بررسی تأثیر یافتههای جرمشناسی تعاملگرا و برچسبزنی بر حقوق کیفری ایران
/مجید مهرانفر
: دانشکده حقوق و علوم اجتماعی
۱۶۹ص
چاپی
کارشناسی ارشد
در رشته حقوق جزا و جرمشناسی
۱۳۹۲/۰۶/۲۵
دانشگاه تبریز
این پژوهش با هدف شناساندن یافتههای تئوری مهم برچسبزنی) از شاخههای جرمشناسی واکنش اجتماعی (تدوین شده است .در فصل اول کلیاتی درباره جرمشناسی جدید و تفاوتهای آن با جرمشناسی سنتی بیان شده است .شعار محوری جرمشناسان جدید که بیان میکند، صاین انحراف نیست که به واکنش اجتماعی منجر میشود بلکه واکنش اجتماعی است که انحراف میآفریند. مورد توجه قرار گرفته است .جرمشناسی جدید نظام عدالت کیفری را جرمزا میداند لذا در پی کاهش و تغییر نقش آن است .تئوری برچسبزنی) تعاملگرا (یکی از مهمترین شاخههای جرمشناسی جدید است .بررسی آموزههای این تئوری و تأثیرات آنها بر نظامهای کیفری بخش اصلی پژوهش را شکل داده است .اساس اندیشه برچسبزنی این است که نظام کیفری با گزینش برخی اعمال به عنوان جرم و زدن برچسب به فاعلان آنها در یک فرآیند تعاملی، بزهکاری میآفریند .تئوری مذکور در نظریه ضعیف و مورد انتقاد است .اما پیشنهادهای آن در جهت کاهش حوزه نفوذ نظام کیفری مفید واقع شده و مورد توجه قرار گرفته است .این تئوری راهکار جرمزدایی، قضازدایی و کیفرزدایی را برای اجرای راهبرد مداخله حداقلی نظام کیفری پیشنهاد کرده است .این روشها در حقوق غربی به طور گسترده مورد استفاده قرار گرفته و اثرات مثبتی از جمله، کاهش نرخ بزهکاری و تورم کیفری، خلوتتر شدن زندانها و کاهش حجم کاری نظام کیفری داشته است .در حوزه جرمزدایی، غربیها برخی از جرایم خرد را به حوزه تخلفات منتقل کرده و از برخی جرایم مانند، سقط جنین، صدور چک بیمحل، بعضا اتانازی و .... جرمزدایی کردهاند .در ضمن با بازتعریف مبانی جرمانگاری خود جلوی افزایش عناوین مجرمانه را گرفتهاند .اما در حقوق ایران تقریبا اثری از جرمزدایی نیست بلکه برعکس با تورم عناوین مجرمانه و جرمانگاری افراطی روبهرو هستیم .البته برخی اقدامات در این باب آغاز شده و برخی جرایم جزئی در قالب لایحه صقضازدایی و حذف برخی عناوین مجرمانه از قوانین برای جرمزدایی پیشنهاد گردیده است .البته جرمزدایی از برخی جرایم در ایران با مانع مبانی شرعی قوانین کیفری روبهرو است .در قضازدایی و کیفرزدایی نیز غربیها ابزارهایی مانند، تعلیق تعقیب، بایگانی پرونده، معامله اتهام، میانجیگری کیفری، آزادی مشروط، تعلیق اجرای مجازات، جنحهسازی جنایات و ... را به کار گرفتهاند .بعدتر نیز جنبش حبسزدایی و مجازاتهای اجتماعی جایگزین زندان را جهت به حداقل رساندن احکام زندان ایجاد کردهاند .در نظام کیفری ما نیز بسیاری از این روشها سالهای طولانی است که به کار رفته و میرود .ولی برخی نیز مانند، معامله اتهام، بایگانی پرونده و جنحهسازی جنایات فعلا اجرا نمیشوند .اندیشه حبسزدایی نیز به تازگی مطرح شده است .البته قانون جدید مجازات اسلامی و لوایحی مانند لایحه آیین دادرسی کیفری و لایحه مجازاتهای اجتماعی جایگزین زندان، ظرفیت قضازدایی و کیفرزدایی حقوق ما را در آینده افزایش خواهد داد .در این پژوهش جایگاه سازمان تعزیرات حکومتی و شوراهای حل اختلاف به عنوان نهادهای دارای کارکرد قضازدایی و کیفرزدایی مورد تردید قرار گرفته است
crowded prisons, and less work volume of criminal system. Considering decriminalization, western countries transferred some of their crimes to offenses field and decriminalized some crimes including abortion, issue of bad cheque, and, sometimes, euthanasia. Moreover, they prevented from increasing of criminal titles through redefining of their criminalization bases. In Iranian law, there is not any sign of decriminalization and contrarily, we are faced with inflation of criminal titles and over criminalization. Some measures have been taken in this regard in Iran, however, and some petty crimes have been suggested for decriminalization in the form of diversion and elimination of some criminal titles from laws Act. However, decriminalization is Impeded by religious bases of criminal laws in Iran. Considering diversion and depenalization, western counters applied some tools such as pursuit suspension, classement sans suite, plea bargain. penal mediation, parole, probation, correctionalization of felonies, and etc. To minimize the prison orders, then, they developed decarcation movement and social punishments replacing prison. Most methods have been used in our criminal system for long years, but, some of them including plea bargain. classement sans suite, and correctionalization of felonies are not still used. Decarceration idea has been recently introduced. Modern law of Islamic punishment and acts such as Criminal Procedure Act and social punishments replacing prison Act will increase diversion and depenalization capacity of our law in future. This study doubtfully looks at position of Discretionary Punishment Organization and dispute Settlement council as organizations with diversion and depenalization functions -The present study aims at introducing findings of the important labeling theory (a branch of social criminology). Chapter one covers generalities of modern criminology and its differences with the traditional one and focuses on the main slogan of modern criminologists: "It is not deviation leading to social reaction, rather deviation is resulted from social reaction". Modern criminology knows criminal Justice system as a criminogenic one and tries to reduce and modify its role. Labeling theory (interactionist) is one of the most important branches of modern criminology. The study mainly evaluates doctrines of the theory and their effects on criminal systems. Labeling idea rests on the fact that criminal system creates crime through selecting some acts as crime and labeling their doers in an international process. The mentioned theory suffers from a weak theory and is criticized. However, its suggestion in reducing influence of criminal system is useful and noticed. The theory suggests decriminalization, diversion, and depenalization strategies to practice minimum intervention strategy of the criminal system. The methods are widely used in western law and lead to some positive outcomes including reduction of crime and criminal inflation rate, less