عملکرد عثمانی در آذربایجان در جنگ جهانی اول با تاکید بر اسناد
/اسلام جباری قناتی
تبریز:دانشگاه تبریز، دانشکده علوم انسانی، گروه تاریخ
۱۶۶ ص.
: مصور،جدول، عکس ۳۰*۲۹ س.م -+لوح فشرده
چاپی
کتابنامه ص.:۱۴۰-۱۴۵
فاقد اطلاعات کامل
کارشناسی ارشد
تاریخ - عمومی جهان
تبریز:دانشگاه تبریز، دانشکده علوم انسانی، گروه تاریخ
جنگ جهانی اول، یکی از رویدادهای مهم در تاریخ جهان، محسوب میشود .این جنگ محدوده جغرافیایی بسیار عظیمی را شامل میشد و اکثر کشورهای جهان درگیر این جنگ بودند .کشور ما ایران، که در این دوره، تحت سلطه قاجاریه قرار داشت، علیرغم اعلام بیطرفی در این جنگ از سوی دول درگیر در جنگ اشغال شد .در دوره بحث و در آستانه جنگ جهانی اول، ایران تقریبا تحت نفوذ انگلستان و روسیه تزاری قرار داشت ایران در دوره احمد شاه قاجار، که شاه ایران در زمان جنگ جهانی اول بود، فاقد قدرت نظامی قدرتمند بود و نخست وزیر ایران در این دوره مستوفی الممالک در سال ۱۹۱۴ م رسما اعلام بی طرفی کرد .ولی در داخل ایران جناحهای مذهبی و سیاسی تحت حمایت عثمانی و با شعار اتحاد دنیای اسلام ،دولت ملی موقت را تشکیل دادند که ابتدا در قم و سپس در کرمانشاهان اجتماع نمودند .آتش جنگ و رقابت بین ابر قدرتها، تمامی مناطق شمال و جنوب و غرب و سایر نقاط ایران را در بر گرفت و ایران عرصه رقابت دولتهای متخاصم گردید .علاوه بر روس و انگلیس، دولتهای آلمان و عثمانی نیز شروع به مداخله در اوضاع داخلی ایران و نفوذ نیروهای خود در ایران نمودند .آلمان پیش از جنگ از لحاظ تجارت خارجی با ایران مقام سوم را داشت و در این دوره در تضاد با روسیه و انگلیس خواهان نفوذ بیشتر و کسب امتیازات در ایران بود .دولت عثمانی هم در رقابت با روسیه و ادامه در صفحه بعد به خاطر تقویت ارتش خود از سوی آلمان و حمایت همه جانبهای که آلمان قول مساعد آنرا داده بود، همچنین به خاطر تلاش ترکان جوان برای عظمت امپراطوری عثمانی به نفع آلمان وارد جنگ شد.ابتکار مداخله و اشغال ایران از طرف قشون آلمان و عثمانی بود، نقشهای که عثمانی و آلمان مشترکا طرح کرده بودند، تصرف و اشغال تمام ماورای قفقاز و ایران شمالی و بخشهای ماورای خزر روسیه و آسیای میانه بود .ترکها و آلمانها امیدوار بودند با استفاده از تبلیغات پان ترکسیم و پان اسلامیسم ایران و افغانستان را به جنگ با انگلیس و روسیه بکشانند .حضور نیروهای روسیه در آذربایجان بهانه کامل را بدست عثمانیها داد تا وارد خاک ایران شده و به اشغال آذربایجان بپردازند .نقض بی طرفی ایران از سوی دولتهای روسیه و عثمانی منطقه آذربایجان را به صحنه درگیری بین این دولتها مبدل ساخت و خسارات ناشی از این درگیری را مردم آذربایجان پرداختند، مردمی که دولت عثمانی را منجی خود میدانستند، دچار بلای حضور عثمانیها شدند و زندگی و جان خود را در راه مقاصد عثمانیها از دست دادند تا همچنان مردم ایران به واسطه عدم اقتدار دولت مرکزی قاجار و ناآگاهی سیاسی دولتمردان ایران تاوان منافع کشورهای اروپایی را بپردازند و بدبختی دیگری را در صفحه زندگی خود ببینند.