بررسی ژنتیکی بیماری های ذخیره گلیکوژنی با استفاده از نقشه برداری هموزیگوسیتی و تعیین توالی نسل دوم
General Material Designation
[پایان نامه]
First Statement of Responsibility
مریم اقبالی
.PUBLICATION, DISTRIBUTION, ETC
Name of Publisher, Distributor, etc.
داشگاه علوم پزشکی تهران، دانشکده پزشکی
Date of Publication, Distribution, etc.
۱۳۹۸
PHYSICAL DESCRIPTION
Specific Material Designation and Extent of Item
۱۴۶ص.
Other Physical Details
جدول،نمودار
Accompanying Material
سی دی
DISSERTATION (THESIS) NOTE
Dissertation or thesis details and type of degree
دکتری تخصصی(PHD)
Discipline of degree
ژنتیک پزشکی
Text preceding or following the note
۲۰
SUMMARY OR ABSTRACT
Text of Note
مقدمه: بیماری های ذخیره گلیکوژنی (GSD) گروهی از اختلالات ژنتیکی هستند که منجر به خطا در متابولیسم گلیکوژن می شوند و طیف وسیعی از علائم بالینی را در ارگان های مختلف ایجاد می کنند. تنوع فنوتیپی GSD ها زیاد است و به علت هم پوشانی فنوتیپ انواع مختلف GSD از جمله انواع GSDهای کبدی در بین خود و برخی از بیماری های متابولیک مانند نیمن پیک/گوشه و... میتواند تشخیص درست و بدنبال آن انجام درمان های حمایتی را دچار مشکل سازد. در این مطالعه هدف تشخیص مولکولی انواع GSD های کبدی با تظاهرات بالینی مشابه (هپاتومگالی و هیپوگلیسمی)می باشد. تایپ GSDI یکی از فراوان ترین و شدیدترین انواع GSD کبدی است و دارای تشابه های بالینی با دیگر انواع GSD های کبدی از جمله GSDIII و سندرم فانکونی بیکل (GSDXI) و احتمالا GSDIV، GSDVI و GSDIX می باشد. بنابراین هدف این مطالعه تشخیص مولکولی GSDI و افتراق آن از GSD هایی (GSDIII, IV, VI, IX) است که علایم بالینی مشابه GSDI را دارند. بر طبق مطالعات صورت گرفته در ایران نرخ ازدواج خویشاوندی درحدود 40% می باشد. لذا به نظر می رسد شیوع این نوع بیماریها در مقایسه با دیگر کشورها بالاتر باشد. ازدواج خویشاوندی احتمال وجود جهشهای بیماریزا به شکل هموزیگوت را افزایش می دهد. در این مطالعه با استفاده از مارکرهای میکروستلایت STR (Short Tandem Repeat) و تکنیک Homozygosity Mapping ژن معیوب در هر خانواده مشخص گردید. علاوه براین در ادامه برای خانواده هایی که به ژن های مرتبط با GSDI پیوسته نبودند، از تکنیک توالی یابی نسل دوم (NGS) برای پیدا کردن جهش عامل بیماری استفاده شد. روش کار: در این مطالعه 12 مارکر میکروستلایت STR متصل به دو ژن مرتبط با GSDI (G6PC و SLC37A4) به صورت دو گروه 6 تایی تعیین ژنوتیپ شدند. پس از ترسیم هاپلوتیپ، خانواده هایی که هاپلوتیپ هموزیگوت برای ماکرهای متصل به هر یک از دو ژن را نشان دادند، برای ژن مورد نظر تعیین توالی شدند. در مورد بیمارانی که نوع GSD بر اساس علائم بالینی مشخص نبود و همچنین مواردی که به مارکر های مربوطه پیوسته نبودند از تکنیک توالی یابی نسل دوم (NGS) برای تعیین جهش عامل بیماری استفاده شد. نتایج: از 27 خانواده مورد بررسی، 9 خانواده با روش تعیین توالی سنگر به صورت GSDIa و GSDIb و 3 خانواده با روش NGS به صورت GSDVI و GSDXI مشخص شدند. یک واریانت شایع c.247C>T (p.R83C) در ژن G6PC مشخص شد. واریانت های شناخته شده در ژن SLC37A4، شامل یک موتاسیون شایع تغییر چارچوب p.Leu348Valfs و دو واریانت جدید (جایگزینی c.365G>A (p.G122E) و حذف کامل ژن SLC37A4) بود. بیماران با تغییر چارچوب و جایگزینی در SLC37A4 با شدت نوتروپنی و بیماران با حذف کامل این ژن با نوروپنی و لکوپنی مرتبط بودند. هر چند برای بررسی ارتباط دقیق بین ژنوتیپ-فنوتیپ به تعداد نمونه بیشتر مورد نیاز است. نتیجه گیری: در این مطالعه استفاده از ماركرهای STR باعث تشخیص ژن معیوب در 9 خانواده شد. علاوه بر این، در خانواده هایی که هاپلوتایپ هموزیگوت برای مارکرهای پیوسته به G6PC و SLC37A4 مشاهده نشد، استفاده از تعیین توالی اگزوم (Whole exome sequencing) به افزایش میزان تشخیص موتاسیون های عامل بیماری کمک کرد.