بنیاد ایرانشناسی، دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی
Date of Publication, Distribution, etc.
۱۳۹۸
PHYSICAL DESCRIPTION
Specific Material Designation and Extent of Item
۳۶۸ص.: نمونه(رنگی)، جدول
NOTE RELATING TO THE COPY IN HAND
Text of Note
000
INTERNAL BIBLIOGRAPHIES/INDEXES NOTE
Text of Note
کتابنامه: ص. ۱۶۳ - ۸۶۳
SUMMARY OR ABSTRACT
Text of Note
سناد برجای مانده از روزگاران گذشته با اثبات صحت و اصالت، اساسیترین مدارک مستدلی هستند که با تکیه بر آنها میتوان از مرز تاریخ سیاسی رایج عبور کرد و به تدوین تاریخ فرهنگ و تمدن یک جامعه که عرصه ضور صاحبان اصلی آن یعنی مردم است، پرداخت .وقفنامه ها عنوان زیرمجموع اسناد شرعی ـ قضایی از جمله مهم-ترین انواع اسناد به شمار میآیند .وقفنامهها از آن جایی که حاصل نیات طبقات مختلف جامعه است، گستر بسیار وسیعی را شامل میشوند و حامل اطلاعات بسیار متنوع، بکر و کارآیی از شرایط حیات و بقاء یک جامعه هستند .هدف از نگارش این پژوهش، بررسی سابق نهاد وقف در شهرستان سراب در باز زمانی آغاز دولت صفوی تا انقلاب اسلامی میباشد .برای این کار اسناد وقف تا حد امکان از ادار اوقاف شهرستان سراب و سایر مراکز اسناد کشور و همچنین نسخ خطی و میکروفیلمها و نیز یک وقفنام چاپی جمعآوری شده است .به خاطر اینکه اسناد مورد پژوهش تنها شامل" وقفنامهها نبوده و دیگر انواع اسنادی که نشانگر وقفی هستند را نیز شامل میشود، درطول پژوهش اکثرا به جای عنوان" وقفنامه "از عبارت" اسناد وقف "استفاده شده است .پژوهش حاضر از نوع کیفی ـ استقرایی بوده و با استفاده از روشهای مطالعاتی داده بنیاد، موردی و تاریخی، مجموع اسناد فوق از طریق تصحیح و بازنویسی، فهرست نویسی، استخراج دادهها و تهی شناسنام مخصوص برای هر یک از اسناد و با به کارگیری نمودارها، جداول و تصاویر و سایر منابع کتابخانهای، از جنبههای سندشناسی و محتوایی مورد تجزیه و تحلیل کمی و کیفی قرار گرفته است.بررسی اسناد موجود نشان میدهد که سنت وقف در این منطقه حداقل به دور ایلخانان برمی-گردد.تاریخ وقف این شهرستان ارتباطی تنگاتنگ با بقع شیخ صفیالدین اردبیلی داشته است به طوری که حدود یک سوم وقفنامههای مورد پژوهش وقف بر آن بقعه میباشند .مطالعه اسناد حاکی از وجود طریقت تصوف و خانقاه در این شهر و رواج وقف خانقاهی میباشد .اطلاعات جغرافیای حاصل از اسناد اثبات میکند که نواحی چهارگان جغرافیایی مذکور برای منطق سراب در" نزهۃ القلوب "حمدالله مستوفی و به پیروی از آن در کتاب" جغرافیای سرزمینهای خلافت شرقی "لسترنج جای بازنگری و تصحیح دارد .مطالع منابع کتابخانهای مرتبط با اسناد وقف نشان دادند که نظرات ارائه شده در خصوص شروع پژوهشهای سندشناسی از ده چهل در کشور، غیر مستدل است و سابق این کار به بیش از یکصد سال پیش برمیگردد .واقفان مجموع مورد پژوهش شامل هم طبقات اجتماعی از خانواد سلطنتی تا کشاورزان میگردد .وقفها اکثرا از نوع عام بوده و مصارف آن برحسب شرایط و اقتضای دورههای تاریخی شامل امور مذهبی، اجتماعی، فرهنگی و رفاهی میباشد .پژوهش حاضر برای نخستین بار در مورد اسناد وقف شهرستان سراب صورت گرفته است و میتواند برای شناسایی، معرفی و بررسی دیگر انواع اسناد این منطقه راهگشا باشد.
UNIFORM TITLE
General Material Designation
تاریخ اوقاف شهرستان سراب بر پایه اسناد وقف از صفویه تا انقلاب اسلامی