عنوان

زیست فراهمی کادمیم برای اسفناج تحت شرایط شوری خاک

‭۱۲۷۳۳پ‬

per

زیست فراهمی کادمیم برای اسفناج تحت شرایط شوری خاک

/روح الله احمدنژاد

: دانشکده کشاورزی

‮‭۱۱۸‬ص‬

چاپی

کارشناسی ارشد

در رشته علوم خاک-گرایش شیمی و حاصلخیزی خاک

‮‭۱۳۹۲/۱۱/۱۷‬

تبریز

انباشت فلزات سنگین در خاک‌ها و گیاهان و ورود آنها به زنجیره غذایی به سبب روند سریع صنعتی شدن جهان نگرانی‌صهایی را به وجود آورده است .کادمیم یکی از فلزات سنگینی است که انباشت آن در گیاهان به سهولت انجام می‌شود .مناطق وسیعی از جهان از جمله کشور ایران در کمربند خشک کره زمین قرار دارند و لذا دارای خاک‌های متأثر از نمک هستند .شوری می‌تواند جذب و اندوزش فلزات سنگین در گیاه را تحت تأثیر قرار دهد .هدف از این پژوهش بررسی میزان اندوزش کادمیم در گیاه اسفناج که از سبزی‌های پر مصرف کشورمان است تحت شرایط شوری خاک می‌باشد .بدین منظور آزمایش گلخانه‌ای به صورت فاکتوریل با دو فاکتور در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار طراحی شد .فاکتور اول کادمیم در شش سطح صفر،‮‭۵/۲‬ ،‮‭۵‬ ،‮‭۱۰‬ ،‮‭۲۰‬ ، ‮‭۳۰‬ میلی‌گرم کادمیم بر کیلوگرم خاک‮‭(Cd۰‬ ،‮‭Cd۱‬ ،‮‭Cd۲‬ ،‮‭Cd۳‬ ، ‮‭Cd۴‬ و‮‭(Cd۵‬ از منبع سولفات کادمیم و فاکتور دوم شوری عصاره اشباع خاک در چهار سطح‮‭۴/۱‬ ،‮‭۴‬ ، ‮‭۶‬ و ‮‭۸‬ دسی‌زیمنس بر متر‮‭(S۰‬ ،‮‭S۱‬ ، ‮‭S۲‬ و ‮‭S۳)‬ بود .خاک قبل از کشت اسفناج به کادمیم آلوده شد و شوری طی چهار مرحله در زمان رشد اعمال گردید .در پایان دوره رشد، اندام هوایی و ریشه اسفناج برداشت و وزن تر و خشک، غلظت سدیم، پتاسیم، کلسیم، منیزیم، کادمیم، روی، آهن، مس و منگنز اندازه‌گیری و میزان جذب آنها تعیین گردید .بعلاوه، شاخص کلروفیل برگ‌های گیاه در مرحله رشد گیاه تعیین شد .نهایتا فاکتورهای تجمع زیستی و انتقال و نسبت جذب کادمیم مورد محاسبه قرار گرفت .با افزایش سطوح شوری و کادمیم خاک وزن تر و خشک بخش‌صهوایی و ریشه‌صها، شاخص کلروفیل برگ‌صها و غلظت پتاسیم، کلسیم، منیزیم، منگنز، آهن، روی و مس بخش‌صهوایی و ریشه‌صها کاهش و غلظت سدیم و کادمیم بخش‌صهوایی و ریشه‌صها افزایش یافت .فاکتور تجمع زیستی کادمیم در دو سطح ‮‭۵/۲‬ و ‮‭۵‬ میلی‌صگرم کادمیم بر کیلو گرم خاک بیش از یک بود که نشان‌صدهنده تجمع کادمیم در این سطوح است .فاکتور انتقال کادمیم در کلیه تیمارها کوچکتر از یک بود که نشان‌صدهنده تجمع کادمیم در ریشه‌صهای اسفناج می‌صباشد .با افزایش سطوح شوری و کادمیم نسبت جذب کادمیم به طور قابل ملاحظه‌صای کاهش یافت .در کلیه تیمارها غلظت کادمیم بخش‌صهوایی اسفناج فراتر از حد مجاز بود

factor factorial , in a completely randomized design with three replications. The first factor was cadmium in six levels of 0, 2.5, 5, 10, 20 and 30 mg Cd / kg soil (Cd0, Cd1, Cd2, Cd3, Cd4, and Cd5) of cadmium sulfate source and second factor, soil salinity at four levels of 1.4, 4, 6 and 8 dS / m (S0, S1, S2 and S3), respectively. Soil contaminated with Cadmium before planting spinach and salinity were applied in four stages during growth. At the end of the growing season, shoot and root dry weight of spinach harvested and concentrations of sodium, potassium, calcium, magnesium, cadmium, zinc, iron, copper and manganese were determined by measuring their absorption rate. In addition, chlorophyll index of plant was determined during plant growth stage. Finally, bioaccumulation and transfer factors ratio of cadmium uptake was calculated. With increasing soil salinity and cadmium, fresh and dry weight of shoot and root , chlorophyll index and concentration of potassium, calcium, magnesium, manganese, iron, zinc and copper in the roots and shoot reduced and concentration of sodium and cadmium in shoot and roots increased. bioaccumulation factor in two levels of cadmium 2.5 and 5 mg Cd/ kg soil was more than one which indicated Cadmium accumulation in these levels. Transfer factor of Cd in all treatments was less than one which indicated the accumulation of cadmium in the spinach root. With high levels of soil salinity and cadmium, absorption ratio of Cadnium significantly decreased. In all treatments, the shoot concentration of cadmium in spinach was beyond the limit-Accumulation of heavy metals in soils and plants and their absorption into the food chain due to the rapid pace of industrialization has caused some concern. Cadmium is one of the heavy metals which easily accumulates in plants . Large areas of the world including Iran are in the dry belt of the planet, so they have salt affected soils. Salinity can affect uptake and accumulation of heavy metals in plants. The purpose of this study was to evaluate the accumulation of cadmium in spinach, which is one of high consumption vegetables in our country under conditions of soil salinity. For this purpose experiments were conducted with two

احمدنژاد، روح الله

اوستان، شاهین، استاد راهنما

خداوردیلو، حبیب، استاد راهنما

نجفی، نصرت الله، استاد مشاور

بلند نظر، صاحبعلی، استاد مشاور

سیاه و سفید

نمایه‌سازی قبلی