عنوان

بررسی هیدروژئوشیمی و ارزیابی آسیبپذیری آبخوان دشت باروق (شرق میاندوآب)

Number

پ۲۴۲۹۵

.Language of Text, Soundtrack etc

per

Title Proper

بررسی هیدروژئوشیمی و ارزیابی آسیبپذیری آبخوان دشت باروق (شرق میاندوآب)

First Statement of Responsibility

یلدا محمدزاده گلو

Name of Publisher, Distributor, etc.

علوم طبیعی

Date of Publication, Distribution, etc.

۱۳۹۹

Specific Material Designation and Extent of Item

۱۵۳ص.

Accompanying Material

سی دی

Dissertation or thesis details and type of degree

کارشناسی ارشد

Discipline of degree

زمین شناسی گرایش آب شناسی

Date of degree

۱۳۹۹/۱۱/۱۱

Text of Note

دشت باروق در استان آذربایجان غربی و به فاصله 25 کیلومتری از شهرستان میاندوآب واقع‌شده است. اقلیم این منطقه از نوع خشک سرد می‌باشد. طبق نتایج حاصل از حفاریهای اکتشافی آبخوان این دشت از نوع آزاد بوده و جهت جریان از سمت شمالشرق به جنوبغرب می‌باشد. از آنجایی منابع سطحی این دشت از نوع فصلی بوده و منابع آب زیرزمینی تنها منبع مورداستفاده در این منطقه می‌باشد بنابراین کاهش حجم مخزن آبخوان در طی سال‌های اخیر مشاهده می‌شود. همچنین فعالیت‌های گسترده کشاورزی و استفاده از کودهای نیتراته آب‌های زیرزمینی منطقه را با خطر آلودگی مواجه کرده است، لذا مطالعه و بررسی کمیت و کیفیت آب‌های زیرزمینی این منطقه ضروری به نظر میرسد. هدف از این مطالعه بررسی هیدروژئوشیمی آب‌های زیرزمینی به لحاظ غلظت عنصر اصلی و فرعی و فلزات سنگین، تعیین کیفیت آب‌های زیرزمینی این منطقه به لحاظ شرب و کشاورزی و عوامل تأثیرگذار بر کیفیت این منابع و ارزیابی آسیبپذیری این آبخوان میباشد. در این پژوهش از نمودارهای کیفی و ترکیبی، مدلسازی هیدروشیمیایی، روشهای آماری و از مدل DRASTIC جهت آسیبپذیری آبخوان و از مدل هوش مصنوعی (منطق فازی) برای بهینه‌سازی این مدل بهره برده شد. جهت انجام این مطالعه تعداد 22 نمونه از منابع آب زیرزمینی در شهریورماه سال 98 جمعآوری شد. پارامترهای اسیدیته و هدایت الکتریکی در صحرا و پارامترهای غلظت یونهای اصلی و فرعی در آزمایشگاه آبشناسی گروه علوم زمین دانشگاه تبریز اندازهگیری شد. همچنین 12 نمونه به‌طور تصادفی جهت اندازهگیری غلظت عناصر سنگین انتخاب شدند که این اندازهگیری در آزمایشگاه کنترل کیفی آذربایجان شرقی صورت گرفت. نتایج آنالیزهای صورت گرفته نشان می‌دهد که تیپ اکثر نمونههای منطقه از نوع Mg-HCO₃¯ میباشد. به لحاظ شرب و کشاورزی کیفیت آبهای زیرزمینی به‌جز مناطق غربی در باقی مناطق دارای کیفیت خوب تا متوسطی هستند. همچنین فرآیندهای انحلال کانیهای کربناته و تبادل یونی از اصلیترین عوامل مؤثر بر شیمی آبهای زیرزمینی منطقه است. هیچ‌کدام از فلزات سنگین دارای غلظت غیرمجاز نبوده و منطقه عاری از آلودگی نبست به این عناصر میباشد. بر اساس تحلیل عاملی 3 عامل بر شیمی آبهای زیرزمینی منطقه مؤثر هستند که کنترل‌کننده هر سه عامل عوامل زمین زاد میباشند. ارزیابی آسیبپذیری آبخوان به روش DRASTIC نشان داد که نیمه شمالی منطقه دارای آسیبپذیری کم تا متوسط و نیمه جنوبی دارای آسیبپذیری خیلی کمی هستند. بهینهسازی مدل دراستیک با روش منطق فازی (ساجنو) نشان داد که این روش با مقدار شاخص همبستگی (CI) نسبت به دراستیک، مؤثر واقع‌شده است.

Text of Note

Baruq plain is located in West Azerbaijan province, 25 km away from Miandoab city. The climate of this region is cold arid. According to the results of drilled wells, the aquifer type of this plain is unconfined. Direction of Groundwater flow in this aquifer is from northeast to southwest. Surface water resources of the plain is seasonal therefore, the groundwater resources is the only source that being used in this area, as a result, a decrease in the volume of the aquifer reservoir is observed in recent years. Also, extensive agricultural activities and the use of nitrate fertilizers have endangered the groundwater of the region, so it is necessary to study the quantity and quality of groundwater in the study area. The purpose of this study is to investigate the hydrogeochemistry of the groundwater in terms of concentrations of major and minor elements and heavy metals, to determine the quality of groundwater in terms of drinking and agriculture and factors affecting the quality of these resources and to assess the vulnerability of the aquifer.In this study, qualitative and compositional diagrams, hydrochemical modeling, statistical methods and DRASTIC model were used for groundwater vulnerability and artificial intelligence model (fuzzy logic) was used to optimize the model. For this study, 22 samples of groundwater resources were collected in September 2019. The parameters of acidity and electrical conductivity in the field and the parameters of the concentration of main and secondary ions were measured in the hydrology laboratory of the Department of the Earth Sciences, University of Tabriz. Also, 12 samples were selected to measure the concentration of heavy elements, which was done in the water quality control laboratory of East Azerbaijan. The results of the analysis show that the type of most samples in the region is Mg-HCO₃¯. In terms of drinking and agriculture, groundwater quality is good to moderate in all areas except western areas. Also, the processes of dissolution of carbonate minerals and ion exchange are the main factors affecting the chemistry of groundwater in the region. None of the heavy metals have unauthorized concentrations and the area is free of contamination with these elements. Based on factor analysis, three factors affect the groundwater chemistry of the region, that all three factors were known as geogenic factors.Groundwater vulnerability assessment by DRASTIC method showed that the northern part of the region has low to moderate vulnerability and the southern part has very low vulnerability. Optimization of DRASTIC model by fuzzy logic (Sugeno) method showed that this method is effective with the value of correlation index (CI) to DRASTIC. DRASTIC model by fuzzy logic (Sugeno) method showed that this method is effective with the value of correlation index (CI) to DRASTIC

Variant Title

Hydrochemical Study and Groundwater Vulnerability Assessment of Baruq plain Aquifer

Entry Element

‏محمدزاده گلو،

Part of Name Other than Entry Element

‏‏ یلدا

Relator Code

تهيه کننده

Entry Element

‏ اصغری مقدم،

Part of Name Other than Entry Element

‏ اصغر

Dates

استاد راهنما

Entry Element

‏تبریز