عنوان

بررسی علل و عوامل تشدید حاشیه¬نشینی در تبریز از منظر عوامل برنامه¬ریزی ناحیه¬ای

Number

پ۲۸۸۲۶

.Language of Text, Soundtrack etc

per

Title Proper

بررسی علل و عوامل تشدید حاشیه¬نشینی در تبریز از منظر عوامل برنامه¬ریزی ناحیه¬ای

First Statement of Responsibility

بهنام احمدی

Name of Publisher, Distributor, etc.

برنامه ریزی وعلوم محیطی

Date of Publication, Distribution, etc.

۱۴۰۱

Specific Material Designation and Extent of Item

۱۲۵ص.

Accompanying Material

سی دی

Dissertation or thesis details and type of degree

کارشناسی ارشد

Discipline of degree

برنامه ریزی آمایش سرزمین

Date of degree

۱۴۰۱/۰۶/۱۹

Text of Note

یکی از مهمّ¬ترین مسائلی که امروزه شهرهای بزرگ و صنعتی با آن دست به گریبان است، مسئله¬ تکوین و تشدید حاشیه¬نشینی و اسکان غیررسمی در پیرامون این شهرها است. این پدیده تحت تأثیر روابط نابرابر سیاسی - اقتصادی در سطح جهانی، ضعف برنامه‌های ملّی در سطح میانی و برنامه¬ریزی شهری در سطح خرد شکل گرفته است و در این راستا شهر تبریز نیز همانند سایر شهرهای بزرگ ایران نه تنها خیل عظیمی از جمعیت حوزه¬های روستایی و شهرهای کم¬جمعیت را به سوی خود کشانده بلکه در ناحیه شمال¬غرب کشور به یکی از قدرت¬های مهمّ در نظام سلسله مراتب شهری تبدیل شده که قدرت فرماندهی آن در میان شهرهای منطقه به مراتب بسیار بالاست. لذا، هدف از پژوهش حاضر، بررسی علل و عوامل تکوین و تشدید حاشیه¬نشینی در تبریز از منظر نیروها و عوامل برنامه¬ریزی ناحیه¬ای است. تحقیق حاضر از نظر هدف از نوع کاربری و از دیدگاه ماهیت-روش توصیفی-تحلیلی است. جهت گردآوری داده¬ها و اطلاعات مورد نیاز از مطالعات کتابخانه¬ای (اسنادی) و میدانی (پرسش¬نامه و مشاهده) اسنادی استفاده شده است.جامعه آماری تحقیق ساکنان مناطق حاشیه¬نشین کلان¬شهر تبریز (مناطق دوه¬چی، قربانی، سیلاب، حیدرآباد، مارالان، ساری¬زمی،آخر طالقاني، قسمت¬های از لاله، محله¬ی غازان-داغي و پاتوق) می¬باشد که طبق سرشماری مرکز آمار ایران در سال 1395 دارای 309581 نفر جمعیت بوده و با استفاده از فرمول کوکران 384 نفر به عنوان نمونه تحقیق انتخاب شدند و افرادی به عنوان نمونه انتخاب شدند که اطلاعات کافی در این زمینه داشتند. جهت تجزیه و تحلیل داده¬ها و اطلاعات نیز از آمارهای توصیفی و استنباطی (تی تک نمونه¬ای، کندال، تحلیل عاملی و تکنیک معادلات ساختاری) استفاده شد. نتایج حاصله نشان می¬دهد، مهمّ¬ترین عوامل مؤثر در تشدید و گسترش حاشیه¬نشینی در کلان¬شهر تبریز عبارتند از:1) مدیریت و برنامه¬ریزی و سیاست¬گذاری و فناوری، 2) جاذبه¬هاي اقتصادي،رشد جمعیت و بروز مخاطرات محیطی 3) نابرابری درآمدی و دسترسی به شغل و امکانات 4) دافعه¬هاي اقتصادي محل سکونت مبدا و اختلافات قومی 5) دافعه¬هاي اجتماعی فرهنگی محل سکونت قبلی6) رشد جمعیت روستا و میل به مهاجرت 7) یافتن شغل و مسکن. در این میان عامل¬های اول و دوم به ترتیب با مقدار ویژه 60/5 و 45/5 از اهمیت ویژه¬ای برخوردار هستند. ضمناً، نتایج در زمینه اثرگذاری پدیده حاشیه¬نشینی در ابعاد مختلف نشان داد، گسترش پدیده حاشیه-نشینی در شاخص¬های اقتصادی با مقدار بتای 114/0، اجتماعی و فرهنگی با مقدار بتای 540/0، سیاست¬گذاری با مقدار بتای 083/0، کالبدی با مقدار بتای 233/0 و زیست¬محیطی با مقدار بتای 249/0- اثرات مختلفی داشته که در این میان بیش¬ترین اثرگذاری مربوط به ابعاد اجتماعی و فرهنگی و کالبدی می¬باشد.

Text of Note

Abstract: One of the most important issues that large and industrial cities are dealing with today is the development and intensification of marginalization and informal settlements around these cities. This phenomenon has been formed under the influence of unequal political-economic relations at the global level, the weakness of national plans at the middle level and urban planning at the micro level. It has attracted rural areas and sparsely populated cities, but in the northwest region of the country, it has become one of the important powers in the urban hierarchy system, whose commanding power is very high among the cities of the region. Therefore, the purpose of the current research is to investigate the causes and factors of the development and intensification of marginalization in Tabriz from the perspective of regional planning forces and factors. The current research is of the user type in terms of purpose and descriptive-analytical in terms of its nature-method. In order to collect the required data and information, library studies (documents) and field studies (questionnaire and observation) have been used. The statistical population of the research is the residents of the marginal areas of Tabriz metropolis (Ichi, Ghorbani, Silab, Hyderabad, Maralan, Sari-Zami, Akhme-Qiya, Akhre Taleghani, parts of Laleh, Ghazan-Daghi and Patogh neighborhoods). According to the census of Iran Statistics Center in 2015, it has a population of 309,581 people, and using Cochran's formula, 384 people were selected as the research sample, and people who had sufficient information in this field were selected as the sample. Descriptive and inferential statistics (sample t-test, Kendall, factor analysis and structural equation technique) were used to analyze data and information. The results show that the most important effective factors in intensifying and expanding marginalization in Tabriz metropolis are; 1) management and planning, policymaking and technology, 2) economic attractions, population growth and environmental hazards, 3) income inequality and access to jobs and facilities, 4) economic repulsions, place of origin and disputes ethnic, 5) socio-cultural repulsions of the previous residence, 6) the growth of the village population and the desire to migrate, and 7) finding a job and housing. Among them, the first and second factors are of particular importance with the special value of 5.60 and 5.45, respectively. In addition, the results in the context of the effect of the marginalization phenomenon in different dimensions showed the expansion of the marginalization phenomenon in economic indicators with a beta value of 0.114, social and cultural indicators with a beta value of 0.540, and politics with a beta value 0.083, physical with a beta value of 0.233 and environmental with a beta value of 0.249 have had various effects, among which the most impact is related to social, cultural and physical dimensions.

Variant Title

An Investigating the causes and factors of intensification of Marginalization in Tabriz from the perspective of regional planning factors

Entry Element

‏احمدی‏،

Part of Name Other than Entry Element

بهنام ‏

Relator Code

تهیه کننده

Entry Element

‏قنبری‏،

Entry Element

‏حجازی،

Part of Name Other than Entry Element

ابوالفضل ‏

Part of Name Other than Entry Element

سیداسدالله ‏

Dates

استاد راهنما

Dates

استاد مشاور

Entry Element

‏ تبریز