رویت حق تعالی از دیدگاه عرفان اسلامی و مقایسه آن با برخی دیدگاه های کلامی و تفسیری مشهور
First Statement of Responsibility
نبیان پروین
SUMMARY OR ABSTRACT
Text of Note
امکان یا عدم امکان دیدار حق، از مسائل پرشور و پیچیده ای است که در طول تاریخ تفکر اسلامی، آراء و نظریات گوناگونی را به خود اختصاص داده است؛ آنچه از گفته های عرفای اسلامی روشن می شود و فرمایش ها و استدلال های ائمه معصومین - علیهم السلام - آن را تایید می نماید، این است که ایشان رویت با چشم ظاهر و حتی عقلی (علم حصولی) را محال دانسته، تنها رویت قلبی را که نتیجه سلامت قوای درونی و باطنی انسانهاست جایز دانسته و بنابراین، آیات قرآنی را که بر رویت حق یا درخواست رویت حق از طرف انبیا دلالت دارد، به همین رویت و شهود قلبی تفسیر نموده اند. در این مقاله، ضمن بررسی مختصر برخی نظریات متکلمان با تکیه بر دلایل قرآنی ایشان و نظریات مفسران در این خصوص و مقایسه برداشت های هر یک از آنان از آیات قرآنی به ویژه آیه 143 سوره اعراف، درباره معنا و حقیقت رویت قلبی و مراتب آن و چگونگی تحصیل آن با تکیه بر مبانی عرفانی، به ویژه سه رکن «وحدت وجود، ولایت و عشق» و با محوریت قرآن و احادیث و فرمایش های حضرات معصومین - علیهم السلام - سخن خواهد رفت. بدین ترتیب در این مقاله ضمن مقایسه برخی آراء مشهور در زمینه رویت حق، این سوال نیز پاسخ داده می شود که مقصود عرفای اسلامی از رویت قلبی حق تعالی چیست و این امر چگونه حاصل شدنی است؟ در این نوشتار اثبات می شود که رویت قلبی در نتیجه مظهریت صفات حق حاصل می شود؛ به گونه ای که انسان می تواند به مقامی نایل گردد که به دلیل تجلی صفات حق در او با شهود و رویت خود، حق را رویت نماید.