عنوان

ارزیابی جذب عناصر غذایی و تغییرات کیفیت دانه ژنوتیپ های گندم نان در پاسخ به کمبود آب

‭۱۲۱پ‬

per

ارزیابی جذب عناصر غذایی و تغییرات کیفیت دانه ژنوتیپ های گندم نان در پاسخ به کمبود آب

/محمد رضایی مراد اعلی

تبریز: دانشگاه تبریز

‮‭۱۸۲‬ ص، جدول، نمودار، عکس، لوح فشرده‬

چاپی

واژه نامه بصورت زیرنویس

کتابنامه ص.: ‮‭۱۶۵-۱۷۸‬

دکتری

مهندسی کشاورزی-زراعت

‮‭۱۳۸۹/۰۹/۰۱‬

تبریز: دانشگاه تبریز

به منظور بررسی جذب عناصر غذایی و تغییرات کیفیت دانه ژنوتیپ‌صهای گندم نان در شرایط کم آبیاری دو آزمایش مزرعه‌صای در دو سال زراعی‮‭۱۳۸۶ - ۱۳۸۷‬ و ‮‭۱۳۸۷ - ۱۳۸۸‬ در ایستگاه تحقیقات کشاورزی میاندوآب واقع در استان آذربایجان غربی انجام شد .آزمایش‌صها در قالب طرح کرت‌صهای خرد شده بر پایه طرح بلوک‌صهای کامل تصادفی در چهار تکرار اجرا گردید .سطوح مختلف آبیاری با فواصل ‮‭۷۰‬ ،‮‭۱۰۰‬ ، ‮‭۱۳۰‬و ‮‭۱۶۰‬میلی‌صمتر تبخیر از تشتک کلاس ‮‭A‬ در کرت‌صصهای اصلی و ‮‭۱۰‬ ژنوتیپ گندم نان شامل زرین، شهریار، الوند، سرداری،‮‭۴-۸۰- C‬،‮‭۱۰ -۸۱-C‬،‮‭۸۱-C‬- ‮‭۴‬،‮‭۸۳-C‬- ‮‭۳‬،‮‭۸۳-C‬- ‮‭۸‬و‮‭۸۴-C‬- ‮‭۹‬در کرتهای فرعی قرار گرفتند .نتایج نشان داد که تنش کمبود آب سبب کاهش تعداد سنبلچه در سنبله، دانه در سنبله و وزن‌ص‍ هزار دانه ژنوتیپ‌صهای گندم گردید .کم آبیاری موجب کاهش غلظت نیتروژن، فسفر، کلسیم، سدیم، آهن، روی، و مس کاه و کلش شد، ولی غلظت پتاسیم و منیزیم کاه و کلش با تشدید تنش خشکی افزایش یافت .با کاهش تأمین آب غلظت نیتروژن، فسفر، منگنز و روی دانه افزایش و غلظت پتاسیم، کلسیم، سدیم، آهن و مس دانه کاهش داشت .در بین ژنوتیپ‌صهای مورد بررسی تنوع زیادی از نظر غلظت عناصر غذایی دانه و کاه و کلش مشاهده شد .تشدید تنش کمبود آب سهم انتقال مجدد مواد فتوسنتزی در پر کردن دانه را تا ‮‭۲۳‬ درصد افزایش داد .ژنوتیپ‮‭۸۴- C‬- ‮‭۹‬با ‮‭۴۱‬ درصد بیشترین مقدار انتقال مجدد مواد فتوسنتزی را در تیمار آبیاری با فاصله ‮‭۱۶۰‬ میلی‌صمتر تبخیر داشت .افزایش تنش کمبود آب به شدیدصترین سطح، عملکردصهای دانه، کاه و کلش و و شاخص برداشت را ترتیب‮‭۴۳‬ ، ‮‭۲۰‬ و ‮‭۱۶‬ درصد کاهش داد .در شرایط آبیاری کامل، زرین با ‮‭۶۹۵۰‬ کیلوگرم در هکتار و در شرایط تنش شدید خشکی ژنوتیپ‮‭۸۴- C‬- ‮‭۹‬با ‮‭۴۴۲۲‬ کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد دانه را داشتند .در شرایط بدون تنش خشکی، همبستگی عملکرد دانه با تعداد سنبلچه در سنبله و دانه در سنبله مثبت و معنی‌صدار بود .همبستگی عملکرد دانه با وزن هزار دانه، شاخص برداشت و انتقال مجدد مواد فتوسنتزی در شرایط تنش شدید خشکی مثبت و معنی‌صدار بود .با تشدید تنش کمبود آب غلظت پروتئین دانه تا ‮‭۱۷‬ درصد افزایش داشت و تفاوت زیادی بین ژنوتیپ‌صها از نظر درصد پروتئین دانه مشاهده شد .اثر توأم تنش کمبود آب و دمای محیط بر افزایش درصد پروتئین دانه در مرحله خمیری سفت بیش از سایر مراحل پر شدن دانه بود .

In order to examine the effects of water supply on nutrient uptake and protein content in winter wheat genotypes, two field experiments were conducted in Agricultural Research Station of Miandoab in West Azarbaijan during 2007-2008 and 2008-2009 growing seasons. Treatments were arranged as split plot based on RCB design with four replications. Irrigation levels (irrigation after I1=70, I2=100, I3=130 and I4=160 mm evaporation from Class-A pan) were assigned to main plots, and 10 bread wheat genotypes (Zarrin, Alvand, Shahryar, Sardari, C-80-4, C-81-10, C-81-4, C-83-3, C-83-8 and C-84-9) were randomized in subplots. Results showed that spikelets per spike, kernels per spike and kernel weight decreased with decreasing water availability. Concentrations of N, P, Ca, Na, Fe, Zn and Cu in shoots decreased, but K and Mg increased as water supply limited. N, P, Mn and Zn content of grains increased, while K, Ca, Na, Fe and Cu decreased under water deficit conditions. Genotypes showed significant differences in macro and micronutrients concentrations in grains and shoots. Severe water deficit increased remobilization of stored pre-anthesis assimilates by 23 . -84-9 genotype had the highest remobilization under severe water deficit (41 ). Water limitation led to reductions in grain yield, straw yield and harvest index by an average of 43 , 20 and 16 , respectively. The highest grain yield per unit area was obtained for Zarrin (6950 kg ha-1) under well-watered and for C-84-9 genotype (4422 kg ha-1) under severe water deficit conditions. Positive significant correlation of grain yield with spikelets per spike was observed under well-watered conditions. Grain yield was also significantly correlated with kernel weight, harvest index and remobilization of stored pre-anthesis assimilates under severe water deficit. Severe water deficit increased grain protein content by 17 and genotypes showed great variation in grain protein content. Combined effects of water deficit and high temperatures during hard dough stage on increasing of grain protein content were greater than those on the other grain filling stages.

رضایی مراداعلی، محمد

رهتاب سلماسی، سعید، استاد راهنما

نجفی، نصرت اله، استاد راهنمای همکار

قاسمی گلعذانی، کاظم، استاد مشاور

جلال کمالی، محمدرضا، استاد مشاور همکار

سیاه و سفید

نمایه‌سازی قبلی