NOTES PERTAINING TO PUBLICATION, DISTRIBUTION, ETC.
Text of Note
چاپی
DISSERTATION (THESIS) NOTE
Dissertation or thesis details and type of degree
کارشناسی ارشد
Discipline of degree
، علوم حدیث(گرایش کلام و عقاید)
Date of degree
1390/09/08
Body granting the degree
، دانشکده علوم حدیث(قم)
Text preceding or following the note
۱۸
SUMMARY OR ABSTRACT
Text of Note
فترت رسولان مسالهای است که در قرآن و روایات مورد اشاره قرار گرفته، ویژگیهای آن در احادیث اهل بیت(ع) مورد تاکید قرار گرفته است. اینکه در دوره یا دورههایی خاص، خداوند هیچ رسولی را به سوی خلق مبعوث نکرده، حقیقتی است که سوالات، شبهات و مسائلی را تداعی میکند. پذیرش این واقعیت، تعارض ظاهری با بعضی از معارف همچون آیات دال بر عمومیت نبوت، روایات مبین واقعیت خالی نبودن زمین از حجت همچنین قاعده لطف دارد.پس لازم است سه مطلب اساسی مورد تحقیق و بررسی قرار گیرد:الف. حقیقت فترت(یعنی تبیین صحیح و کامل از فترت، با توجه به معنای اصطلاحی و آثار و لوازم و پیامدهای ذکر شده در روایات، برای آن)؛ ب. تبیین مفصل واقعیت استمرار حجت در زمین با استناد به آیات قرآن، روایات معصومان(ع) و قاعده لطف؛ ج. حل تنافی ظاهری موجود بین این حقیقت و سه مقوله مذکور. جهت حل این تنافی ظاهری، ناچاریم بحث را در دایره منابع روایی، تفسیری و کلامی پی بگیریم. استفاده از کتب لغت و برخی کتب اصولی و تاریخی نیز در دایره تحقیق قرار میگیرد. این پایان نامه که در چهار فصل تنظیم شده است، ابتدا بحث لغوی و استعمالی واژگان فترت و رسول را پی می گیرد و معنای دقیقی از آن ارائه می دهد. در دومین فصل، تبیین واقعه فترت براساس آیات قرآن و روایات دنبال میشود فصل بعدی که به بحث از استمرار حجت اختصاص یافته، موضوع را در سه محور آیات، روایات و قاعده عقلی مطرح مینماید. آخرین فصل که هدف اصلی از ارائه این نوشتار است، سعی در اثبات سازگاری فترت رسولان و سه مقوله فوق دارد.با تبینی که از فترت رسل و آیات دال بر عمومیت بعثت و روایات خالی نبودن زمین از حجت ارائه میشود، تنافی ظاهری میان آنها برطرف میشود. بدین صورت که آیات قرآن گرچه استمرار وجود فرستادگان الهی را در همه زمانها را میرساند، ولی دلالت بر وجود انبیاو رسولان در همه زمانها نمیکند؛ بلکه جانشینان ایشان و امامان نیز میتوانند به عنوان رابط فیض الهی، هدایت کننده مردم و حجت الهی ایفای نقش کنند. از دیگر سوی، روایات متعدد بر این مطلب دلالت دارد که زمین هیچگاه از حجت خالی نیست؛ حال، ممکن است رسول، نبی، وصی و یا امام این نقش(حجت) را ایفا نماید. روایات مختلف حاکی از آن است که در دورانهای فترت، فرستادگان الهی به سوس خلق گسیل شد بحث در خصوص امکان سازگاری فترت، رسولان و قاعده لطف است، علیرغم این که قاعده لطف به عنوان یکی از مبانی کلامی شیعه شهرت یافته است و وجوب آن از مسلمات عقاید شمرده شده، ولی وجوب قاعده لطف(با تقریر مشهوری که از آن ارائه شده)با فترت رسولان که در دسترس نبودن حجج الهی را میرساند، قابل جمع و سازگار نیست. از این رو، با توجه به این که وقوع فترت رسولان الهی با استناد به آیات قرآن وروایات از مسلمات است، میتوان وجوب قاعده لطف را زیر سوال برد.