عنوان

نگرش صدرا به عالم ذر و میثاق

زبان متن نوشتاري يا گفتاري و مانند آن

فارسی

عنوان اصلي

نگرش صدرا به عالم ذر و میثاق

نام نخستين پديدآور

مرضیه اخلاقی

محل نشرو پخش و غیره

قم

تاریخ نشرو بخش و غیره

زمستان/ 1384

نام ناشر، پخش کننده و غيره

نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها دانشگاه معارف اسلامی

متن يادداشت

صدرالمتألهین اهل بحث را از دریافت حقیقت و واقعیت چگونگی اخراج ذریه از صلب آدم به صورت ذرات ناتوان می‌داند بدین دلیل که انسان مراتب مختلف بعث و حشر دارد، اما براساس نظام هستی شناسی صدرا افراد بشر پیش از ورودشان به دنیا، هویات عقلیه‌ای دارند که از پشت پدر روحانی عقلی‌شان بیرون آمده‌اند و همو پدر حقیقی می‌باشد نه پدران جسمانی، و مراد از «آدم» در آیة ذر «پدر عقلی» همة افراد انسان است که وحدت جنسی دارد. بنابر نظام معرفت شناسی وی، انسان حاضر در آن عالم، با مشاهدة حقیقت فقری و ربطی خویش به خدا به ربوبیت او و عبودیت خویش اقرار نموده و بر ربوبیتش میثاق سپرده و خود شاهد آن میثاق بوده است. وی پس از تقسیم افراد مورد خطاب آیه به سه دسته، بیان می‌دارد که اقرار و میثاق هر کدام از آنها به حسب حال و مقامشان ناشی از سمع و بصر و فؤاد خاص آنهاست. مقاله حاضر پس از مطالعه درون دینی این مسألة قرآنی به این نتیجه خواهد رسید که در مکتب حکمی صدرالمتألهین تفاوتی میان فهم فلسفی و دینی وجود ندارد و استفادة وی از متون دینی به عنوان منبعی در کنار سایر منابع فنی و تخصصی نبوده است تا تأثیر آنها در آثار و افکارش تأثیر منبعی باشد، بلکه تأثر وی از آنها یک نوع تأثر روی آوردی است که به لحاظ روش شناسی نوعی کثرت‌گرایی روی‌آوردی است. از این رو آنچه در این روی آورد متعالی به دست می‌آید هم قابل عرضه به قرآن است و هم به برهان و هم به عرفان.

عنصر شناسه ای

حق تعالی;حقیقت انسان;کمال;رب النوع;عهد و میثاق;عهد انسان;مُثُل;علیت;ادراک عقلی;عهد با خدا;کشف;مقامات (عرفان);عالم آخرت;عالم ذر;نظام طبیعت;آیات;هستی شناسی عرفانی;یقین;

تقسیم فرعی موضوعی

فهم;معتزله;وفای به عهد;حب;تفسیر;نطفه;اسمای الهی;قوس صعود و نزول;شهود;عالَم;

مشخصه منبع قراردادي

نوع ماده

مقاله;