کاربرد مدل RAS - HEC و GIS در تعیین پهنه های سیلاب با دوره-های بازگشت مختلف (مطالعه موردی : زارم رود، مازندران)
/عاطفه عرب لاریمی
تبریز: دانشگاه تبریز،دانشکده کشاورزی ، گروه آب
۱۰۶ ص.
:، جدول، نمودار، عکس، لوح فشرده
چاپی
واژه نامه بصورت زیرنویس
کارشناسی ارشد
مهندسی آب - آبیاری و زهکشی
۱۳۸۶/۰۴/۲۵
تبریز: دانشگاه تبریز،دانشکده کشاورزی ، گروه آب
پهنه بندی سیلاب در رودخانه یکی از روشصهای غیر سازه-ای در مدیریت سیلاب است که دستیابی به آن جز با تحلیل هیدرولیکی امکانصپذیر نمیصباشد .با استفاده از مدلصهای هیدرولیکی میصتوان پروفیلصهای سطح آب را در طول مسیر رودخانه تعیین نمود اما نقص اکثر این مدلصها ناتوانی آنها در مرتبط کردن اطلاعات مربوط به خصوصیات پروفیل سطح آب با گستره آنها روی زمین است .با انتخاب سیلاب با دوره برگشت معین، ترازصهای سطح آب در مقاطع عرضی مختلف رودخانه محاسبه شده و با اتصال این نقاط بر روی نقشه-های توپوگرافی در تراز مربوطه، پهنه و نواحی پخش سیلاب به ازای آن سیل بدست میصآید .امروزه با کامپیوتری کردن عملیات پهنه سیلاب، در وقت و نیروی انسانی به میزان قابل توجهی صرفه جویی شده است .مطالعه موردی رودخانه زارم رود در استان مازندران با طول ۶۳۰۰ متر است .در این تحقیق از مدل هیدرولیکیRas - Hecجهت محاسبات هیدرولیکی سیلاب و از نرم افزار Arcview برای استخراج مقاطع عرضی با استفاده از نقشهصهای رقومی از محدوده رودخانه به مناطق سیلابصدشت و از ابزارGeoRas - Hecبه منظور بررسی نتایج مدل و پهنه بندی سیلاب در محیط GIS با دورهصهای بازگشت۲ ،۵ ،۱۰ ،۲۵ ،۵۰ ،۱۰۰ ، ۲۰۰ و ۵۰۰۰۰۰ ساله استفاده شده است .به این منظور در مرحله اول سیلاب با دورهصهای بازگشت مختلف با توزیع لوگ پیرسون تیپ ۳ به عنوان بهترین توزیع آماری و با استفاده از نرم-افزار Smada برآورد گردید .پس از آن از نقشهصهای دیجیتالی با مقیاس ۲۰۰۰/۱ و دادهصهای هیدرولوژی رودخانه مراحل تکمیلی به منظور شبیهصسازی هندسی رودخانه به وسیله الحاقیهGeoRas - Hecدر محیط Arcview انجام گرفت .این اطلاعات به نرمصافزارRAS - HECانتقال یافته و پس از تکمیل شرایط مربوط به هیدرولیک جریان، مدل اجرا گردیده و خروجیصهای آن با فایل واسطه دوباره به محیط Arcview وارد شدند و مساحت پهنه سیلاب را با دورهصهای بازگشت مختلف بدست آورده و در نهایت از طریق رابطه رگرسیونی و تحلیل ریسک، مساحت پهنه سیل با ریسکصهای مختلف و طول عمر پروژهصها تعیین شد .نمودارصهای تهیه شده برای پهنه سیل بر اساس تحلیل ریسک را میصتوان در مدیریت و کنترل سیلاب رودخانه زارم رود بکار برد .نتایج این تحقیق نشان داد که میصتوان از تلفیق مدل هیدرولیکی با سیستمصهای اطلاعات جغرافیایی برای پهنه بندی سیلاب در رودخانهصها و به منظور تعیین نواحی سیل-گیر با ریسکصهای مختلف استفاده نمود.
Floodplain in rivers, is one of the non-structured methods in flood management. With can be achieved only by hydraulics analysis. Water surface profile can be determined along the river using hydraulics models the short come of hydraulic models is poor relating of profile characters to their location on the surface. According to a given return period, the water levels of various cross sections were determined in order to option the flood plain by connecting the border points on the topographic Maps. Todays, the computer softwares are used to achieve the accurate flood plain which causes to save time. In this research the Hec-Ras program were used in a reach with 6300 meters length from Zarem Rood in Mazandaran provience. The Arcview program was applied to extracte the cross sections of river and flood plain using DEM Maps of reach. Hec-GeoRas was applied for derivation of flood plain in the GIS field using return times of 2, 5, 10, 25, 50, 100, 200, 500000 years. For this purpose in first step the floods using Smada program and application of LP3 distribution as the best choice with various time returnes were calculated. Then, the DEM Maps with 1/2000 scale and peak flood data were use for geometrical simulation of river by means of Hec-GeoRas extension in Arcview field. The results were transfer to Hec-Ras field and flow condition were entered to run the hydraulic model. Results led to option flood plain with various return periods. The flood plain area for different risk and life period (n) were developed. The developed areas can be made the sorce data for flood control and management of Zarem R ood. Result of this study showed that the mixed of hydraulics model with GIS is the best tool for developing flood plain with various risks in rivers.