عنوان

بررسی حق به شهر در متروپلیس‌های ایران مطالعه موردی: کلانشهر تبریز

پ۲۵۶۰۴

per

بررسی حق به شهر در متروپلیس‌های ایران مطالعه موردی: کلانشهر تبریز

محمد مقدم

برنامه‌ریزی و علوم محیطی

۱۴۰۰

۲۱۴ص.

سی دی

دکتری

جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری

۱۴۰۰/۰۶/۱۴

حق‌به‌شهر رویکردی مبتنی بر جامعه، با هدف به رسمیت شناختن شهر به‌مثابه مکانی برای باز تولید روابط اجتماعی قدرت و حق مشارکت است. از نظر لوفور شهرهای امروزی منعکس‌کننده‌ی روابط سرمایه‌داری و نظام قدرت‌اند و فضاهای شهری به خاطر ارزش‌های مبادله‌ای‌شان اهمیت می‌یابند؛ بنابراین آنچه را که لوفور در شهر به مثابه اثر هنری معرفی می‌کند، پایمال می‌شود. حق‌به‌شهر از دیدگاهی به تغییرات شهری منجر می‌شود که ماهیت شهروند و شهروند بودن را به‌عنوان چالشی مهم پیش‌روی شهرها قرار داده و شهر را مهم‌ترین لایه‌ی تصمیم‌سازی و سیاست‌گذاری معرفی می‌کند. لذا، تحقیق حاضر با هدف، بررسی و تحلیل تئوری حق به شهر در متروپلیس‌های ایران (مورد مطالعه کلانشهر تبریز) تدوین شده است. تحقیق حاضر از نظر بنیان فلسفی مبتنی بر تحقیقات ترکیبی (کمی و کیفی)، از نظر هدف از نوع کاربری و به لحاظ ماهیت و روش توصیفی- تحلیلی است. برای گردآوری داده¬ها و اطلاعات تحقیق از مطالعات کتابخانه¬ای و میدانی (پرسشنامه، مصاحبه نیمه‌ساختار یافته و مشاهده) تحقیق استفاده شد. جامعه آماری را شهروندان ساکن در کلان‌شهر تبریز تشکیل می¬دهند که طبق سرشماری مرکز آمار ایران در سال 1395 دارای ۱۵۵۸۶۹۳ نفر جمعیت و 497898 خانوار بوده ‌که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 337 نفر از شهروندان به¬عنوان نمونه انتخاب شدند. در انتخاب شهروندان، افراد بالای 20 سال مورد پرسشگری قرار گرفتند و برای نمونه¬برداری در مناطق ده‌گانه کلان‌شهر نیز از روش خوشه¬ای چند مرحله¬ای استفاده شد. برای تجزیه‌وتحلیل داده¬ها و اطلاعات از آزمون¬های تی¬تک نمونه¬ای، همبستگی اسپیرمن، معادلات ساختاری، رگرسیون، تحلیل مسیر، کروسکال¬والیس و نظریه مبنایی (گراندد تئوری) استفاده گردید. نتایج نشان داد، در قسمت کیفی تعداد 50 واحد معنایی مختلف، 20 خرده مقوله و 11 مقوله اصلی در زمینه حق به شهر شناسایی شد و نتایج حکایت از این دارد که بین مقوله حق به شهر با طراحی و عملکرد شهری با ارزش همبستگی 459/0 و حق تملک و تخصیص با طراحی و عملکرد شهری با ارزش همبستگی 543/0 ارتباط مثبت و معناداری وجود دارد و تحقق مقوله حق به شهر و حق تملک و تخصیص در سطح شهر موجب بهبود طراحی و عملکرد شهری خواهد شد و مردم نیز با مشارکت خود در تسریع فرآیند کار کمک خواهند کرد. ضمناً از نظر، اثرگذاری شاخص¬های حق مشارکت اجتماعی در مقوله حق به شهر، شاخص¬های مشارکت مالی با مقدار بتای 232/0، مشارکت ذهنی و معنوی با مقدار بتای 632/0، مشارکت فیزیکی با مقدار بتای 261/0، مشارکت سیاسی با مقدار بتای 203/0 و مشارکت ابزاری با مقدار بتای 160/0 اثرات مختلفی در تحقق تئوری حق‌به‌شهر داشته¬اند. همین¬طور، بین شاخص تئوری حق به شهر با حکمروایی خوب محلی با میزان همبستگی 568/0 و سطح آلفای 000/0 و بین مقوله حق به شهر با تاکید بر مشارکت با حکمروایی خوب شهری در کلانشهر تبریز با میزان همبستگی 686/0 و سطح معناداری 000/0 رابطه معنادار و مثبتی وجود دارد و می¬توان گفت در کلانشهر تبریز از دیدگاه شهروندان نمونه، بین حق به شهر با تأکید بر حق مشارکت با "حکمروایی شهری" رابطه مثبت و معناداری وجود دارد.

