پ۲۷۰۹۲
per
مکان‌یابی پهنه‌های مناسب توسعه اکوتوریسم با استفاده از روش‌های تصمیم‌گیری چند معیاره FUZZY-DEMATEL در محیط GIS در شهرستان ارومیه
ادیسون خنانیشو بابرودی
جغرافیا و برنامه ریزی(پردیس)
۱۴۰۰
۱۰۵ص.
سی دی
کارشناسی ارشد
سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی گرایش سیستم اطلاعات جغرافیایی
۱۴۰۰/۱۱/۲۷
چکیدهاکوتوریسم عبارت است از سفر هدف‌دار به طبیعت برای شناخت تاریخ طبیعی و فرهنگی محیط با پرهیز از ایجاد تغییر در اکوسیستم و ایجاد فعالیت‌های اقتصادی که منجر به بهره‌برداری صحیح از منابع محیط زیست و اشتغال‌زایی برای اهالی بومی شود که از آن می‌توان به عنوان یکی از منابع جدید درآمد در راستای توسعه پایدار نام برد. شهرستان ارومیه با تنوع جغرافیایی و فرهنگی بالا و دارا بودن چشم‌اندازهای خاص گردشگری یکی از مقاصد گردشگری منطقه محسوب می‌شود. هدف از تحقیق حاضر، پهنه‌بندی اکوتوریسم شهرستان ارومیه می‌باشد. برای تحقق هدف مورد نظر با استفاده از سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی و سیستم‌های تصمیم گیری چندمعیاره فازی (Fuzzy Dematel) سعی شد تا پهنه‌های دارای مطلوب‌ترین شرایط برای توسعه اکوتوریسم شناسایی شوند. برای تحقق هدف مورد نظر ابتدا داده‌های معیارها و زیرمعیارها مؤثر در پهنه‌بندی اکوتوریسم جمع‌آوری گردیده که شامل معیارهای طبیعی، اقلیمی، زیرساختی، توپوگرافی، زمین‌شناسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی و از زیر معیارهای ارتفاع، شیب، تراکم جمعیت، فاصله از هتل، بازار، رودخانه و ... می‌شود. پس از جمع‌آوری لایه‌های زیرمعیارهای مورد نظر، باید لایه‌ها به فرمت رستری تبدیل شوند تا بتوان پهنه‌بندی را انجام داد. برای این کار همه لایه‌ها (لایه‌های نقطه‌ای و خطی با تابع Distance) و (لایه‌های وکتوری (سطحی) با تابع Polygon to Raster) به فرمت رستری تبدیل شدند. در مرحله بعدی باید تمامی لایه‌های مورد نظر ازنظر مقیاس یکسان می‌شد. برای یکسان سازی مقیاس نیز از تابع Fuzzy Membership استفاده گردید و بدین ترتیب تمامی لایه‌ها به مقیاس یکسان تبدیل گردید. پس از یکسان سازی مقیاس لایه‌ها، اقدام به ارزش‌گذاری و اولویت‌بندی معیارها و زیرمعیارها شد. برای این کار از روش تصمیم‌گیری چندمعیاره Fuzzy Dematel استفاده شد و معیارها و زیرمعیارها ارزش گذاری و اولویت بندی گردید. نتایج مدل مورد نظر نشان داد که از بین معیارها، معیار طبیعی با 160/0 به عنوان مهمترین معیار تاثیرگذار و معیار اجتماعی برابر با 092/0 به عنوان کم اثرترین معیار در پهنه‌بندی اکوتوریسم انتخاب شد. از بین زیر معیارها نیز، تراکم جمعیت و شهرک‌های صنعتی به ترتیب 36/0 و 282/0 دارای بالاترین ارزش و زیرمعیار جهت شیب با 012/0 دارای کمترین ارزش را دارا می‌باشد. پس از ارزش‌گذاری و اولویت بندی، باید وزن معیارها به زیرمعیارهای خود اعمال شود. برای این کار از تابع Raster Calculator استفاده شد و بدین ترتیب وزن هر یک از معیارها به زیرمعیارهای خود اعمال گردید. در نهایت برای پهنه‌بندی اکوتوریسم، باید وزن زیرمعیارها به لایه‌های مکانی خودشان تخصیص یابد. برای این کار نیز از تابع Raster Calculator وزن هریک از زیرمعیارها به نقشه‌های خود اعمال گردید و بدین صورت نقشه نهایی (پهنه‌بندی اکوتوریسم) تهیه گردید. نقشه پهنه‌بندی اکوتوریسم در 5 کلاس بسیار مناسب، مناسب، نسبتاً مناسب، نسبتاً نامناسب و نامناسب طبقه بندی گردید. نتایج حاصل از این پهنه‌بندی نشان داد که که از کل مساحت شهرستان ارومیه، کلاس بسیار مناسب با 38/8 درصد مساحت، کلاس مناسب با 92/20 درصد، کلاس نسبتاً مناسب با 64/28 درصد، کلاس نسبتاً نامناسب با 55/30 درصد و کلاس نامناسب با 48/11 درصد از مساحت کل شهرستان را شامل می‌شود که بخش‌های جنوبی و شمال غربی دارای پهنه‌های مناسب برای اکوتوریسم می‌باشد. بخش‌های شرقی و شمال شرقی نیز دارای پهنه‌های نامناسب نسبتاً نامناسب برای اکوتوریسم را شامل می‌شود.
