اثر محدودیت آب در مراحل زایشی و موقعیت نیام بر کیفیت بذر ارقام سویا
/رامین لطفی
تبریز :دانشگاه تبریز ،دانشکده کشاورزی، گروه کشاورزی-زراعت
۱۰۴ص
چاپی
کارشناسی ارشد
زراعت
۱۳۹۱/۰۶/۰۸
تبریز :دانشگاه تبریز ،دانشکده کشاورزی، گروه کشاورزی-زراعت
آزمایشی در سال ۱۳۹۰ اجرا شد تا اثرات تیمارهای مختلف آبیاری(I۱ ،I۲ ، I۳ و :I۴ به ترتیب آبیاری مطلوب پس از ۷۰ میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاسA ، قطع آبیاری در مرحله گلدهی، مرحله پر شدن دانه و در مراحل گلدهی و پر شدن دانه (و موقعیتهای مختلف نیام روی گیاه مادری (۳/۱ پایینی، بالایی و میانی بوته (بر کیفیت بذر سه رقم سویا) کلارک، ویلیامز و L۱۷) مورد تحقیق قرار گیرند .آزمایش به صورت کرت های خرد شده بر پایهصی بلوکصهای کامل تصادفی در چهار تکرار پیاده گردید .تنش خشکی در مراحل زایشی درصد و دوام پوشش سبز و شاخص کلروفیل برگ را کاهش داد که منجر به کاهش تعداد نیام در بوته، وزن صد بذر، عملکرد بیولوژیکی، عملکرد بذر و شاخص برداشت شد .رقم ویلیامز در مقایسه با ارقام کلارک و L۱۷ از نظر عملکرد مزرعه ای برتر بود .با افزایش تنش کم آبی در مراحل زایشی درصد روغن کاهش، ولی درصد پروتئین افزایش یافت .مقادیر پروتئین و روغن در دانه نیز بر اثر محدودیت آب کاهش یافت .دانهصهای موقعیت بالایی و میانی کانوپی درصد پروتئین بالایی داشتند اما، بیشترین درصد روغن از موقعیت پایینی کانوپی به دست آمد.کیفیت بذرها که از طریق هدایت الکتریکی مواد نشت یافته از بذر، قوه زیست، درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی و وزن خشک گیاهچه تعیین شد، به طور معنی داری در بذرهای تولیدی تحت تنش کم آبی در مراحل زایشی به ویژه در مرحله پر شدن دانه (I۳) کاهش یافت .بذرهای حاصل از موقعیت بالایی کانوپی درشت تر بوده و بیشترین کیفیت را نشان دادند .رقم ویلیامز بذرهای درشت تر و با کیفیت بالاتری در مقایسه با سایر ارقام داشت .همبستگیصهای میان وزن بذر، درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، وزن خشک گیاهچه و قوه زیست مثبت و معنی دار بود.نتیجه گیری شده است که تامین آب کافی در مراحل زایشی عملکرد و کیفیت بذر ارقام سویا را بهبود می-بخشد .همچنین گزینش بذور درشت و یکنواخت ممکن است یک روش عملی برای بهبود کیفیت بذر ارقام سویا باشد.
treatments (I1, I2, I3 and I4: well-watering on the basis of 70 mm evaporation from class A pan, irrigation disruptions at flowering stage, seed filling stage and during flowering and seed filling stages, respectively) and different pod positions on mother plant (1/3 Upper, Lower and Middle) on seed quality of three soybean cultivars (Clark, Williams and L17). The experiment was arranged as split plot based on randomized complete block design in four replications. Water stress reduced percentage and duration of ground cover and chlorophyll content index, leading to reduction in the number of pods per plant, 100 seed weight, biological yield, seed yield and harvest index. Williams was superior cultivar in field performance, compared with Clark and L17. With increasing water stress at reproductive stages, oil percentage was decreased, but protein percentage was increased. Amounts of protein and oil per grain were also decreased as a consequence of water limitation.Grains of upper and middle parts of the canopies had high protein percentage. However, maximum oil percentage was obtained from lower part of the canopies. Seed quality as determined by electrical conductivity of seed leachates, viability, germination percentage, germination rate and seedling dry weight significantly reduced for seeds produced under water stress at reproductive stages, especially during pod filling stage (I3).Seeds of upper parts of the canopies were larger and exhibited higher quality. Williams had larger seeds with higher quality, compared to other cultivars. Correlations of seed weight, germination percentage, germination rate, seedling dry weight and viability with each other were positive and significant. It was concluded that sufficient water supply during reproductive growth improve seed yield and quality of soybean cultivars. Also, selection of large and uniform seeds could be a practical way to improving seed quality in soybean cultivars