عنوان

<ال>مصرح فی شرح الامثله المسرح

شماره

۱۰-۳۶۶۲

زبان متن نوشتاري يا گفتاري و مانند آن

ota

عنوان اصلي

<ال>مصرح فی شرح الامثله المسرح

نام عام مواد

[ نسخه خطی]

نام نخستين پديدآور

/ از: مصلح‌الدین (عبدالغفور) محمد بن صلاح‌الدین بن جلال‌الدین انصاری عبادی ملتوی سعدی لاری شیرازی مشهور به «مصلح‌الدین لاری»

تاریخ نشرو بخش و غیره

، تاریخ کتابت: سده‌ی ۱۲ق.

نام خاص و کميت اثر

۴۶ (۹۲ب - ۱۳۷الف)، ۲۱ سطر.

آغاز، انجام، انجامه

1

آغاز، انجام، انجامه

2

متن يادداشت

«بسمله، الحمدلله الذی جعل الصیغه سببا لمعرفه علوم العربیه و باعثه الی تقنن عبارات علوم الادبیه و سلما الی العلوم الکلامیه و الشرعیه ... و بعد فانی شرحت امثله الصیغه شرحا جامعا و التقطت فیه فواید لاتعد ... اعلم انه یلزم للطالب ان یعرف الکلمات الترکیه کما یعرف الکلمات العربیه و لا یجوز للطالب ترکهما و لا ترک بعضهما ... من اراد ان یعرف الامثله المختلفه و المطرده باللسان الترکی فلینظر الی هذا الشرح و رایت کثیرا من طلبه العلم لایعرف بالکلمات الترکیه و یظن ان الکلمات توجد فی لسان العرب فقط و لا توجد فی السنه الترکیه و هذا الظن فاسد و باطل ...».

متن يادداشت

«... الجواب نه فعلم من جوابه الشریف بین معنی فعل التعجب فرق یعنی فی معنی احدهما تعجب یردم اتدی و الاخر عجب یردم اتدی فاشکل علینا ان لفظه نه فی الاول و الثانی و النسخ اللتی راینا مختلفه، قال الفقیر الی رحمه ربه القدیر ... الحمدلله علی التمام و للرسول علیه افضل الصلوه و السلام؛ جمعه عبده[ه] الفقیر مصلح الدین؛ تمت».

متن يادداشت

کاتب و محل کتابت نامعلوم است.

مشخصات ظاهری

نوع خط:

مشخصات ظاهری

تزئینات متن:

مشخصات ظاهری

نوع کاغذ:

متن يادداشت

نسخ.

متن يادداشت

عنوان‌ها و نشانی‌ها قرمز و مشکی؛ اندازه متن: ۸*۱۷سم.

متن يادداشت

فرنگی نخودی ضخیم.

خصوصیات نسخه موجود

2

متن يادداشت

این نسخه در حاشیه به ندرت تصحیح گردیده است.

يادداشت هاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع

ماخذ فهرست: جلد ۲/۴۰، صفحه ۱۸۲ - ۱۸۳.

متن يادداشت

کتابی نسبتا مبسوط و ارزشمند به زبان عربی در بیان صیغه‌ها و امثله‌ی مختلف زبان ترکی با لهجه‌ی عثمانی است که همچون سبک، سیاق و باب‌بندی معمول کتب نحوی و صرفی در ادبیات زبان عرب، در طی چند فصل نگارش یافته است؛ با بررسی عبارات پایانی اثر، به نظر می‌رسد شرح رساله‌ی امثله مختلفه باشد که دو نسخه از آن در کتابخانه‌ی آیت‌الله مرعشی (ره) در قم به شماره‌های «۶۶۳۹» و «۱۰۸۲۲» موجود است؛ باید دانست که گردآورنده‌ی این اثر، در انجام نسخه، خود را «مصلح‌الدین» نامیده است؛ که با توجه به برخی آثار دیگر در این مجموعه‌ی نفیس، به ظن قوی متاخم به یقین، بایستی وی همان مصلح‌الدین لاری بوده باشد که گویا به دلائل مذهبی، پس از به قدرت رسیدن صفویان شیعی در ایران در سال‌های نخستین سده‌ی ۱۰ق به دربار عالی باب عثمانی رهسپار استانبول و به سلطان سلیمان قانونی (۹۲۶ - ۹۷۴ق) پناهنده گردید. وی در دیباجه‌ی کتاب، از دانشجویانی که آگاهی چندانی از تصریف کلمات و صیغه‌های مختلف آن در زبان ترکی، ندارند، به شدت انتقاد نموده و آنان را برای مطالعه‌ی بیش‌تر در آشنایی با زبان ترکی، ترغیب می‌نماید. وی در میان اثر خویش نیز (برگ ۱۱۰ب) درباره‌ی این شرح و سایر آثار مرتبط خود با اثر مورد بحث، سخن به میان آورده و می‌نویسد: «و ان اردت زیاده التفصیل فلینظر لشرحنا تطویل الاقوله فی شرح الامثله و قد شرحنا امثله الصیغه اولا فسمیناه تطویل الاقوله فی شرح الامثله ... لانه کان طویلا جدا ثم اختصرنا فصار قلیلا جدا و سمیناه تحصیل الاقوله ...»؛ علی رغم بررسی گسترده‌ی راقم، از نسخه دستنویس این آثار عزیز الوجود و ارزنده، یعنی دو کتاب تطویل الاقوله فی شرح الامثله و دیگری تحصیل الاقوله فی شرح الامثله گزارشی در میان فهارس و منابع موجود، منتشر نشده است.

محل نشر

/ شیخ‌الاسلام محمد بن مصطفی عیشی تیره‌وی مشهور به «بستان‌زاده»

پديدآور

روح الشروح علی المقصود = شرح المقصود لابی حنیفه

شناسگر رکورد کتابشناختي

۷۳۵۶۰۵

موضوع مستند نشده

ادبیات عرب - صرف

شماره رده

کشور

ایران

سازمان

کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی

تاريخ عمليات

20091104

نوع ماده

MF

کد کاربرگه

130960

پیشوند ISBD اعمال شده است

1

تكميل شده

Y (بله)