AbstractEcotourism is a purposeful trip to nature to understand the natural and cultural history of the environment by avoiding changes in the ecosystem and creating economic activities that lead to the proper use of environmental resources and job creation for indigenous peoples, which can be considered as He mentioned one of the new sources of income for sustainable development. Urmia city with its high geographical and cultural diversity and having special tourism landscapes is one of the important tourism destinations in the region. The purpose of this study is to zoning ecotourism in Urmia. To achieve the desired goal, using geographic information systems and fuzzy multi-criteria decision systems, Fuzzy Dematel tried to identify areas with the most favorable conditions for ecotourism development. To achieve this goal, first the data of criteria and sub-criteria effective in ecotourism zoning were collected, including natural, climatic, infrastructural, topographic, geological, social, cultural and economic criteria, and sub-criteria of altitude, slope, Population density, distance from hotel, market, river, etc. After collecting the layers of the desired sub-criteria, the layers must be converted to raster format in order to be zoned. To do this, all layers (point and linear layers with Distance function) and (Vector layers with Polygon to Raster function) were converted to raster format. In the next step, all the desired layers should be the same in terms of scale. To equalize the scale, the Fuzzy Membership function was used, and thus all the layers became the same scale. After leveling the layers, the criteria and sub-criteria were evaluated and prioritized. For this purpose, the multi-criteria Fuzzy Dematel decision-making method was used and the criteria and sub-criteria were evaluated and prioritized. The results of the model showed that among the criteria, natural criterion with 0.160 as the most important effective criterion and social criterion equal to 0.092 as the least effective criterion in ecotourism zoning was selected. Among the sub-criteria, population density and industrial estates have the highest value of 0.36 and 0.282, respectively, and the sub-criterion for slope has the lowest value of 0.012. After valuation and prioritization, the weight of the criteria should be applied to its sub-criteria. To do this, the Raster calculator function was used and thus the weight of each criterion was applied to its sub-criteria. Finally, to zoning ecotourism, the weight of the sub-criteria must be assigned to their own spatial layers. To do this, the weight of each of the sub-criteria was applied to its maps using the Raster calculator function, and thus the final map (ecotourism zoning) was prepared. Inappropriate and inappropriate were classified. The results of this zoning showed that of the total area of Urmia, a very suitable class with 8.38% of the area, a suitable class with 20.92%, a relatively suitable class with 28.64%, a relatively unsuitable class with 30.55 Inadequate percentage and class includes 11.48 percent of the total area of the city, with the southern and northwestern Hapi districts having areas suitable for ecotourism. The eastern and northeastern parts also have areas that are relatively unsuitable for ecotourism.
Locating Soutable Sites for Ecotourism Development Using Fuzzy DEMATEL Multi Criteria Decision Making Method in GIS for Urmia State
خنانیشو بابرودی،
ادیسون
تهيه کننده
قنبری،
فیضی‌زاده،
ابوالفضل
بختیار
استاد راهنما
استاد مشاور
تبریز
