GENERAL NOTES PERTAINING TO DESCRIPTIVE INFORMATION
1
2
Text of Note
آغاز دفتر نخستین: بسمله حمد بیحد و غایت و ثنای بیعد و نهایت حضرت...
Text of Note
آغاز دفتر دوم: الحمد لله الذی جعل قلوب العارفین خزاین جواهر...
Text of Note
آغاز دفتر سوم: بسمله حمدیکه چون قدرت قاهره الهی بی حدو قیاس...
Text of Note
انجام برگ آخر در شرح این دو بیت:
Text of Note
چون دری میکوفت او از سلوتی/ عاقبت دریافت روزی خلوتی
Text of Note
جست از بیم عسس او شب بباغ/ یار خود را یافت چون شمع و چراغ
Text of Note
چنین آمده: «لاجرم عاشق سوخته جگر در آن نفس از سر صدق و اخلاق دعای عسس میکرد و جنابک حسین حلاج جون حیات ابدی الخ».
NOTES PERTAINING TO TITLE AND STATEMENT OF RESPONSIBILITY
Text of Note
مولف از مریدان و پیروان خواجه ابوالوفای خوارزمی ( -۸۳۵ق.) که از اقطاب سلسله ذهبیه بوده و شارح در این کتاب مکرر از ایشان نام برده مخصوصا در اوائل ربع آخر شرح دفتر سوم داستان وفات مراد را متذکر شده و تاثرات خود را اظهار نموده و به مناسبت چند مکتوب از او را مندرج نموده و نیز رباعیات و اشعاری از ایشان نقل و رسالهای به نام نثر الجواهر در مطالب و رباعیات که برای این شارح نگاشتهاند از آن جناب نام برده. خوارزمی منظومهای دارد به نام کنوز الحقائق فی رموز الدقائق که حاجی خلیفه آن را نام این شرح پنداشته، در صورتی که گذشته از این که در این شرح مکرر ابیاتی از آن را گنجانیده در مقدمه این شرح تذکر به منظوم بودن آن داده و آن کتاب مثنوی عرفانی است.
Text of Note
این شرح با مراجعه به حبیب السیر، جزء ۳ ج ۳/ ۱۴۴، کشف الظنون، ۲/ ۵۰۸ و ۳۷۶ و ۳۷۷؛ ریاض العارفین، ص ۶۸-۶۹ و مجمع الفصحا، ۲/ ۵ در ذیل ابوالوفاء خوارزمی نگارش یافته است.
NOTES PERTAINING TO PUBLICATION, DISTRIBUTION, ETC.
Text of Note
طرز خط و کاغذ شهادت میدهد که در اواسط ق ۹ق. نگارش یافته و خط اشخاص متعدد میباشد و شاید نگارش یافته در زمان زندگی شارح است.
NOTES PERTAINING TO PHYSICAL DESCRIPTION
نوع کاغذ:
تزئینات جلد:
Text of Note
سمرقندی.
Text of Note
تیماجی کهنه.
NOTE RELATING TO THE COPY IN HAND
1
Text of Note
کلمه تمت سنه ۱۱۱ که در پایان صفحه آخر میباشد مسلما الحاقی است. پشت برگ نخستین، این شرح به نام «لطائف المعنوی فی شرح المثنوی» معرفی شده و این معرفی مسلما غلط است.
EXTERNAL INDEXES/ABSTRACTS/REFERENCES NOTE
Name of source
ماخذ فهرست: مجلد دوم، صفحه ۱۶۰۹-۱۶۱۰.
SUMMARY OR ABSTRACT
Text of Note
این شرح مثنوی بنابر تصریح در مقدمه شرح دفتر اول جواهر الاسرار و زواهر الانوار نام دارد و نگارنده نسخی که از آن دیده هیچ یک بیش از شرح سه دفتر نبوده و پیش از شروع در شرح دفتر اول مطالبی عرفانی و در شرح مقامات گروهی از اولیاءالله در ده مقاله نگارش یافته و در این شرح گذشته از اشعار مولانا در دیوان شمس و اشعار شعرای دیگر، زیاد به اشعار خود تمثل جسته و از قصائد خویش که به سبک خاقانی ساخته و غزلیات و رباعیات و مثنویات خود بسیار آورده و به مناسبت مقام به آیات کریمه قرآن و احادیث و اخبار نیز استشهاد نموده و دیباچه دفتر سوم را هم شرح کرده است. این شرح سه دفتر که ظاهرا نخستین شرح مثنوی است در حدود بیست و نه هزار (۲۹۰۰۰) بیت میباشد و تاکنون چاپ نگردیده است.