عنوان

اثر محلول پاشی عناصر آهن و روی در زمان های متفاوت برعملکرد و تولید اسانس گیاه دارویی بابونه آلمانی(.‮‭Matricaria chamomilla L‬)

Number

‭۳۰۳پ‬

.Language of Text, Soundtrack etc

per

Title Proper

اثر محلول پاشی عناصر آهن و روی در زمان های متفاوت برعملکرد و تولید اسانس گیاه دارویی بابونه آلمانی(.‮‭Matricaria chamomilla L‬)

First Statement of Responsibility

/یوسف نصیری

Name of Publisher, Distributor, etc.

: کشاورزی

Specific Material Designation and Extent of Item

‮‭۱۴۷‬ ص‬

Text of Note

جدول، نمودار،عکس

Text of Note

چاپی

Text of Note

واژه نامه بصورت زیرنویس

Text of Note

کتابنامه ص.: ‮‭۱۳۱-۱۴۷‬

Dissertation or thesis details and type of degree

دکتری

Discipline of degree

مهندسی کشاورزی- زراعت

Date of degree

‮‭۱۳۹۰/۰۲/۰۳‬

Body granting the degree

تبریز

Text of Note

استفاده از گیاهان دارویی به‌صمنظور تسکین و درمان بسیاری از بیماریهای بشر به‌صدلیل سازگاری با طبیعت و اثر جانبی اندک آنها، در تمام دنیا در حال افزایش است .بابونه آلمانی به‌صعنوان یکی از قدیمی‌صترین و ارزشمندترین گیاهان دارویی کاربرد وسیعی در صنایع داروسازی، غذایی، آرایشی و بهداشتی دارد .عوامل محیطی اثر بسزایی بر کمیت و کیفیت محصول گیاهان دارویی دارند .یکی از این عوامل مهم، دسترسی گیاه به عناصر غذایی مورد نیاز از جمله ریزمغذی‌صها است .در این تحقیق به‌صمنظور بررسی اثر محلول‌صپاشی عناصر کم‌صمصرف آهن و روی بر عملکرد، اسانس و مواد مؤثر گیاه دارویی بابونه دو آزمایش در سال‌صهای ‮‭۱۳۸۷‬ و ‮‭۱۳۸۸‬ در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز اجرا گردید .آزمایش‌صها به‌صصورت طرح بلوک‌صهای کامل تصادفی با چهار تکرار پیاده گردید .تیمارها شامل محلول‌صپاشی آهن، روی و آهن و روی) با غلظت ‮‭۵/۳‬ درهزار سولفات آهن و سولفات روی (در زمان‌صهای متفاوت) مرحله ساقه‌صروی، مرحله گلدهی و هردو مرحله (و تیمار عدم محلول‌صپاشی) شاهد (بودند .نتایج تجزیه مرکب دوسال نشان داد زمان محلول‌صپاشی اثر معنی‌صداری (>‮‭(۰۱/۰p‬ بر تعداد پنجه در بوته، تعداد ساقه فرعی در بوته، تعداد کاپیتول در بوته، قطر کاپیتول، عملکرد کاپیتول، عملکرد اسانس و عملکرد بیولوژیکی داشت .بیشترین مقدار این صفات در اثر محلول‌صپاشی در هردو مرحله ساقه‌صروی و گلدهی حاصل شد .ارتفاع بوته، قطر کاپیتول و شاخص برداشت کاپیتول در سطح احتمال ‮‭۵‬ درصد، تعداد برگ‌صها، پنجه‌صها و ساقه‌صهای فرعی در بوته، قطر ساقه و طوقه، عملکرد کاپیتول، درصد اسانس، عملکرد اسانس، عملکرد بیولوژیکی و شاخص برداشت اسانس در سطح احتمال یک‌صدرصد تحت تأثیر تیمار نوع محلول‌صپاشی قرار گرفتند .