۸۶۵۹پ
per
بررسی میزان تأثیر خشکسالی‌های هیدرولوژیک رودخانه‌ها در کاهش آب دریاچه ارومیه
/مریم شمع غزن
: دانشکده علوم انسانی و اجتماعی
۱۰۴ص
چاپی
بصورت زیرنویس
کارشناسی ارشد
رشته جغرافیای طبیعی گرایش اقلیم شناسی
۱۳۹۰/۱۰/۱۳
تبریز
خشکسالی از جمله مخاطرات اقلیمی است که منجر به بی‌صنظمی در سیستم‌صهای اکولوژیکی یک ناحیه شده و می‌صتواند در شرایط فیزیکی و محیطی اختلال ایجاد نماید .کشور ایران به علت قرار گرفتن در منطقه خشک و نیمه خشک از نظر منابع آبی نسبت به متوسط دنیا وضعیت نامطلوبی دارد و وقوع خشکسالی‌صهای متناوب و طولانی مدت به همراه نوسان‌صهای زیاد آب و هوایی، کمبود آب بویژه کاهش زیاد آن در منابع سطحی را تشدید می‌صکند .در این میان دریاچه ارومیه به عنوان بزرگترین دریاچه طبیعی داخلی ایران از حدود دو دهه قبل دچار کم آبی و خشکسالی شده است .در این پژوهش به مطالعه و ارزیابی خشکسالی‌صهای هیدرولوژیکی ۱۶ رودخانه تغذیه کننده دریاچه ارومیه و تأثیر این خشکسالی‌صها بر کاهش تراز آب این دریاچه پرداخته شده است .بدین منظور از داده‌صهای دبی رودخانه‌صها و تراز آب دریاچه ارومیه در طی دوره آماری ۳۰ ساله (۵۸ ۵۷ تا ۸۷ ۸۶) استفاده شده است .در بررسی و کنترل داده‌صهای اولیه، با استفاده از آزمون ماکوس کفایت سال‌صهای آماری و با استفاده از آزمون ران تست همگنی داده‌صها مورد تأیید قرار گرفت .سپس روند تغییرات دبی رودخانه‌صها و تراز آب دریاچه با استفاده از روش‌صهای من- کندال و سنس استیمیتور بررسی شد .در گام بعدی خشکسالی هیدرولوژیکی رودخانه‌صهای مورد مطالعه بر مبنای تحلیل شاخص‌صهای جریان کمینه مطالعه گردید و در نهایت با استفاده از رگرسیون خطی ارتباط بین دبی رودخانه‌صها در هنگام بروز خشکسالی‌صهای هیدرولوژیکی و کاهش تراز آب دریاچه ارومیه بررسی شد .نتایج این تحقیق نشان می‌صدهند که در آزمون‌صهای روند یابی کارایی دو روش من کندال و سنس استیمیتور در بیش‌صتر موارد شبیه هم نبوده است ولی روندهای بدست آمده بر اساس هر دو روش کاهشی بوده‌صاند .در کل بر اساس روش من- کندال در منطقه مورد مطالعه یک روند کاهشی و معنی‌صدار حاکم است ولی در روش سنس استیمیتور نمی‌صتوان روند خاصی را در منطقه یافت .نتایج بررسی خشکسالی‌صهای هیدرولوژیکی نشان می‌صدهند که بر اساس دبی کمینه در برخی رودخانه‌صها خشکسالی اصلا رخ نداده و در رودخانه‌صهایی که خشکسالی به وقوع پیوسته، فراوانی، تداوم، شدت و وخامت آنها بسیار پایین می‌صباشد . .لذا می‌صتوان به این نتیجه رسید که بر مبنای تحلیل دبی کمینه در این رودخانه‌صها، خشکسالی هیدرولوژیکی به صورت گسترده و به گونه‌صای که بر تراز آب دریاچه ارومیه تأثیر گذار باشد به وقوع نپیوسته است .از سوی دیگر بر اساس دبی متوسط سه نوع خشکسالی ملایم، شدید و بسیار شدید مورد بررسی قرار گرفت .در طول دوره مورد مطالعه، خشکسالی ملایم و شدید در تمامی رودخانه‌صها و خشکسالی بسیار شدید در نیمی از رودخانه‌صها رخ داده است .در کل فراوانی، تداوم، شدت و وخامت خشکسالی‌صهای ملایم از سایر انواع خشکسالی بیش‌صتر است .در نهایت مدل رگرسیونی بین دبی رودخانه‌صها در هنگام بروز خشکسالی‌صهای هیدرولوژیکی و تراز آب دریاچه ارومیه ارتباط معنی‌صداری بین این خشکسالی‌صها و کاهش سطح آب دریاچه ارومیه نشان نمی‌صدهد
Kendall method in the study area was decreasing trend and significantly. But in the Sens Estimator can not show a particular trend over the region. Results on hydrological drought review show that according to low flow in some rivers drought did not occur at all and in rivers that droughts have occurred frequency, duration, severity and seriousness of the drought has been very low. Therefore it can be concluded that according to low flow and considering the method used in these rivers hydrological drought has not occured widely in such a way that to influence Urmia lake water level. According to average discharge 3 types of moderate, severe and very severe droughts were studied. Moderate and severe drought in all rivers and very severe drought in half of the rivers has occurred. A total frequency, duration, severity and seriousness of moderate drought from other types of drought is more. Finally regression model between rivers flow during hydrological drought occurrence and Urmia lake water level fluctuations did not prove significant relationships- Kendall and Sens Estimator in most cases did not show trends. A total accordance in the Mann- Kendall and Sens Estimator methods. The next step was studing hydrological drought of the rivers based on analysis of low flow indexes and finally by using linear regression the relationship between rivers flow during hydrological drought occurrence and reduced water level of Urmia lake was investigated. Results indicate that application of two methods of Mann- 87) were used. Preliminary data control was accomplished using Makus adequacy test of statistical years and also by using Run Test homogeneity test of data. Trend change flow of rivers and lake water level were using investigated Mann- 58 to 86 -Drought is a natural hazard that leads to irregularity in ecological systems is an area and causes disruption or destruction of physical and environmental conditions. Iran due to exposure to a region in dry state of water resources is adversely compared to the average world and more frequent and prolonged drought with large fluctuations in climate, water shortage and in particular the surface of resources will intensify. Among these Urmia Lake as the largest natural lake inside Iran dehydrated since nearly two decades ago and faced with drought. In this research the hydrological drought of 16 river feeding Urmia Lake and effect of droughts on reduction of water level of this lake has been studies. For this purpose data on flow of rivers and Urmia lake water level during the statistical period of 30 years (57
شمع غزن، مریم
جهانبخش اصل، سعید، استاد راهنما
رضایی بنفشه، مجید، استاد مشاور
سیاه و سفید
نمایه‌سازی قبلی
