: نورالدین محمد پسر صالح مازندرانی (نورالدین محمد یکی از ۶ پسر مولی صالح مازندرانی و پدر مادر آقا باقر بهبهانی است. از برادران او آقا محمدهادی و آقا محمد حسین دارای آثار و از خوشنویسان هستند اما از نورالدین محمد، نامی در کتب تراجم ندیدهام و اثری از او نشناختهام. تنها در مرآت الاحوال از او چنین یاد شده: «جناب فضائل مآب زبده الاطیاب عالم ربانی و فاضل صمدانی فقیه بی بدیل و نظیر آقا نورالدین محمد...» مرآه الاحوال، نسخه خطی مجلس (ش ۵۵۵۱)، ص ۵۲ (برگ الف ۲۶)
تاریخ نشرو بخش و غیره
، ۱۰۶۹ق.
مشخصات ظاهری
نام خاص و کميت اثر
ص ۶۷- ۸۶.
ابعاد
؛ نیم خشتی. ۱۱*۲۱ سم. ۸۶ص. ۲۱س.
یادداشتهای کلی مربوط به اطلاعات توصیفی
آغاز، انجام، انجامه
1
آغاز، انجام، انجامه
2
آغاز، انجام، انجامه
3
متن يادداشت
الحمد لله رب العالمین و بعد فهذه رساله مشتمله علی فوائد جلیله فی ماهیه الروح و النفس و العقل و اقسامها و توابعها و هی مرتبه علی فصلین و سته عشر بحثا...الفصل الاول فی الروح و فیه عشره ابحاث الاول فی اطلاق لفظ الروح، یطلق الروح بحسب اللغه و بحسب الاستعمال فهو فی اللغه بمعنی الانبساط والانتشار کما یقال راح فلان ای انتشر و انبسط و قال النبی (ص) من راح الی الجمعه فلیغتسل و سمی بعض الملائکه بالروحانی لخفه ابدانهم و تحرکهم و انبساطهم فی کل شیء و کذا یقال رجل روحانی...و اما بحسب الاستعمال فقد جاء لمعان کثیره. ۱. جبرئیل کما قال...و ایدناه بروح القدس ۲. قال امیرالمومنین علیه السلام الروح ملک... .
متن يادداشت
...لامن من تذکیه النفس تحصیل تصفیه الباطن و من تصفیه الروح بالانوار الالهیه و الوصول الی عالم الغیب و هذه التجلیه بحسب التصفیه بقدر التزکیه و الاوضاع المحمدیه و الاحکام الشرعیه هی معیار هذه العداله و قانونها رزقنا الله تعالی الفوز بها.
متن يادداشت
انجامه رساله روح و نفس:...تمت اصیل الجمعه بید العبد الجانی نورالدین محمد بن صالح المازندرانی اصلح الله حاله و عن ذکر الله باله و شفیع فیه و آبائه و المومنین محمد او عترته و آله صلوات الله علیهم اجمعین ببلده اصفهان حمیت عن الحدثان غره جمادی الاولی ۱۰۶۹.
یادداشتهای مربوط به مشخصات ظاهری اثر
مشخصات ظاهری
نوع خط:
مشخصات ظاهری
تزئینات جلد:
متن يادداشت
شکسته نستعلیق.
متن يادداشت
تیماج قهوهای سیر دارای عطف دامن.
یادداشتهای مربوط به نسخه موجود
خصوصیات نسخه موجود
1
متن يادداشت
در آخر دفتر چندین برگ اضافی است و تا ص ۹۰ شماره شده.
یادداشت منشاء
تملک و سجع مهر
3
متن يادداشت
روی چند صفحه اضافی آغاز دفتر یادداشتها و مهرهایی چند است و در یکی از این یادداشتها که به خط محمدقاسم پسر احمد طبرستانی است چند یادداشت و مهر از روی این صفحات دیده میشود: هذه رساله فی مبحث الروح من تصانیف شیخ البهایی نور الله مرقده».
یادداشتهای مربوط به کتابنامه ، واژه نامه و نمایه های داخل اثر
متن يادداشت
رسالهای است دارای دو فصل و شانزده بحث.
متن يادداشت
فصل اول در روح، دارای ده بحث: بحث اول اطلاقات لفظ روح.
متن يادداشت
بحث دوم ماهیه روح وابسته به بدن.
متن يادداشت
بحث سوم جسمانیه روح و نفی عرضیت و تجرد آن.
متن يادداشت
بحث چهارم وحدت و تعدد روح.
متن يادداشت
بحث پنجم جای تمرکز روح در بدن و راه خروج آن از بدن.
متن يادداشت
بحث ششم حدوث و قدم روح.
متن يادداشت
بحث هفتم جاودان بودن روح.
متن يادداشت
بحث هشتم ارواح دارای یک ماهیت هستند یا هر روح را ماهیتی جداگانه است.
متن يادداشت
بحث نهم آغاز و انجام روح.
متن يادداشت
بحث دهم اختلاف و تباین روح و جسد.
متن يادداشت
فصل دوم ماهیت نفس و حیوه و عقل و برخی از مباحث مربوط به روح دارای ۶ بحث، بحث اول در رویا.
متن يادداشت
بحث دوم فرق نفس و عقل و روح.
متن يادداشت
بحث سوم ماهیت حیوه و عقل.
متن يادداشت
بحث چهارم حقیقت مرگ و سخنان فلاسفه و متکلمان درباره مرگ زندگی.
متن يادداشت
بحث پنجم اجل مقدر و محتوم و قتل.
متن يادداشت
بحث ششم انسان مخاطب به شرائع و محکوم به تکالیف کیست.
یادداشتهای مربوط به نمایه ها، چکیده ها و منابع اثر
يادداشت هاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع
ماخذ فهرست: مجلد سوم، صفحه ۲۴۸۸- ۲۴۸۹.
يادداشت هاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع
نک: ذریعه، 11/ 261.
یادداشتهای مربوط به خلاصه یا چکیده
متن يادداشت
مولف این رساله در مباحث به اختصار رفته و اساسا رساله خالی از تحقیق است و در بسیاری از موارد به احادیث نبوی تمسک جسته. در مسئله بقاء روح در پاسخ این سوال که «روح تا قیامت باقی است و در قیامت به مصداق کل شیء هالک و کل نفس ذائقه الموت فانی میشود» گوید: «کسانی که قائل به تجرد روحند عقیده دارند که روح سرمدی است و فناپذیر نیست و این عقیده بعض آل الرسول است». مولف از هیچ یک از فلاسفه اسلام یاد نکرده.
متن يادداشت
مولف ذریعه این کتاب را با نام رساله فی الروح و العقل شناسانده و مولف آن را نشناختهاند، در ذیل نسخه ما نام نورالدین فرزند مولا محمد صالح مازندرانی دیده میشود اما دور است که تالیف او باشد زیرا در ترجمه احوالش آثاری برای او یاد نشده (مرآه الاحوال نسخه مجلس، ص 52) و به استنباط و نظر این نگارنده مولف از علمای عامه است.