بیشترین ارتفاع بوته ‮‭(۸۷/۵۷‬ سانتی‌صمتر(، قطر کاپیتول ‮‭(۴۸/۷‬ میلی‌صمتر(، شاخص برداشت کاپیتول ‮‭(۲۸/۳۰‬ درصد(، تعداد برگ‌صها‮‭(۵/۱۴۴)‬ ، پنجه‌صها‮‭(۹/۶)‬ ، ساقه‌صهای فرعی ‮‭(۱۹/۱۴)‬ و کاپیتول‌صها ‮‭(۶۴/۱۲۷)‬ در بوته، قطر ساقه ‮‭(۹۳/۵‬ میلی‌صمتر (و طوقه ‮‭(۱/۹‬ میلی‌صمتر(، عملکرد کاپیتول ‮‭(۹۸/۱۹۶۲‬ کیلوگرم در هکتار(، درصد اسانس ‮‭(۰۶/۱‬ درصد(، عملکرد اسانس ‮‭(۸۳/۲۰‬ کیلوگرم در هکتار(، عملکرد بیولوژیکی ‮‭(۳۸/۵۵۳۱‬ کیلوگرم در هکتار (و شاخص برداشت اسانس ‮‭(۲۵/۰‬ درصد (با محلول‌صپاشی آهن + روی مشاهده شدند .اثر سال بر ارتفاع بوته، تعداد کاپیتول‌صها در بوته، عملکرد بیولوژیکی و شاخص برداشت اسانس در سطح احتمال یک درصد و بر عملکرد کاپیتول، درصد اسانس و شاخص برداشت کاپیتول در سطح احتمال ‮‭۵‬ درصد معنی‌صدار شد .ارتفاع بوته، تعداد کاپیتول‌صها در بوته، عملکرد کاپیتول و عملکرد بیولوژیکی در سال اول ‮‭(۱۳۸۷)‬ بیشتر از سال دوم ‮‭(۱۳۸۸)‬ بودند .اما درصد اسانس، شاخص برداشت کاپیتول و شاخص برداشت اسانس در سال دوم بیشتر از سال اول بودند .اثر زمان محلول‌صپاشی بر غلظت عناصر منیزیم(>‮‭(۰۵/۰p‬ ، سدیم و آهن(>‮‭(۰۱/۰p‬ ، نوع محلول‌صپاشی بر غلظت عناصر کلسیم(>‮‭(۰۵/۰p‬ ، فسفر، منیزیم، سدیم، روی و آهن (>‮‭(۰۱/۰p‬ و اثر متقابل آنها بر غلظت کلسیم(>‮‭(۰۵/۰p‬ ، سدیم و مس (>‮‭(۰۱/۰p‬ بخش هوایی بابونه معنی‌صدار شدند .مهمترین ترکیبات اسانس شامل‮‭Farnesene- -(E)‬،‮‭Spathulenol‬ ،‮‭Bisabolol oxide B‬ ،‮‭Bisabolone oxide‬ ، -‮‭bisabolol‬،‮‭Chamazulene‬ ، ‮‭Bisabolol oxide A‬ و‮‭dicycloether -in-en- Cis‬بود .بیشترین مقدار ‮‭Farnesene (۰۱۶/۶ - (E)‬ درصد(، ‮‭Spathulenol (۱۳۴/۳‬ درصد(، ‮‭Bisabolol oxide B (۴۵۵/۱۲‬ درصد(، ‮‭Bisabolone oxide (۳۰۴/۱۶‬ درصد(، - ‮‭bisabolol (۶۶۷/۶‬درصد(، ‮‭Chamazulene (۸۹۲/۵‬ درصد(، ‮‭Bisabolol oxide A (۲۰۶/۵۳‬ درصد (و‮‭dicycloether (۰۷۵/۱۴ -in-en- Cis‬درصد (به‌صترتیب تحت تأثیر تیمارهای محلول‌صپاشی با آهن در مرحله گلدهی، محلول‌صپاشی با روی در مرحله ساقه‌صروی، محلول‌صپاشی با آهن در مرحله ساقه-روی، محلول‌صپاشی با آهن در هردو مرحله ساقه‌صروی و گلدهی، محلول‌صپاشی با آهن + روی در هردو مرحله ساقه‌صروی و گلدهی، محلول‌صپاشی با روی در مرحله ساقه‌صروی، شاهد و محلول‌صپاشی با روی در مرحله ساقه‌صروی حاصل شدند .بنابراین محلول‌صپاشی آهن و روی در افزایش و بهبود عملکرد کاپیتول، اسانس و ترکیبات مؤثر بابونه نقش عمده‌صای را خواهند داشت .مخصوصا اگر این عناصر با هم و در هردو مرحله ساقه‌صروی و گلدهی مصرف شوند.

