تصوف و عرفان، یکی از درونمایههای اصلی شعر سنتی ایران است. غزلیات شمسالدین محمد بن بهاءالدین محمد حافظ شیرازی شاعر قرن هشتم ه.ق نقطهی اوج تلفیق غزل عاشقانه و عارفانه است. در این پایاننامه تاثیر مضامین عرفانی حافظ بر نیاز جوشقانی شاعر شیعی مذهب قرن سیزده را بررسی کردهایم. حافظ شیرازي، با آنکه پیوند تشکیلاتی با تصوف رسمی ندارد، اما بسیاري از مفاهیم و موضوعات حوزة تصوف اسلامی را به صورتی منظم و منتظم، با هنرمندي تمام در اشعار خویش به کار برده است. سیّد حسین (سیّد حسن) طباطبایی جوشقانی اصفهانی، متخلّص به «نیاز»، با حافظ از جهات مشرب، عرفان و حکمت نظری اختلاف و افتراق فراوان و از جهت بسیاری از معانی و مضامین عرفانی اشتراک دارند. نگارنده این پایاننامه به وجوه مشترک این دو شاعر که اهم آن مضامین عرفانی است با نگاهی تطبیقی با روش توصیفی _ تحلیلی پرداخته است. هدف از این پژوهش، آگاهی یافتن از تاثیر عرفانی حافظ بر نیاز جوشقانی است برای رسیدن به این هدف اشعار دو شاعر از نظر مضامین عرفانی بکار رفته و وزن و موسیقی شعر و آرایههای ادبی استفاده شده مورد بررسی قرار گرفت. شباهتها و تفاوتهای اشعار دو شاعر برای ما روشن میکند که نیاز جوشقانی در بیشتر مفاهیم عرفانی از حافظ تاثیر پذیرفته است. حافظ از مضامینی همچون تجلّی، زلف، عشق، وصال، لطف ... در اشعار خود بهره برده است و نیاز اشعاری با همان مضامین و مفاهیم نزدیک به اشعار حافظ سروده است.
Mysticism and theosophy are the contents of iranian traditional and classical poem. Sonnets of Khwāje Shams-od-Dīn Moḥammad Ḥāfeẓ-e Shīrāzī in the 8th hijra century are regarded as a pinnacle of romantic and mystical poems.Here in this dissertation we tend to study theosophical impacts of hāfez in joshaqani, 13th AH poet's poems. Although hāfez was not linked officially to mysticism, but he used mystic-islamic contents very orderly and artistically in his poems.Joshaghani, known as niyaz, had his differences in theoretical wisdom and theosophy in comparison to hāfez, but he also had similarities in mystical contents with him. The writer of this article has addressed the common grounds of these two poets which includes mystical contents with an adaptive approach and a descriptive-analytical method.The research aim here is to study the impact of hāfez in poems of joshaghani. To reach this aim we studied the mystical contents which both used in their poems as well as meter and acrostics.The common ground and the differences makes it clear that hāfez had mystical impacts on joshaghani.Hafez used contents such as zulf (long black hair), Love, vesāl and etc. we can see the similar contents in joshaghani's poems too, it means that both poets has used the same contents in their poems.
The effect of Hafez mystical themes on theNiaz e Joshaghani Esfahani