عنوان
پدید آورنده
موضوع
رده
کتابخانه
محل استقرار
NATIONAL BIBLIOGRAPHY NUMBER
Country Code
IR
Number
۱۰-۱۱۰۱۵
LANGUAGE OF THE ITEM
.Language of Text, Soundtrack etc
فارسی
TITLE AND STATEMENT OF RESPONSIBILITY
Title Proper
ترسل یا منشآت
General Material Designation
[ نسخه خطی]
First Statement of Responsibility
/ از: معین‌الدین محمد زمجی اسفزازی هروی
.PUBLICATION, DISTRIBUTION, ETC
Date of Publication, Distribution, etc.
، تاریخ کتابت: قرن ۱۰ق.
PHYSICAL DESCRIPTION
Dimensions
؛ قطع: ۹*۱۴سم. ۲۲۳گ. ۱۵س. ؛ اندازه جلد: ۱۴*۲۰سم.
GENERAL NOTES PERTAINING TO DESCRIPTIVE INFORMATION
1
Text of Note
آغاز در نسخه‌های بانکی‌پور و بادلیان و نسخه ما: چون رقم از مشک زنی بر حریر/ حمد الهی بنگار ای دبیر// فاتحه نامه بنام خداست/ ختم رسالت به کلام خداست// هر که بنامش سخن آغاز کرد/ خانه او را خرد اعزاز کرد// انشاء هر بنا و بناء هر انشاء حمد و ثناء خالقی لایق نماید که توقیع وقیع و انظروا کیف بدء الخلق... رقمی از قلم منشیان فرمان مطاع اوست.
NOTES PERTAINING TO TITLE AND STATEMENT OF RESPONSIBILITY
Text of Note
مترسل متخلص به نامی (د: ۹۱۵ق.) و مولف روضات الجنات فی اوصاف مدینه هرات در ۸۸۷-۸۹۸ق.
Text of Note
سرگذشت نویسنده در دستورالوزراء (ص۳۰۰) و روضات الجنات (۱/ ۲۱۸) است.
NOTES PERTAINING TO PHYSICAL DESCRIPTION
نوع خط:
تزئینات متن:
تزئینات نسخه:
نوع کاغذ:
تزئینات جلد:
Text of Note
نستعلیق.
Text of Note
عنوان زر و لاجورد و شنگرف، نشان شنگرف.
Text of Note
جدول زر و لاجورد.
Text of Note
سفید.
Text of Note
تیماج حنایی مقوایی.
EXTERNAL INDEXES/ABSTRACTS/REFERENCES NOTE
Name of source
ماخذ فهرست: شماره ۲/ ج ۱، صفحه ۱۵۲-۱۵۴.
Name of source
نک: استوری، ۱/ ۳۵۵ و ۱۳۱۶؛ مشار، ۲۳۱۵، این منشآت را به نام سلطان حسین بایقرا (۸۷۸-۹۱۲ق.) و معتمدالسلطنه خواجه مجدالدین محمدبن خواجه غیاث‌الدین احمد خوافی وزیر و مشرف او درگذشته ۸۹۹ق. در راه مکه و جامی (۸۱۸-۸۹۸ق.) ساخته و در آن گفته است که من در ۸۷۳ق. به هرات رفته‌ام و از این وزیر رعایت دیده‌ام (دیباچه) او در روضات الجنات (۱/ ۲۱۸) از مرگ این وزیر یاد کرده است. او در ۸۷۶ق. متصدی پروانه و رسالت و سپس دبیر خواجه مجدالدین شده بود و گویا این ترسل را در ۸۷۶ و ۸۷۷ به نگارش درآورده باشد.
Name of source
در آن یک مقدمه است و چهار منشا دارای چند فصل و یک خاتمه (نشریه، ۲/ ۴۴).
Name of source
در حبیب السیر (جزو سوم جلد سوم، ص ۴۳۲ و چاپ تهران ۴/ ۳۴۸) از انشاء معین زمجی با عبارت «ترسلی مشتمل بر منشآت و مناشیر و مکتوبات در میان مردم مشهور است» یاد شده است.
Name of source
سرگذشت او در دیباچه روضات الجنات در هر دو چاپ تهران در ۹- ۳۳۸ خ و کلکته در ۱۳۸۰ق. ( = ۱۹۶۱م.) و ذریعه (۹/ ۱۰۷۶ و ۱۱۶۵) و فرهنگ سخنوران (۵۵۵) و مجلس (ش ۲۲۹۸) هست.
Name of source
در فهرست دیوان هند (ش ۲۰۴۱) از ترسل او نام برده و نسخه‌ای نشان داده شده است. در آستان قدس (۷/ ۲۴۹) از ترسلی گمنام نام برده شده که همین منشآت زمجی است.
