عنوان

طراحی برنامه مداخله مبتنی بر سیستم‌های یادگیری چندگانه و بررسی اثربخشی آن بر بهبود مهارت خواندن، علاقه به خواندن، حافظه کاری و توجه در دانش‌آموزان داراي اختلال یادگیری ویژه با اختلال خواندن

پ۲۶۹۶۰

per

طراحی برنامه مداخله مبتنی بر سیستم‌های یادگیری چندگانه و بررسی اثربخشی آن بر بهبود مهارت خواندن، علاقه به خواندن، حافظه کاری و توجه در دانش‌آموزان داراي اختلال یادگیری ویژه با اختلال خواندن

سمیه رسولی

علوم تربیتی و روانشناسی

۱۴۰۱

۱۲۰ص.

سی دی

دکتری

روانشناسی تربیتی

۱۴۰۱/۰۵/۰۱

چکیده: هدف پژوهش حاضر، طراحی و اعتباریابی برنامه مداخله مبتنی بر سیستم‌های یادگیری چندگانه و تعیین اثربخشی آن بر بهبود مهارت و علاقه به خواندن، حافظه کاری و توجه در دانش‌آموزان با اختلال یادگیری ویژه با آسیب خواندن بود. برای بررسی پرسش‌های مطرح شده در پژوهش، از روش‌های پژوهش کمی و کیفی (آمیخته اکتشافی) استفاده شد. روش بخش کیفی سنتزپژوهی بود. بدین منظور ابتدا با استفاده از کلیدواژه‌های یادگیری رویه‌ای، آماری، توالی، نارساخوانی و بر اساس معیارهای ورود، 229 پژوهش علمی از سال 2005 تا 2021 در مورد انواع اختلال یادگیری ویژه و نارساخوانی در نشریه‌های تخصصی و علمی داخل و خارج از کشور شناسایی و سپس با توجه به معیار خروج، تعداد 200 مقاله کنار گذاشته و در نهایت 29 پژوهش برای تحلیل نهایی انتخاب شدند برای تحلیل داده‌های پژوهش از مدل هفت مرحله‌ای ساندلووسکی و باروسو (2003) استفاده شد. برخی از مقوله‌های استخراج شده مربوط به سیستم‌های یادگیری شامل ضمنی بودن، غیرکلامی بودن، تدریجی بودن، رفتاری و شمارگانی بودن یادگیری است و مقوله‌های استخراج شده مربوط به برنامه مداخله شامل توالی دیداری، توالی شنیداری، توالی حرکتی، هماهنگی حسی و حرکتی، توالی زبانی، بازی، راهبردهای شناختی و فراشناختی و دقت و تمرکز است. مقوله‌های استخراج شده مورد توافق کدگذاران (کاپای کوهن: 65 /0) قرار گرفت. سپس اهداف و محتوا و فعالیت‌های مرتبط با سیستم‌های یادگیری شناسایی و برنامه مداخله طراحی شد. روایی محتوایی برنامه مداخله با استفاده از فرمول نسبت روایی محتوا و جدول لاوشه مورد بررسی قرار گرفت. با توجه به نمره CVR به دست آمده برای هر سؤال و بر اساس جدول لاوشه (حداقل حد نصاب 75/0 برای 8 متخصص)، برای کلیه سؤالات مقدار CVR بالای 75/0 محاسبه گردید. درنهایت روایی برنامه نیز با نمره 85/0= CVR مورد تائید قرار گرفت. در بخش کمی که از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه گواه بود به شیوه نمونه‌گیری هدفمند از دانش‌آموزان نارساخوان دوره دوم ابتدایی شهرستان مراغه که به مرکز مشکلات یادگیری مراجعه کرده بودند تعداد 30 نفر از دانش‌آموزان نارساخوان به طور تصادفی انتخاب و به دو گروه آزمایش (15 نفر) و گواه (15 نفر) تقسیم شدند. برنامه مداخله مبتنی بر سیستم‌های یادگیری به مدت 14 جلسه 45 دقیقه‌ای روی گروه آزمایش اجرا شد. در آغاز و پایان برنامه مداخله‌ای، آزمون عملکرد خواندن که شامل سرعت، درست خواندن و درک خواندن بود اجرا شد. همچنین شاخص علاقه به خواندن (ویگفیلد و گاتری)، حافظه کاری (وکسلر) و توجه (آزمون استروپ) نیز در دانش‌آموزان اندازه‌گیری شد. داده‌ها با استفاده از روش تحلیل کوواریانس مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته‌های پژوهش نشان داد که برنامه طراحی شده بر سرعت خواندن، درست خواندن و درک مطلب و همچنین بهبود علاقه، حافظه کاری و توجه اثربخش است (05/0> P). بر اساس یافته‌ها می‌توان گفت توجه به سیستم‌های اساسی یادگیری در بهبود مهارت خواندن نقش مؤثری داشته است و از آنجا که زندگی روزمره افراد به اجرای رویه‌ها بستگی دارد در نتیجه می‌توان این برنامه را به عنوان یک برنامه توان‌بخشی سودمند به متخصصان و درمانگران حوزه اختلال‌های یادگیری خاص پیشنهاد داد.

