ضرورت علّى و معلولى از فروع مهم اصل علیت است و معناى آن به طورکلى عبارت است از ضرورى شدنِ وجود معلول هنگام وجود علت تامه اش (ضرورت بالقیاس) و از ناحیه آن (ضرورت بالغیر). این ضرورت که با عنوان جبر فلسفى نیز از آن یاد مى شود کاملا مورد تایید و تثبیت فلاسفه است و برخى متکلمان به ویژه اشاعره کاملاً آن را منکرند. اصولیین نیز چنین ضرورتى را تنها در علل غیرمختار مى پذیرند؛ اما استاد فیاضى ضرورت سابق بالغیر به تفسیر مشهور را در همه علل، چه مختار و چه غیرمختار مردود مى داند، ولى معتقد است که این نوع ضرورت با تفسیرى دیگر در هر دو مورد صادق است. ضرورت بالقیاس نیز از دیدگاه ایشان تنها در علل غیرمختار پذیرفتنى است. دیدگاه استاد فیاضى در نفى ضرورت در برخى صور آن، گرچه هم نوا با آراى اهل کلام و اصولیون است، تفاوت هایى اساسى و مهم با آنها دارد که در این تحقیق به تفصیل به این تمایزها پرداخته ایم.
موضوع (اسم عام یاعبارت اسمی عام)
عنصر شناسه ای
ضرورت فلسفی;اختیار انسان;فلسفه (عام);اصل علیت;
تقسیم فرعی موضوعی
نظام عمومی علیت;اولویت;تعریف علت;ضرورت علی و معلولی;علیت از نظر اشاعره;نظریه سلطنت شهید صدر;ملاک مقدوریت ;توحید افعالی;حدوث زمانی عالم;ضرورت بالغیر;اطلاق قدرت خداوند;مساوقت وجود و ضرورت;ضرورت لاحق;ضرورت سابق;ضرورت بالقیاس;مواد ثلاث;