NOTES PERTAINING TO PUBLICATION, DISTRIBUTION, ETC.
Text of Note
چاپی
INTERNAL BIBLIOGRAPHIES/INDEXES NOTE
Text of Note
کتابنامه: ص. ۵۲ - ۵۴؛ همچنین به صورت زیرنویس
DISSERTATION (THESIS) NOTE
Dissertation or thesis details and type of degree
کارشناسی ارشد
Discipline of degree
علوم قرآن و حدیث(گرایش نهج البلاغه)
Date of degree
۱۴/۷/۱۳۹۲
Text preceding or following the note
۱۹
SUMMARY OR ABSTRACT
Text of Note
وقف از پدیده های نوین و ارزشمند دین مقدس اسلام است که امام علی(ع) نخستین پیشوای مسلمانان توجه و عنایت ویژهجای بدان داشتهجاند. این نوشتار بر آن است تا با اندیشه و تأمل در متون بجای مانده از ایشان، تحلیلی علمی و منطقی از این وقف نامه ها بدست دهد و نقش و تأثیر آن را در پیشرفت تمدن اسلامی به مطالعه بنشیند. از این رو نخست با ذکر مقدمه، به آشنایی با مفهوم وقف, فرهنگ, تمدن و اصطلاحات و شراط مربوط به آن ها پرداخته آثار وقف را برشمرده و زمینه های مختلف وقف را به نمایش میجگذارد، سپس با ذکر تاریخچه وقف, آیات و روایاتی چند در زمینه وقف و صدقه ذکر و چند وقف نامه از امام علی(ع) را مرور کرده, موقوفات ایشان را برشمرده و به تحلیل محتوای متن وقف نامه های ایشان می پردازد, و بعد تاثیرِ شگرفِ وقف و موقوفات, بر فرهنگ و تمدن اسلامی را بیان می کند. وقفی که پایه گذار آن در اسلام پیامبر اکرم(ص) و ائمه اطهار(ص) بخصوص امام علی(ع) بوده اند. و در انتها این نتیجه حاصل می شود: در صدر اسلام به علت تنگناهای اقتصادی و وجود فقر و فاقه در جامعه نوپای اسلامی، بیشتر موقوفات در جهت فقرزدایی و كمک به محرومین و مستمندان و جلوگیری از تورم و تكاثر ثروت بوده است. موقوفات حضرت نیز با اولویت اقربا و خویشان(تاکید قرآن) و با قصد رضایت الهی و ورود به بهشت برین و دوری از آتش جهنم, در همین جهت انجام شده است؛ لذا هنگامی كه وضع اقتصادی مسلمانان بهبود پیدا كرد، اهداف وقف غالباً در جهت رفاه, سلامت, تعلیم و تربیت و كمك به احداث مدارس و دانشگاه ها و تامین معیشت محصلین، دانشجویان و طلاب علوم دینی جریان پیدا كرد. وقف با توزیع مجدد درآمد بین افراد، با عمومی کردن مالکیت خصوصی و توزیع عادلانه ثروت, با کاهش اختلافات طبقاتی و به وجود آوردن عدالت اجتماعی، و با گسترشِ مراکز علم و دانش و مراکز بهداشتی و درمانی جامعه را به سمت توازن و عدالت اجتماعی هدایت می کند و این اولین قدم در زمینه سازی فرهنگ و تمدن اسلامی است, و چه عالمان و دانشمندان بزرگی از رهگذر همین موقوفات به مقام های بلند علمی نایل آمده و چه خدماتی از قِبَل ایشان به فرهنگ و تمدن اسلامی شده است.