برنامهریزی توسعهی صنعت گردشگری مبتنی بر آیندهپژوهیاستان آذربایجانشرقی
Tourism Development Planning Based on Future Studies in East Azerbaijan Province
/شیرین فرزان کیا
: برنامهریزی و علوم محیطی
، ۱۳۹۸
، راشدی
۱۱۸ص
چاپی - الکترونیکی
کارشناسی ارشد
جغرافیا و برنامه ریزی شهری گرایش :برنامهریزی مسکن
۱۳۹۸/۱۰/۰۲
تبریز
انسانها به طور ذاتی و فطری تمایل به درک و شناخت آینده دارند .نگرانی انسان از آیندهای نامعلوم همراه با ویژگیهای خاص خود، ضرورت شناخت آینده و برنامهریزی برای نحوهی برخورد با آن را ایجاب مینماید .در این میان، یکی از موضوعات مهم و اساسی که نقش بسیار مهمی در توسعهی اقتصادی شهرها و روستاها دارد و میتواند با طراحی سناریو منجر به بهبود رشد اقتصادی و بالا رفتن کیفیت زندگی افراد شود، مقولهی توسعهی صنعت گردشگری است .امروزه صنعت گردشگری به عنوان یکی از درآمدزاترین بخشهای اقتصاد جهان، مورد توجه بسیاری از کارشناسان، محققان و سیاستگذاران قرار گرفته است .در عرصهی برنامهریزی به ویژه برنامهریزی توسعهی مدیریت گردشگری، پرداختن به آینده و برنامهریزی برای آن، جزء جدا نشدنی فرایند برنامهریزی به شمار میآید .استان آذربایجانشرقی به عنوان یکی از مناطق مهم گردشگری در شمالغربی ایران، سرشار از جاذبههای مهم تاریخی، اجتماعی، طبیعی و فرهنگی بوده و دارای پتانسیل و شرایط آب و هوایی متنوع میباشد که میتواند پاسخگوی سلیقه و نیاز هر نوع گردشگر داخلی و خارجی باشد .مطالعه، تحقیق و شناسایی این پتانسیلها و جاذبهها میتواند زمینههای رشد و توسعهی بخشهای مختلف و رفاه شهری برای شهروندان را در این استان فراهم آورد .پژوهش حاضر با بهرهگیری از رویکرد مدیریت استراتژیک و آیندهپژوهی و اتکا به مدلهای برنامهریزی بر پایهی سناریو، به بحث در خصوص توسعهی آتی گردشگری استان آذربایجانشرقی، با رویکرد آیندهپژوهی را دنبال کرده است .چارچوب نظری این تحقیق، پارادایم هنجاری است .تحقیق حاضر از لحاظ هدف کاربردی و از نظر ماهیت بر اساس روشهای جدید آیندهپژوهی، توصیفی تحلیلی میباشد .روش جمعآوری دادهها و اطلاعات، اسنادی و میدانی و مدلهای پردازش دادهها و اطلاعاتSWOT ، تحلیل عاملی، تحلیل اثرات متقابل، دلفی و سناریو نویسی است .در این پژوهش، معیارهای توسعه، در شش گروه اجتماعی فرهنگی، زیرساختی، اقتصادی، زیستمحیطی، قانونگذاری، سیاستگذاری و برنامهریزی و تبلیغاتی، طبقهبندی شد .در ابتدا، ۶۴ عامل مؤثر بر توسعهی صنعت گردشگری استان آذربایجانشرقی، با استفاده از روش دلفی، توسط کارشناسان خبره شناسایی شد .سپس با استفاده از نرمافزار میکمک، اثرات این عوامل بر یکدیگر مورد سنجش قرار گرفت که نتیجهی آن استخراج ۱۰ عامل کلیدی از بین ۶۴ عامل بود .برای عوامل فوق، بر اساس ایدهی سناریو نویسی، ۳۰ وضعیت محتمل در باب آیندهی گردشگری استان تعریف گردید و با تشکیل ماتریس۳۰ * ۳۰و بهرهگیری از دانش کارشناسان و متخصصان، در ارزیابی میزان تأثیرات وقوع هر یک از وضعیتها بر وقوع یا عدم وقوع وضعیتهای دیگر، با استفاده از قابلیتهای سناریو ویزارد، ۴ سناریوی با احتمال قوی، ۹ سناریوی با احتمال وقوع متوسط و بالا و ۱۰۱ سناریوی با احتمال وقوع پایین و ضعیف، استخراج شد که مبنای عمل این پژوهش، تحلیل ۹ سناریوی با احتمال وقوع متوسط و بالا قرار گرفت .در مجموع ۹ سناریوی باور کردنی، با توجه به درجهی مطلوبیت آنها، به ۲ گروه تقسیم شدند ۲ :سناریو در وضعیت مطلوب و ۷ سناریوی بعدی وضعیت نامطلوب و بحرانی را نشان میدهد .بر اساس نتایج بدست آمده، صنعت گردشگری استان آذربایجانشرقی، بیشتر ادامهدهندهی شرایط موجود و در صورت عدم توجه به تدوین برنامه و نظارت بر اجرای آنها، وضعیت بحرانی و نامطلوبی را در پی خواهد داشت
30 matrix and using development specialist's knowledge and planning for assessing the occurrence effects of each situation on occurrence or non occurrence of other situations and Scenariowizard software capabilities, 4 scenarios with strong probability, 9 scenarios with high probability and 101 scenarios with low probability were extracted. Totally 9 credible scenarios with usefulness degree were divided into 2 groups: 2 scenarios existing conditions continuant, a mediocre and standstill state, and 7 scenarios show unfavorable and crisis. According to results, Azerbaijan province will be existing conditions continuant, and will have a mediocre and static state with favorable goingHumans are inherently inclined to understand the future. Human concern for an unknown future with its particular characteristics necessitates the need to know the future and plan for how to deal with it. In the meantime, the development of tourism industry is one of the most important issues that plays an important role in the economic development of cities and villages and can lead to the improvement of economic growth and quality of life of people by designing a scenario. Today, the tourism industry, as one of the most profitable sectors of the world economy, has attracted the attention of many experts, researchers and policymakers. In the field of planning, especially planning the development of tourism management, planning for the future, is an integral part of the planning process. East Azarbaijan province, as one of the most important tourism areas in northwest of Iran, is rich in important historical, social, natural and cultural attractions and has diverse potential and climatic conditions that can meet the taste and needs of any type of domestic and foreign tourist. Studying, researching and identifying these potentials and attractions can provide the growth and development of different sectors and urban welfare for citizens in this province. The present study, using strategic and forward-looking management approach and relying on scenario-based planning models, followed the future study approach to discuss the future development of tourism in East Azerbaijan province. The theoretical framework of this research is the normative paradigm. This study is descriptive-analytical in terms of purpose, and quiddity of it is based on new methods of future studies. At first level, between 64 effective factors on tourism development of the province, were identified by specialist experts by the use of SWOT method. Then by the use of Delphi method the effects of these factors on each other were measured by experts, which result in identification of 10 key factors between 64 factors. For above factors 30 possible situations were defined based on scenario theory. By forming 30
Tourism Development Planning Based on Future Studies in East Azerbaijan Province