جهل و نادانی مبارزه شود. عزت نفس آثار فردی بسیاری را به دنبال دارد که مهم ترین آن اعتماد به نفس مثبت است که خود موجب نشاط، پویایی، خلاقیت و موفقیت فرد می شود همچنین دوری جستن از گناهان و توجه به عظمت وعزت و شکوه خداوند نیز از آثار مثبت توجه به کرامت نفس است و در اجتماع نیز موجب خود کفایی و پیشرفت همه جانبه، تامین بهداشت روانی و امنیت افراد جامعه وحفظ استقلال کشور و جلوگیری از آثار سوء تهاجم فرهنگی می شود. غفلت از کرامت نفس و فقدان عزت نفس موجب بروز مشکلات بسیاری برای فرد می شود که بزرگترین آ عقده ی حقارت است که خود، افسردگی احساس پوچی و ناکامی را به دنبال دارد و نیز موجب می شود که فرد به امور کاذبی چون تجمل گرایی، ثروت اندوزی، و جاه طلبی گرایش پیدا کند و از ارزش های واقعی فاصله بگیرد. عدم امنیت اجتماعی، وابستگی به سایر جوامع، سلطه استعمار گران، رواج فساد و بی بند و باری نیز گوشه ای از اثار سوء اجتماعی فقدان عزت نفس در جامعه است. انسانهای با کرامت را می توان با رفتارهایی که متمایز از دیگران است شناخت مانند تغافل در مقابل خطاها ولغزش های افرادی که قابل اصلاح و هدایت هستند، عشق و محبت سرشار آنان به خداوند یگانه، تامین نیاز محتاجان قبل از درخواست آنها، عفو و گذشت با وجود داشتن قدرت انتقام، رعایت ادب و احترام در مقابل جاهل و بی ادب و بسیاری اوصاف کریمانه دیگر.

مشخصه منبع قراردادي

نوع ماده

پ‍ای‍ان‌ن‍ام‍ه;