Abstract:Citizenship is a community-based approach that aims to recognize the city as a place to reproduce the social relations of power and the right to participate. According to Lefebvre, modern cities reflect the relations between capitalism and the system of power, and urban spaces are important because of their exchange values; So what Lefebvre describes as a work of art in the city is trampled upon. Haghbehshahr leads to urban change from a perspective that introduces the nature of citizenship and citizenship as an important challenge for cities and introduces the city as the most important layer of decision-making and policy-making. Therefore, the present study has been compiled with the aim of reviewing and analyzing the category of right to the city in Iranian metropolises (case study of Tabriz metropolis). The present research is based on a philosophical basis based on combined research (quantitative and qualitative), in terms of purpose, type of use, and in terms of nature and descriptive-analytical method. Library and field studies (questionnaire, semi-structured interview and observation) were used to collect research data and information. The statistical population consists of citizens living in the metropolis of Tabriz, which according to the census of the Statistics Center of Iran in 2016 had a population of 1558693 people and 497898 households, which using the Cochran's formula, 337 citizens were selected as a sample. In the selection of citizens, people over 20 years of age were interviewed and multi-stage cluster sampling method was used for sampling in ten metropolitan areas. To analyze the data and information, sample tests, Spearman correlation, structural equations, regression, path analysis, Kruskalovalis and grounded theory (grounded theory) were used. The results showed that in the qualitative part, 50 different semantic units, 20 subcategories and 11 main categories in the field of right to city were identified and the results indicate that there is a correlation between the category of right to city with design and urban performance with a correlation value of 0.459. And the right of ownership and allocation with urban design and performance with a correlation value of 0.543 There is a positive and significant relationship and the realization of the right to the city and the right of ownership and allocation in the city will improve urban design and performance and people with their participation They will help speed up the work process. Also, in terms of the effectiveness of social participation right indicators in the category of right to the city, financial participation indicators with a beta value of 0.232, mental and spiritual participation with a beta value of 0.632, physical participation with a beta value of 0.261, participation Politics with a beta value of 0.203 and instrumental participation with a beta value of 0.160 have had different effects on the realization of the theory of city rights. Also, between the right-to-city theory index with good local governance with a correlation of 0.568 and the alpha level of 0.000 and between the category of right to the city with emphasis on participation with good urban governance in Tabriz metropolis with a correlation of 0.686 and Significance level of 0.000 There is a significant and positive relationship and it can be said that in the metropolis of Tabriz from the perspective of exemplary citizens, there is a positive and significant relationship between the right to the city with emphasis on the right to participate with "urban governance".

Investigating the right to the city in Iranian metropolises Case study: Tabriz metropolis

‏ مقدم،

‏‏محمد

تهيه کننده

‏پورمحمدی،‏

‏روستایی،

محمدرضا

‏شهریور

استاد راهنما

استاد مشاور

‏ تبریز