ر طول تاریخ ادیان گوناگون در مجاورت یکدیگر بر هم ت╩ثیر گذاشته و از هم ت╩ثیر پذیرفته اند .مانویت و مسیحیت نیز مستثنی نبوده اند . مانی در فاصله حدود ۳ قرن پس از تشکیل مسیحیت دین خود را ارائه داد .او از ادیان گذشته از جمله مسیحیت اصول را انتخاب کرد و در دین خود جای داد و بقیه اصول آن ادیان را محکوم کرد .قرفههای گنوسی و دوگانه پرست مسیحی بیشترین ت╩ثیر را روی آراء مانوی داشتند، به طوری که مانویت را یک کیش گنوسی می دانند .پس از مرگ مانی، مانویت به سرعت در شرق و غرب گسترش یافت و کلیسای مسیحیت احساس خطر کرد .رساله ها و ردیه های زیادی از سوی مسیحیان بر علیه این کیش نوشته شد .از جمله این نویسندگان، سنت آگوستین بود که پیش از مسیحی شدن مدت ۹ سال مانوی بود .رفته رفته مانویت رو به زوال نهاد، اما بدعتهای جدید مسیحی در اروپا با الگو گرفتن از آن کیشهای ثنوی نوینی پدید آوردند که در مقابل کلیسای کاتولیک قرار گرفتند و بسیاری از آنها توسط کلیسا سرکوب شدند .