مدل یابی ارزیابی خطر سلامت روانی- زیستی کارکنان بالینی اورژانس پیش بیمارستانی شهر تهران بر اساس نظریه مدیریت سلامت زیست محور
[پایان نامه]
Modeling of the bio-psychological health assessment in Tehran pre-hospital emergency staff based on the theory of bio-centeric health management
دانشگاه علوم توان بخشی و سلامت اجتماعیUniversity of Social Welfare and Rehabilitation Sciences
۱۴۰۰
۲۳۹ص.
پیوست
دکترا
09
۱۴۰۰/۰۴/۰۶
مقدمه: افرادی که خدمات عمومی ارایه می دهند باید از نظر زیستی -روانی سالم باشند. تا مردم بتوانند از خدمات با کارآیی بهتری بهره مند شوند. عملکرد و وضعیت فیزیولوژیک کارکنان ارایه دهنده خدمات امدادی مثل کارکنان بالینی اورژانس به سبب داشتن دو نقش حیاتی و حساس مورد اهمیت ویژه ای قرار دارد. آنان با محیط های استرس زا مواجه هستند و علاوه بر وظایف معمول خود مسئولیت جابجایی و حفظ جان بیماران را به عهده دارند. نظریه مدیریت سلامت زیست محور مبتنی بر پارادایم زیست محوری به عنوان یک دیدگاه جدید از و متفاوت با پارادایم غالب انسان محوری برای ارزیابی سلامت روانی- زیستی از سال ۲۰۰۰ میلادی توسط اشتاک و همکاران پایه گذاری شده است. بدین منظور مطالعه حاضر با هدف مدل یابی ارزیابی خطر سلامت روانی- زیستی کارکنان بالینی اورژانس پیش بیمارستانی بر اساس چارچوب تئوری مذکور طراحی گردید. مواد و روش ها: این مطالعه یک پژوهش کمی چند روشی بر اساس پارادایم اثبات گرایانه می باشد. که در قسمت اول طراحی، توسعه و اعتباریابی مجموعه ابزار ارزیابی خطر سلامت روانی- زیستی از نوع مطالعه روش شناسی انجام شد. استخر گویه های متغیر پیامد عملکرد زیست محور با استفاده از روش در سه دسته پیشایند، ویژگی و پسایند در پنل خبرگان طبقه بندی شدند. سپس فرآیند روانسنجی و اعتبار یابی مجموعه ابزار انجام شد. در قسمت دوم روابط بین متغیرهای مطالعه با مدل سازی معادلات ساختاری در یک مطالعه از نوع توصیفی- همبستگی تبیین شد. جامعه مورد پژوهش کارکنان بالینی اورژانس شهر تهران بودند نتایج: در انتهای قسمت اول مطالعه، روانسنجی ( روایی صوری، محتوا، سازه و پایایی)، مجموعه ابزار شامل ۸۷ گویه متغیرهای منابع بیرونی و درونی استرس، پیامدهای استرس، وضعیت بارکاری، عملکرد زیست محور و وضعیت فیزیولوژیک را مورد سنجش قرار دادند. در مجموع ۵۸۵ مشارکت کننده در مطالعه شرکت کردند. تحلیل عامل اکتشافی با ۳۰۰ و تاییدی با ۲۶۳ مشارکت کننده انجام شد. نتایج قسمت دوم نشان داد. شاخص های برازش (GFI= 0.788، NFI= 0.651، CFI= 0.810، RMSEA=0.053و CMIN= 1.746) مشخص شد. لذا مدل معادلات ساختاری سلامت روانی- زیستی کارکنان بالینی اورژانس تهران از برازش قابل قبولی برخوردار بود. همچنین اکثر روابط معنادار بوده و بزرگترین رابطه کلی بین عملکرد زیست محور و وضعیت فیزیولوژیک و کوچک ترین رابطه بین عوامل درونی مرتبط با خود و پیامدهای استرس ( پیامد تاب آوری) برقرار بوده است نتیجه گیری: پژوهش حاضر نشان داد که برازش مدل نهایی روابط بین متغیرها براساس مدل شناختی در نمونه منتخب این پژوهش مطلوب بوده و بنابراین مدل معادلات ساختاری ارزیابی خطر سلامت روانی- زیستی بر اساس نظریه مدیریت سلامت زیست محور در کارکنان بالینی اورژانس تهران برقرار است. این مدل نشان می دهد که تاثیر منابع بیرونی و درونی استرس به صورتی متغیرهای مستقل بر متغیرهای میانجی وضعیت بیرونی بار کاری و پیامدهای استرس تاثیر گذاشته و در نهایت عملکرد زیست محور به عنوان پیامد اول و وضعیت فیزیولوژیک به عنوان پیامد نهایی با واسطه تاثیر غیر مستقیم بگذارند. بر نقش میانجی گری وضعیت بیرونی بار کاری و پیامدهای استرس تاکید شده به صورتی که تاثیر همه عوامل مستقل و واسطه ای این مدل از طریق عملکرد زیست محور در طول زمان مورد تایید قرار گرفته است. عوامل درونی و بیرونی استرس در طول زمان می توانند عملکرد کارکنان بالینی اورژانس پیش بیمارستانی را دستخوش تغییر کند. بنابراین برنامه هایی که در جهت مدیریت عوامل درونی و بیرونی استرس تهیه می شوند باید به این ۱- پیامدهای نامطلوب احساسی، هیجانی، شناختی، سوماتیک ( فیزیولوژیک و عصبی- عضلانی) و اجتماعی با وضعیت و موقعیت محیط کار ۲- پیامد تاب آوری و تطبیق پذیری توجه ویژه ای داشته باشند.واژه های کلیدی: مدل یابی، ارزیابی روانی- زیستی، اورژانس پیش بیمارستانی، مدیریت سلامت، عملکرد زیست محور، وضعیت فیزیولوژیک
Introduction: People who provide public services should be biologically and mentally healthy so that people can benefit more efficiently from their services. The performance and physiological status of workers providing relief services, such as emergency care staff, is of particular importance due to their two vital and sensitive roles. They face stressful environments and, in addition to their usual duties, they are responsible for transport patients and saving their lives. The theory of bio-centeric health management based on the bio-centric paradigm has been established as a new and different perspective from the dominant human-centered paradigm for assessing bio-psychological health since 2000 by Stack et al. For this purpose, the present study was designed to model the risk assessment of bio-psychological health of pre-hospital emergency care staff based on the theory.Materials and Methods: This study is a quantitative multi-method research based on the positivist paradigm. In the first part, the design, development and validation of the set of tools for assessing the risk of bio-psychological health was a methodological study. The pool of variable items of the bio-centered acting outcome was classified into three categories of the antecedent, feature and after-effect in the panel of experts using the adopted Hybrid method of Schuartz. Then, the process of psychometrics and validation of the set of tools was performed. In the second part, relationships between the study variables were explained by modeling structural equations in a descriptive correlational study. The study population was the emergency medical staff of Tehran.Results: At the end of the first part of the study, psychometrics (the formal validity, content, structure and reliability), the set of tools including 87 items of external and internal sources of stress, stress outcomes, workload status, bio-centered acting and physiological status were measured. A total of 585 people participated in the study. The exploratory factor analysis and the confirmatory factor analysis were performed with 300 and 263 participants, respectively. The results of the second part identified the fit indices (GFI = 0.788, NFI = 0.651, CFI = 0.810, RMSEA = 0.053 and CMIN = 1.746). Therefore, the structural equation model of bio-psychological health of Tehran emergency care staff had an acceptable fit. Also, most relationships were significant and the largest general relationship was between the bio-centered function and physiological status while the