عنوان

اشتراک لفظی واژه «نفی» در گزاره های منطقی

عنوان اصلي

اشتراک لفظی واژه «نفی» در گزاره های منطقی

نام نخستين پديدآور

قاعدی فرد ابوذر

متن يادداشت

نزد منطق دانان، کاربرد «نفی» متفاوت است. گاهی نفی در مورد خود گزاره به کار می رود و گاهی در مورد طرفین آن. آنجا که در مورد خود گزاره کاربرد دارد، به یکی از دو صورت نفی کمیت (سور) یا نفی کیفیت (رابطه) و آنجا که در باب طرفین گزاره به کار می رود، به یکی از دو حالت «سلب» یا «عدول» است. در این مقاله، پس از بیان انواع کاربرد «نفی» در دو منطق قدیم و جدید، و بیان راهکار منطق دانان برای تمایز انواع آن، به بیان دیدگاه آنان راجع به برابری برخی گزاره های موجبه و سالبه، پرداخته شده است. در این مقاله، «نفی» موجود در گزاره سالبه را، «سالب حمل» و محمول گزاره ای که دارای نفی است، محمول سلبی یا عدولی و گزاره ای که دارای این نوع نفی است، «ذوالمحمول منفی» نامیده و نشان داده ایم گزاره سالبه، «سالب حمل» گزاره سالبه المحمول، «ذوالمحمول سلبی» و گزاره معدوله المحمول، «ذوالمحمول عدولی» و نفی در این گزاره ها مشترک لفظی است، نه معنوی. بنابراین، وقتی منطق دانان برخی گزاره های سالبه و موجبه را برابر دانسته اند، میان «سالب حمل» و یکی از ذوالمحمول های سلبی یا عدولی خلط کرده اند و همین باعث پیدایش تعارض در کلام آنها شده است؛ زیرا در حالی برخی گزاره های سالبه و موجبه را برابر دانسته اند که گزاره سالبه را فاقد حمل و گزاره موجبه را دارای حمل دانسته اند.

عنصر شناسه ای

سلب;عدول;سالب;ذوالمحمول سلبی;ذوالمحمول عدولی;سالب حمل;

مشخصه منبع قراردادي

نوع ماده

مقاله;