عنوان

شأن انگیزشی عقل در حدیث

.Language of Text, Soundtrack etc

فارسی

Title Proper

شأن انگیزشی عقل در حدیث

First Statement of Responsibility

محمدحسین رجائی، محمود موسوی، هادی صادقی

Place of Publication, Distribution, etc.

قم

Date of Publication, Distribution, etc.

بهار/94

Name of Publisher, Distributor, etc.

دانشگاه باقرالعلوم علیه‌ السلام

Text of Note

از نگاه منابع دینی، عقل جایگاهی ارزشی دارد. شئون ارزشی عقل هم شامل دریافت و نیل به حقایق امور و ادراکات شایسته و بایسته است، که شان علمی و ادراکی یا به تعبیری عقل نظری خوانده می‌شود، و هم شامل بعث و تحریک عقل و نقش آن در امامت و اداره امور نفوس و ابدان مادی و مثالی موجود در انسان و تدبیر ادراکات و تحریکات نفوس و ابدان و، در پی آن، اراده و صدور فعل ادراکی و تحریکی از نفوس و ابدان است، که شان تحریکی و انگیزشی یا به تعبیری عقل عملی خوانده می‌شود. لازمه فعلیت شان ارزشی عقل در انسان تعلق گوهر عقل به انسان و تعبیه آن در فطرت اوست. عقل فطری تا به وجود انسان تعلق نگیرد (مرتبه آدمیت و وجه تمایز آن با حیوان) و بر نفوس و ابدان موجود در فطرت او اشراف و سلطه فعلی نیابد قوا و جنودش به فعلیت نرسیده، تکمیل نمی‌گردد (مرتبه انسانیّت با درجات آن). افعال و قوای ادراکی و تحریکی نفوس و ابدان تحت امامت و امارت و سلطنت و اداره و تدبیر عقل از بند قوا و جنود جهل و افعال جاهلانه متعلق به نفوس و ابدان به سبب محدودیت‌های ابدان مادی و مثالی و نفوس نباتی و حیوانی، و اقتضائات آنها، از جمله امارت و سلطنت هواها و خواسته‌های نفس امّاره حیوانی، رهایی می‌یابند و به قوای عقل و افعال ادراکی و تحریکی عقلانی مبدّل می‌شوند. افعال ادراکی و تحریکی قوا و جنود عقل نیز قلب حیوانی را تحت تأثیر قرار داده، ادراکات و تحریکات حیوانی و امیال نازل را به ادراکات و تحریکات انسانی و امیال عالی و گرایش‌ها و رانش‌ های متعالی تبدیل می‌سازند و قلب حیوانی را به قلب انسانی تغییر می‌دهند؛ همان‌گونه که در صورت سلطه نفس بر عقل، قوا و افعال عقلانی و انسانی به قوا و افعال جهلانی و حیوانی و شیطانی تبدیل می‌شوند و عقل در سایه آن، تغییر ماهیت داده، به دها و نکرا تبدیل می‌گردد.

Entry Element

عقل ;اخلاق اسلامی;عقل نظری;عقل عملی;شأن انگیزشی عقل;شأن ادراکی عقل;عقل و ایمان;عقل و دین;

Topical Subdivision

اعتبار عقل;عبودیت;عقلانیت شیعی;رابطه تدبیری نفس و بدن;رابطه عقل نظری و عملی;جنود عقل و جهل;عقل فطری;فعلیت عملی عقل;مبدئیت نفس نسبت به افعال;وظیفه عقل عملی;مدرکات عقل عملی;عقل روحانی;روایات شأن عملی عقل;اطاعت عقل از خداوند;جهل در روایات;اوصاف عقل در روایات

Uniform Resource Identifier

مقاله;