عنوان

متعلّق جعل و ملاک مجعولیت در آراى حکماى مسلمان

زبان متن نوشتاري يا گفتاري و مانند آن

فارسی

عنوان اصلي

متعلّق جعل و ملاک مجعولیت در آراى حکماى مسلمان

نام نخستين پديدآور

عبدالعلى شکر,صدیقه میرزایى

متن يادداشت

کلمه «جعل» معانى گوناگونى دارد. افاده اصل واقعیت در معناى جعل مورد اتّفاق حکماى مسلمان است؛ امّا مصداق اصل واقعیت، یعنى وجود، ماهیت یا صیرورت، محلّ نزاع مى باشد. متأخرّان در تبیین نظر حکماى مشّایى و اشراقى نیز وحدت نظر ندارند. عدّه اى صیرورت را، و گروهى ماهیت را متعلّق جعل در اندیشه متقدّمان مسلمان دانسته اند. برخى نیز بر این باورند که از آثار این بزرگان، بوى مجعولیت وجود به مشام مى رسد. در حکمت متعالیه، بر پایه اصالت وجود و تقسیم دوضلعى آن به رابط و مستقل، ملاک مجعولیتْ رابط بودن است؛ از این طریق، مجعولیت ماهیت و اتّصاف منتفى مى گردد. نظر نهایى صدرایى در تحلیل رابطه علّى و معلولى به اینجا مى رسد که تنها یک وجود حقیقى و نفسى محقّق است که آن ذات خداوند مى باشد، و ماسوا تجلّیات و شئونات او هستند. در این صورت، مجعولیت نیز مصداقى نخواهد داشت. وجود حقیقى خداست که فوق جعل است و بقیه، وجود حقیقى نداشته و دون جعل اند.

عنصر شناسه ای

وجود رابط;صیرورت;مجعول بالذات;ماهیت;ماهیت;جَعَلَ;

مشخصه منبع قراردادي

نوع ماده

مقاله;