Name of source
در فهرست بانکی‌پور (۱۱/ ۳۴/ ۱۰۹۸، گ ۱۴۶پ - ۱۵۳ر) از رساله قوانین همین اسفزازی یاد شده که محمد اسحاق هم آن را دیده و گفته است که آن همین ترسل است و به گواهی آغاز آن و وصفی که از آن در این فهرست شده است همین ترسل می‌باشد. پس چهار نسخه از این ترسل تاکنون میشناسیم.
Name of source
منشآت دیگری میشناسیم به نام منشاء الانشاء (محتوی نامه‌هایی به پادشاهان هند و آق قوینلو و پادشاه روم و مشایخ و شعرا و نویسندگان و دانشمندان) گردآوری شهاب‌الدین احمد خوافی منشی (شاگرد مصنف) در میانه‌های ج۱/ ۹۳۸ق. از منشآت کمال‌الدین عبدالواسع نظامی ثانی هروی منشی و شاعر زمان ابوسعید در هرات (۸۶۳-۸۷۵ق.) و یادگار محمدبن محمد بایسنقر ( ۸۷۵-۸۶۸ق.) (یادگار میرزا) و سلطان حسین بایقرا (۸۷۸-۹۱۲ق.) (فرهنگ سخنوران، ۲۸۱؛ ذریعه، ۹/ ۷۰۲؛ مجالس النفائس، ۹۹و ۲۷۶) به نام خواجه حسن امیربیگ فرمانروای عراق (روضات الجنات ج۲ فهرست نام‌ها).
Name of source
ترسل عبدالواسع دو نسخه دانشگاه (۲/ ۱۹ و ۲۸۰ ش ۸۶۲ در ۱۸گ و ش ۲۲۸گ، ۲۷۲-۲۸۸ مورخ ۸۹۲ق.) شاید جزوی از همین کتاب باشد. در ذیل مجمع الانشاء (نشریه، ۲/ ۴۷) نیز در منشآت ادبیات (ص ۴۵۱) وی جز عبدالواسع منشی قرن ۱۱ق. است (ادبیات ص ۴۴۹ است).
Name of source
در حبیب السیر (۴/ ۱۵۱ و ۳۳۹) و دستور الوزراء (ص ۴۲۴) آمده که کمال‌الدین عبدالواسع نظامی پسر جمال‌الدین مطهر باخرزی منشی ترسلی به نام دو شاگرد خود خواجه کمال‌الدین حسین و خواجه رشیدالدین عبدالملک پسران خواجه قوام‌الدین نظام‌الملک خوافی که همه در ذق ۹۰۳ق. کشته شده‌اند ساخته است و او با خواجه مجدالدین محمد نزدیک بوده است. همین عبدالواسع مقامات مولوی جامی دارد.
Name of source
نک: تاشکند، ۳/ ۲۸۷.
SUMMARY OR ABSTRACT
Text of Note
چنین است فهرست مطالب ترسل زمجی (دیوان هند، ش ۲۰۴۱؛ نسخه مورخ ۱ محرم ۱۰۸۱ق. و دو نسخه سنا و آستان قدس فیلم ش ۳۴۱۲ و ۳۴۷۲ دانشگاه)؛ مقدمه در شرف این فن و ذکر بعضی آداب کتابت و اوقات و امکنه و مقامات آن از هر بابت مشتمل بر دو فصل.
Text of Note
منشاء اول در مناشیر و احکا تفویض امور و مناصب و امثله و فرامین مطاعه علی حسب المراتب مشتمل بر سه فصل.
Text of Note
منشاء دوم در مکتوبات سلاطین و ایراد مکتوبات متنوعه محتوی بر صنایع عبارات و استعارات مخترعه مشتمل بر سه فصل.
Text of Note
منشاء سوم در جواب مکاتیب به طریق مرغوب و اسلوب غریب مشتمل بر سه فصل.
Text of Note
منشاء چهارم در انواع رقاع و مقدمات و ابداع اخوانیات متضمن صناع مستطاع مشتمل بر دو فصل.
Text of Note
خاتمه در ذکر بعضی رعایت گفتار و ایراد هر گونه لطائف آثار و بدیع اشعار.
TOPICAL NAME USED AS SUBJECT
انشاء
OTHER CLASS NUMBERS
Class number
۳۱۸
س
س
ORIGINATING SOURCE
Country
ایران
Agency
کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی
Date of Transaction
20121003
ELECTRONIC LOCATION AND ACCESS
Date and Hour of Consultation and Access
01-13572.pdf
MF
87856
Y (بله)
