از جمله آثار حیات اجتماعی هر قوم، وجود نهادها، مناصب اداری و سازمان های حکومتی است ویژگیها، کارکردها، تغییر و تطور سازمان ها و مناصب، از موضوعات مهمی است که باید در مطالعات و بررسیهای تاریخ و تمدن هر قوم مورد توجه قرارگیرد حضور سلجوقیان به لحاظ استقرار حکومتی فراگیر در سرزمینهای ایرانی و طول دوره حکمرانی، زمینه توسعه تشکیلات اداری را فراهم آورد. هدف این پژوهش بررسی تاریخی جایگاه رئیس درگاه سلجوقیان یعنی منصب حاجب است. مهمترین منصب درگاه و بارگاه، مقام حاجب بود که در درگاه جایگاهی هم پایه وزیر در دیوان را داشت. وی مهمترین امیرمقرب و صاحب منصب درگاه، رئیس بارگاه و از امرای برجسته ترک در تشکیلات اداری سلجوقیان محسوب میشد شناخت زمینههای توسعه قدرت امیر حاجب، مهمترین مساله این پژوهش است. در این بررسی شرح وظایف، اختیارات و حوزه قدرت حاجب در تشکیلات اداری سلجوقیان بزرگ و با تاکید بر شناخت تغییرات جایگاه این منصب در پیش و پس از حکومت سلجوقیان مورد مطالعه قرار می گیرد شناخت مناصب و اصطلاحات مشابه این مقام همچون امیر حاجب، وکیل و وکیل در و مقامات زیردست امیر حاجب و دیگر امرای مقرب در تشکیلات اداری سلجوقیان از دیگر وجوه این بررسی است.