موضوع تحقیق حاضر بررسی مباحث علوم قرآنی در تفسیر نمونه و هدف آن برجسته ساختن دیدگاههای مفسر در این علوم است. در آغاز با نگاهی به طرح کلی تحقیق و تعریف علوم قرآنی و معرفی تفسیر نمونه به بیان هدف و پیشینة تحقیق و مفهوم شناسی وحی پرداخته شده و این واژه در لغت و قرآن و سنت مورد بررسی واقع و ابعاد زمانی و مکانی آن نسبت به غیر انبیاء تشریح و وحی نبوی و محمدی و جایگاه وحیانی قرآن و نفوذناپذیری آن با نقد افسانه های ورقه بن نوفل و غرانیق تبیین شده و دربارة کاتبان وحی و زبان وحی نیز سخن گفته شده است. دربارة نزول و تعریف آن و اقسام و مراحل و علل و آثار هر یک و آغاز و پایان و مدت نزول و فترت آن بحث شده و واژه های تنزیل و تأویل در لغت و قرآن و همچنین دربارة نشانه گذاری قرآن و رسم الخط آن و تعریف آیه و سوره نیز مطالبی بیان شده است. در فصلی دیگر به بیان ابعاد موضوع، کیفیت جمع آوری قرآن و دلایل عقلی و نقلی آن از دیدگاه شیعه وسنی پرداخته شده و دیدگاه مخالفین نیز تشریح و نظر مفسر دربارة مصحف امام علی(ع) و نظم آیات قرآنی بیان و عاملین جمع آوری قرآن نیز معرفی شده اند. نسخ در قرآن مبحث دیگری است که تعریف آن و حقیقت و هدف و اقسام آن تبیین و مخالفان آن معرفی و فرق آن با بدا تشریح و موارد آن به صورت مبسوط ذکر شده و دیدگاه مفسر در موضوعات مختلف مورد نقد قرار گرفته است. عناوین محکم و متشابه و تعاریف هر یک در لغت و اصطلاح قرآن بررسی و تحلیل و علت وجود آیات متشابه و روش فهم آن، تبیین شده ونمونه هایی از آیات متشابه ذکر و حروف مقطعه تشریح و دیدگاههای مختلفی که دربارة آن ابراز شده، بیان شده است. فلسفة اعجاز قرآن و دلایل آن و ابعاد مختلف اعجاز از نظر لفظی و محتوایی و علمی و تاریخی، یکی دیگر از مباحث مورد بررسی است. در فصل پایانی، مصونیت قرآن از تحریف با تبیین موضوع و ذکر اقسام آن و بیان دیدگاه مشهور آغاز و با تشریح دلایل عدم تحریف از منظر قرآن و روایات و عقل ادامه و با نگاهی به کتاب فصل الخطاب و نقد تفسیر پایان یافته است./