The purpose of this study was to developing and validate an intervention program based on multiple learning systems and determine its effectiveness on improving reading skills and interest, working memory and attention in dyslexic students. Quantitative and qualitative research methods (mixed method) were used to examine the research questions. The method of the qualitative part was synthesis research. For this purpose, first, using the keywords of procedural learning, statistics, sequence, dyslexia and based on the entry criteria, 229 scientific researches from 2005 to 2021 about types of special learning disorder and dyslexia in specialized and scientific publications inside and outside the country were identified and Then according to the exclusion criteria, 200 articles were left out and finally 29 studies were selected for the final analysis. Sandelovski and Barroso's (2003) seven-step model was used to analyze the research data. Some of the categories related to learning systems are implicit, non-verbal, gradual, behavioral and numerical learning, and the categories related to the intervention program were visual sequence, auditory sequence, movement sequence, sensory and movement coordination, language sequence, game, cognitive and metacognitive strategies and accuracy and concentration. The extracted categories were agreed upon by the coders (Cohen's Kappa: 0.65). Then, the objectives, content and activities related to learning systems were identified and the intervention program was set in 14 sessions. The validity of program was also confirmed by the content validity ratio formula of the Lawshe table with a score of 0.85 and also the content validity index of 0.79. In a part of a semi-experimental type with a pre-test post-test design with a witness group, 30 dyslexic students were randomly selected and They were divided into two experimental groups (15 people) and control (15 people). The intervention program based on learning systems was implemented on the experimental group for 14 sessions of 45 minutes. At the beginning and end of the intervention program, indicators of reading performance improvement including reading speed, accuracy, and comprehension were measured, and reading interest, working memory, and attention were also measured in students. The data were analyzed using analysis of Covariance method. The findings of the research showed that the intervention program has significant effectiv on reading speed, reading accuracy, and understanding of the material, as well as the improvement of interest, working memory, and attention (P<0.05). Based on the findings, it can be said that paying attention to the basic systems of learning has played an effective role in improving reading skills, and since our daily lives depend on the implementation of procedures, as a result, this program can be used as a beneficial rehabilitation program for specialists and therapists in the field of specific learning disorders.

Developing of Intervention Program Based on Multiple learning Systems and evaluating its Effectiveness on Improving Reading Skills, Interest in Reading, Working Memory and Attention on Students with Specific Learning with Reading Disabilities.

‏رسولی،

‏‏سمیه

تهيه کننده

‏واحدی،

‏قره‌داغی،

‏نعمتی،

‏‏شهرام

علی

‏شهروز

استاد راهنما

استاد راهنما

استاد مشاور

تبریز