۱۱۹پ
per
بررسی رابطة صفات مرفولوژیکی و فیزیولوژیکی ارقام چغندرقند با تنش خشکی
/مهدی برادران فیروزآبادی
تبریز: دانشگاه تبریز
۱۷۲ ص، جدول، نمودار، عکس، لوح فشرده
چاپی
واژه نامه بصورت زیرنویس
کتابنامه ص.: ۱۶۳-۱۷۲
کارشناسی ارشد
مهندسی کشاورزی-زراعت و اصلاح نباتات
۱۳۸۱/۱۰/۲۳
تبریز: دانشگاه تبریز
این پژوهش به منظور تعیین رابطة برخی از صفات مرفولوژیکی و فیزیولوژیکی گیاه چغندرقند در طول فصل رشد با تنش خشکی، در سال۱۳۸۰در مزرعه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیة بذر چغندرقند واقع درکرج به اجرا درآمد .در این راستا ۳ رگه چغندرقند۷۲۱۹ - ۶۹.P،BP - کرج و ۷۱۱۲ به ترتیب به عنوان مقاوم ، نیمه مقاوم و حساس به تنش خشکی و تودة چغندر علوفه ای ۷۲۲۲ ، در یک آزمایش تحت تأثیر شیب تنش خشکی مداوم با استفاده از سیستم آبیاری تک شاخه ایsource ) - ( Lineقرار گرفتند . سه تیمار آبیاری کامل ، تنش ملایم و تنش شدید ، پس از مرحلة استقرار کامل گیاه اعمال شد.در طول فصل رشد وضعیت رطوبتی خاک در عمق۱۰۰ - ۰سانتی متری با استفاده ازدستگاه TDR و همچنین میزان آب دریافت شده توسط هر تیمار، به وسیله لیوان های جمع آوری آب در وسط هر کرت اندازه گیری گردید .تیمارهای آبیاری کامل ، تنش ملایم و تنش شدید به ترتیب به طور متوسط۱۲۷۲ ، ۱۱۴۱ و ۷۳۹ میلی متر آب دریافت کردند .نتایج نشان داد با افزایش شدت تنش ، وزن خشک برگ ، وزن خشک ریشه ، وزن خشک دمبرگ ، وزن خشک طوقه ، وزن خشک کل ، شاخص سطح برگ ، طول ریشه ، قطر ریشه ، سطح مخصوص برگ و نسبت سطح برگ ، مقدار آب نسبی برگ و بالاخره عملکرد ریشه کاهش یافت ، در حالی که وزن مخصوص برگ و نسبت وزن برگ و کارآیی مصرف آب افزایش نشان داد .به طوری که عملکرد ریشه در تیمار آبیاری کامل، تنش ملایم و تنش شدید به ترتیب۷/۶۲ ، ۸/۴۸ و ۳۷ تن در هکتار بود .در تنش های شدید میزان پتاسیم ونیتروژن مضره در ریشه افزایش و سدیم کاهش یافت. در نهایت مجموع این عوامل سبب کاهش عملکرد نهایی شکر سفید در شرایط تنش گردید .شمارش هفتگی برگ های ظاهر شده و اضمحلال یافته در هر گیاه نشان داد که اگرچه تا اوایل مرداد ۹/۰ برگ در هر روز ظاهر شد، ولی با بروز اثرات تنش، در شرایط بدون تنش و تنش شدید در هر روز به ترتیب ۴/۰ و ۳/۰ برگ ظاهر شد و ۴/۰ و ۳/۰ برگ از بین رفت .در بسیاری از موارد در طول فصل رشد ، بین فرآیندهای رشدی مربوط به اندام هوایی گیاه مخصوصا در شرایط وجود تنش خشکی با عملکرد نهایی ریشه و شکر سفید همبستگی منفی و بین فرآیندهای رشدی مربوط به ریشه با عملکرد نهایی به ویژه در اواخر فصل رشد همبستگی مثبت دیده شد .مطالعة سرعت و عمق نفوذ ریشه های فیبری رگه ها و تودة مورد آزمایش در ریزوترون نشان داد که ریشة تودة ۷۲۲۲ به علت ماهیت علوفه ای بودن آن، دارای سرعت نفوذ بالایی بوده و در اواسط فصل رشد با سرعت ۷/۰ سانتی متر در روز نفوذ کرد، در حالی که رگه های۷۲۱۹ - ۶۹.PوBP - کرج با سرعت متوسط ۵/۰ سانتی متر در روز و رگة ۷۱۱۲ با سرعت ۲/۰ سانتی متر در روز در خاک نفوذ کردند .به طور کلی در اکثر موارد از لحاظ خصوصیات مرفولوژیکی و فیزیولوژیکی تفاوت هایی بین رگه ها ملاحظه گردید .به طوری که در بین رگه های چغندرقند رگة ۷۱۱۲ در هر دو شرایط تنش و بدون تنش عملکرد ریشه و عملکرد شکر سفید بیشتری نسبت به دو رگة دیگر نشان داد .اما رگة۷۲۱۹ - ۶۹.Pاز لحاظ حفظ توازن پوشش برگی ، عمق و سرعت نفوذ ریشة فیبری و نیز میزان کاهش عملکرد در شرایط تنش نسبت به شرایط بدون تنش نسبت به رگه های دیگر برتری داشت . لذا می توان این طور استنباط کرد که اگرچه رگة ۷۱۱۲ ازکاهش عملکرد بیشتری در شرایط تنش نسبت به شرایط بدون تنش برخوردار بود، اما با توجه به اینکه این رگه در هر دو شرایط تنش و بدون تنش عملکرد قند و نیز مادة خشک ریشه و در نهایت عملکرد شکر سفید بیشتری نسبت به رگه های دیگر دارا بود، بنابراین می توان آن را به عنوان یک رقم مناسب برای کلیة شرایط توصیه نمود .با وجود این، برای نتیجه گیری قطعی تر باید آزمایش ها در چند سال و مکان تکرار شوند
برادران فیروزآبادی، مهدی
رحیم زاده خویی، فرخ، استاد راهنما
عبداللهیان نوقاب، محمد، استاد راهنمای همکار
مقدم، محمد، استاد مشاور
کاظمی، حمداله، استادمشاور همکار
سیاه و سفید
نمایه‌سازی قبلی
