بررسی و نقد دیدگاه فخر رازی و ملاصدرا در خصوص ماهیت خدا
First Statement of Responsibility
فاطمه دژبانی مقدم
.PUBLICATION, DISTRIBUTION, ETC
Place of Publication, Distribution, etc.
تهران
Date of Publication, Distribution, etc.
تابستان/ 1394
Name of Publisher, Distributor, etc.
پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی
SUMMARY OR ABSTRACT
Text of Note
شناخت واجب الوجود، جزو مسائل اساسی در الهیات باالمعنی الاخص است، به طوری که در زمره مهم ترین اهداف فلسفه است و سعادت بزرگ فلسفه به شمار آمده است. این مطلب تحت عنوان «الحق ماهیته انیته» بیان می کند که حق تعالی، واجب الوجود، انیت محض و محقق محض است (انیت یعنی وجود و تحقق). یعنی ذات او حتی در ذهن هم قابل تحلیل به تحقیق موجودِ وجود نیست بلکه او تحقق وجود محض است. درباره این مسئله دو دیدگاه عمده وجود دارد: دیدگاه اول، فخر رازی که معتقد است واجب الوجود ماهیت دارد و عروض وجودش بر ماهیت او، عروض خارجی است؛ دیدگاه دوم، پاسخ ملاصدرا که معتقد است واجب الوجود ماهیت بالمعنی الاخص ندارد. طرف داران هر کدام از این دو دیدگاه، به دلایلی تمسک جسته اند با این حال دلایل فخر رازی برای اثبات ماهیت داری واجب الوجود و نیز غالب دلایل فلاسفه برای اثبات ماهیت نداشتن واجب الوجود تمام نیست؛ از این رو لازم است دو تفسیر ماهیت بالمعنی الاخص تفصیل داده شوند؛ به این صورت که ماهیت باالمعنی الاخص با تفسیر حد وجود، برای واجب الوجود ثابت نیست، لکن با تفسیر حکایت وجود، برای واجب الوجود ثابت است. آن چه در این نوشتار می آید تبیین و تحلیل این مسئله از دیدگاه فخر رازی و نیز دیدگاه ملاصدرا و فلاسفه، همراه بررسی دلایل هر کدام است.
عروض وجود بر ماهیت;امکان ذاتی;ماهیت نداشتن خداوند;ماهیت به معنای اعم;ماهیت به معنای اخص;وحدت مصداقی وجود;تقارن با ماهیت;مغالطه مفهوم و مصداق;قابل حقیقی;ماهیت الهی;جوهریت خداوند;علیت ماهیت برای وجود;خداشناسی;عدم ;اشتراک معنوی وجود;