عنوان

ارزیابی اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی سد و شبکه گاوشان در استان کردستان

پ۲۷۰۷۲

per

ارزیابی اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی سد و شبکه گاوشان در استان کردستان

وفا شکیبا

کشاورزی

۱۴۰۱

۶۹ص.

سی دی

کارشناسی ارشد

اقتصاد کشاورزی گرایش اقتصاد منابع طبیعی و محیط زیست

۱۴۰۱/۰۴/۱۴

جهان در آینده نزدیک با بحران آب روبرو خواهد شد از این جهت در بیشتر کشورها از جمله ایران برنامه‌ریزی¬ها و سرمایه‌گذاری‌های گسترده¬ای برای مهار آب¬های سطحی از طریق ایجاد سازه‌های آبی به ویژه سدها انجام گرفته¬است. مسئله مهمی که در این زمینه کمتر مورد توجه قرار گرفته¬است پیامدها و اثرات مثبت و منفی حاصل از احداث سدها می-باشد. بر این اساس در مطالعه حاضر سعی شده¬است، سد و شبکه گاوشان که یکی از مهم¬ترین سدهای استان¬ کردستان و دارای گنجایش مخزن 550 میلیون مترمکعب می¬باشد و شامل محدوده 11 روستا و 30 هزار هکتار اراضی کشاورزی است، از جنبه‌های اقتصادی، اجتماعی و زیست¬محیطی مورد ارزیابی و تحلیل قرارگیرد. بدین منظور برای ارزیابی اقتصادی این سد و شبکه از رهیافت اقتصاد مهندسی استفاده شد. علاوه بر این از مقایسه وضعیت برخی متغیرهای مهم اقتصادی، اجتماعی و زیست¬محیطی مانند درآمد، میزان تولید، سطح زیرکشت، مهاجرت، میزان مصرف نهاده¬های شیمیایی و تغییرات کاربری اراضی در قبل و بعد از احداث سد و شبکه گاوشان برای بررسی اثرات مثبت و منفی این طرح بهره ¬گرفته¬شد. بدین منظور از آزمون مقایسه میانگین استفاده شد. نتایج نشان داد در نرخ تنزیل اجتماعی 12 درصد ارزش حال فایده خالص پروژه نسبت به سال پایه(1384) برابر 104×4/3 میلیارد ریال، نسبت فایده به هزینه برابر 22/2، نسبت منافع خالص به سرمایه برابر 61/2 و نرخ بازدهی داخلی 19 درصد می¬باشد. تحلیل حساسیت پروژه نیز در نرخ¬های تنزیل 15، 18 و 21 درصد، افزایش هزینه¬ها به میزان 10، 20 و 30 درصد و کاهش درآمدها به میزان 10، 20 و 30 درصد انجام گرفت. نتایج به دست آمده توجیه پذیر بودن طرح از نظر اقتصادی را بیان می¬کند. همچنین نتایج حاصل از آزمون مقایسه میانگین برای متغیرهای مهم اقتصادی، اجتماعی و زیست¬محیطی نشان می¬دهد، مهم¬ترین اثرات مثبت طرح شامل افزایش درآمد از طریق فعالیت¬های کشاورزی، افزایش سطح زیرکشت، افزایش تولید، ایجاد فرصت¬های شغلی، کاهش مهاجرت به شهر، افزایش امید به زندگی در منطقه، سهولت دسترسی به آب، رضایت از وضعیت منابع آبی و افزایش پوشش گیاهی در منطقه می¬باشد. همچنین مهمترین اثرات منفی طرح عبارتند از افزایش هزینه خانوار، جابجایی و اسکان مجدد مردم برخی روستاها، زیر آب رفتن زمین¬های کشاورزی، افزایش مصرف نهاده¬های شیمیایی و آلودگی آب¬های سطحی. در مجموع نتایج نشان دهنده برتری اثرات مثبت بر اثرات منفی احداث سد و شبکه گاوشان می¬باشد. برای تقویت اثرات مثبت پیشنهاد می-شود با تشویق افراد و اهدای تسهیلات برای ایجاد زمینه¬های گردشگری و همچنین به منظور کاهش مصرف نهاده¬های شیمیایی از کودهای حیوانی و طبیعی و روش‌های نوین بیولوژیک استفاده شود.

Abstract:The world will face a water crisis in the near future. Therefore, in most countries, including Iran, extensive plans and investments have been implemented to control surface water through the construction of water structures, especially dams. An important issue that has received less attention in this field is the positive and negative consequences of the construction of dams accordingly. As the proposed aim of present study, the dam and network of Gavshan, which is one of the most important dams in Kurdistan province, has a reservoir capacity of 550 million cubic meters and is located in an area which encompasses 11 villages and 30,000 hectares of agricultural land, has been taken under Economic, social and environmental assessment and analysed. For this purpose, the engineering economics approach was utilized to evaluate the dam and network from an economic methodology. In addition, the comparison in the status of some important economic, social and environmental variables such as: income, production rate, area of cultivation, migration, consumption of chemical inputs and land use changes before and after the construction of the Gavshan dam and network were taken into due consideration; Therefore, this purpose, the mean comparison test was used to study the positive and negative effects of this project. The results illustrate that in the social discount rate of 12%, the present value of the net profit of the project compared to the initial year (1384) is equal to 34749.14 billion Rials, the ratio of benefit to cost is 2.22, the ratio of net benefits investment ratio is 2.61 and the internal rate of return is 19% respectively. Moreover, project sensitivity analysis was performed at discount rates of 15, 18 and 21 percent, increase in costs by 10, 20 and 30 percent and decrease in revenues by 10, 20 and 30 percent. The results show that the plan is economically justifiable. Also, the results of the mean comparison test for important economic, social and environmental variables show that among the most important positive effects of the plan include: increasing income through agricultural activities, increasing the area under cultivation, increasing production, creating job opportunities, reduction of immigration to cities, increase of life expectancy in the region, ease of access to water, satisfaction with the state of water resources and increase vegetation in the region. Also, the most important negative effects of the plan are: increasing the cost of households, relocation and resettlement of people in some villages, flooding of agricultural lands as well as increased consumption of chemical inputs and pollution of surface water. In general, the results show the superiority of the positive effects over the negative effects in regards to the construction of the dam and Gavshan network. It is suggested to strengthen the positive effects by encouraging people and donating facilities to create tourism fields. Also, in order to reduce the consumption of chemical inputs, animal and natural fertilizers and new biological methods should be used.

Economical, Social and Environmental Assessment of Gavshan Dam and its Network in Kurdistan Province

‏شکیبا،

‏ وفا

تهيه کننده

‏حسین زاد،

پیش بهار،

‏جواد

‏ اسماعیل

استاد راهنما

استاد مشاور

‏تبریز