Text of Note

Using the medicinal plants to relieve and treatment many human diseases due to compatibility with nature and low side effects is on the rise at the whole world.German chamomile is one of the oldest and the most valuable medicinal plants that has extensive use in the pharmaceutical industry, food and cosmetics. Environmental factors have significant effects on quality and quantity of medicinal plants products. One of the important factors is the access of plant to nutrients, including micronutrients that are essential, but in low level are needed. In order to evaluate the effects of foliar application of micronutrients (iron and zinc) on yield and essential oil of chamomile, two field experiments were carried out in 2008 and 2009 at the Research Station of the of Agriculture, University of Tabriz, Iran. Experiments were arranged as randomized complete block design with four replicates. Treatments were foliar application of Fe, Zn and Fe + Zn (through ferrous sulphate and zinc sulphate with a concentration of 0.35 ) at different times (at stem elongation (T1), flowering (T2), and both stages (T1T2)) with control (without foliar application). Two years combined analysis of variance showed that time of foliar application had significant effect (p<0.01) on number of tillers, lateral branches and flowers per plant, capitol diameter, flower yield, essential oil yield and biomass. The highest value of these traits were obtained from foliar application at both stages of stem elongation and flowering (T1T2). The plant height, capitol diameter and capitol harvest index (p<0.05), number of leaves, tillers, lateral branches and flowers per plant, stem and crown diameter, flower yield, essential oil percentage, essential oil yield, biomass and essential oil harvest index (p<0.01) were significantly affected by the type of foliar application treatments. The greatest plant height (57.87 cm), capitol diameter (7.48 mm), capitol harvest index (30.28 ), number of leaves (144.5), tillers (6.9), lateral branches (14.19) and flowers (127.64) per plant, stem (5.93mm) and crown (9.1) diameter, flower yield (1962.98 kgha-1), essential oil percentage (1.06 ), essential oil yield (20.83 kgha-1), biomass (5531.38 kgha-1) and essential oil harvest index (0.25 ) were observed in foliar application by Fe + Zn. Effect of year on plant height, flowers per plant, biomass, and essential oil harvest index at 1 level of probability and on flower yield, essential oil percentage, and capitol harvest index at 5 probability was significant. Plant height, flowers per plant, flower yield, and biomass in the first year (2008) were greater than those in the second year (2009). But essential oil percentage, capitol harvest index, and essential oil harvest index in the second year were more than those in the first year. Effects of time of foliar application on concentration of magnesium (p<0.05), sodium and iron (p<0.01), the type of foliar application on concentration of calcium (p<0.05), phosphorus, magnesium, sodium, zinc andiron (p<0.01), and their interaction effect on concentration of calcium (p<0.05), sodium and copper (p<0.01) were significant. The main oil constituents of the essential oil were (E)-? -Farnesene, Spathulenol, Bisabolol oxide B, Bisabolone oxide, ?-bisabolol, Chamazulene, Bisabolol oxide A, and Cis-en-in- dicycloether. The most of the (E)-?-Farnesene (6.016 ), Spathulenol (3.134 ), Bisabolol oxide B (12.455 ) Bisabolone oxide (16.304 ), ?-bisabolol (6.667 ), Chamazulene (5.892 ), Bisabolol oxide A (53/206 ), and Cis-en-in- dicycloether (14.075 ) obtained from essential oil under T2/Fe, T1/Zn, T1/Fe, T1T2/Fe, T1T2/Fe+Zn, T1/Zn, Control, and T1/Zn treatments, respectively. Thus, foliar application of Fe and Zn can considerably improve the flower yield, essential oil and effective constituents of chamomile, particularly if these nutrients were applied together at both stages of stem elongation and flowering.

Effective constituents

Essential oil

Foliar application

Iron

chamomile

yield

نصیری، یوسف

زهتاب سلماسی، سعید، استاد راهنما

نصراله زاده، صفر، استاد راهنمای همکار

قاسمی گلعذانی، کاظم، استاد مشاور

نجفی، نصرت اله، استاد مشاور همکار

Public note

سیاه و سفید

نمایه‌سازی قبلی