مطالعات زمین شناسی، پتروگرافی و مینرال شیمی کمپلکس آذرین و آذرآواری شبه جزیره اسلامی( سارای) -شرق دریاچه ارومیه
Study of Geology, Petrography and Mineral chemistry of Igneous complex of Eslami (Saray) peninsula East of Urmia Lake
/مهدی قادری
: علوم طبیعی
، ۱۳۹۸
، راشدی
۱۹۵ص
چاپی - الکترونیکی
دکتری
زمین شناسی گرایش زمین شناسی پترولوژی
۱۳۹۸/۰۸/۲۹
تبریز
آتشفشان خاموش سارای در حاشیه شرقی دریاچه ارومیه قرار دارد .این آتشفشان عمدتا شامل تناوبی از روانه-های لئویسیتیتی و پیروکلاستیک با ترکیب لئویسیتیتی میصباشد و این تناوب سنگی دستکم ۵ بار تکرار شده است .دایکصهای لئویسیتصفنولیتی، لامپروفیری) مینتی، اسپسارتیتی و مونشکیتی(، تراکیتی، یک توده کوچک نفوذی سینیتی و چند دایک با ترکیب سینیتی، سایر ترمصهای سنگی آتشفشان سارای را تشکیل میصدهند که همگی روانهصهای لئویسیتیتی را قطع میصکنند .طبق شواهد صحرایی روانهصهای تراکیتی و لامپروفیری همدیگر را قطع کردهصاند .سنگصهای پیروکلاستیک با ترکیب تراکیتی آخرین محصولات این آتشفشان میصباشند .سنصصسنجیصهای صورت گرفته نشان میصدهد که سنگصهای لئویسیتیتی آتشفشان سارای سنی حدود ۸ میلیون سال را نشان میصدهند .کانیصهای اصلی در لئویسیتیتصها شامل کلینوپیروکسن و لئویسیت، در مینتصها شامل بیوتیت و کلینوپیروکسن، در اسپسارتیتصها شامل آمفیبول، در تراکیتصها و سینیتصها شامل بیوتیت، کلینوپیروکسن و سانیدین میصباشند .از لحاظ ژئوشیمیایی، سنگصهای مورد مطالعه ترکیب تفریت-بازانیتی تا فنولیتی-تراکیتی دارند .این سنگصها سرشت پتاسیک و اولتراپتاسیک دارند و از نوع سنگصهای ایالت همصماگمایی منطقه رومان میصباشند و از لحاظ محیط تشکیل در محدوده قوسصهای پسابرخوردی قرار میصگیرند .الگوی توزیع عناصر نادر خاکی در این سنگصها حالت نزولی دارد و عناصر نادر خاکی سبک غنیصشدگی قابل توجهی نشان میصدهند و با توجه به ویژگیصهای ژئوشیمیایی، گوشته مولد ماگماتیسم سارای بایستی گوشتهصای گارنت کلینوپیروکسنیتی میکادار باشد .قرارگیری سنگصهای لئویسیتیتی، لامپروفیری و تراکیتی در کنار هم با عملکرد پدیدهصهای هترومورفیسم و تبلور تفریقی در ماگمای لئویسیتیتی قابل توجیه است .کانی سانیدین فراوانصترین فلدسپار موجود در سنگصهای سارای میصباشد .تشکیل مگاکریستصهای سانیدین نتیجه کریستالیزاسیون بطئی و طولانیصمدت در یک مخزن ماگمایی کوچک، کمصعمق و نسبتا ایزوله است چرخه حرارتی در این حجره ماگمایی بهصنحوی بوده است که دمای ماگما در حدود دمای پتاسیمصفلدسپار مایع باشد .کلینوپیروکسنصهای آتشفشان سارای ترکیب دیوپسید، سالیت و فاسائیتی دارند .دمای تشکیل اکثر آنها در حدود ۱۱۵۰ درجه سانتیصگراد و فشار تشکیل آنها بین ۳ الی ۴ کیلوبار تعیین میصشود .علیصرغم تفاوتصهای سنگصشناسی بسیار بارز در میان واحدهای مختلف آتشفشان سارای، ترکیب کانی کلینوپیروکسن در واحدهای مختلف نزدیک بهم است و میصتواند نشانصدهنده منشأ مشترک برای کلینوپیروکسنصها باشد.ص آمفیبول موجود در اسپسارتیتصها ترکیب مگنزیوهیستینگسیت و پارگاسیتی دارند .میکاهای آتشفشان سارای ترکیب بیوتیتی و فلوگوپیتی دارند و جزئ بیوتیتصهای مجددا متعادل شده قرار میصگیرند و فوگاسیته اکسیژن ماگما در حین تبلور اکثر بیوتیتصها حدود۹ - تعیین گردید
The Saray extinct volcano is located in east cost of Urmia Lake. This Volcano majorly consist of Leucititic lavas and related pyroclasts this rock sequence repeated in 5 period. Leucite phonolitic, Lamprophyric (Minette, Spessartite and Monchiquite), Trachytic dykes and a small syenitic stock beside some syenitic dykes are the other rock types of this volcano, which all of them intruded in Leucitite lavas. Field observation show that minette and trachytic dykes intruded to each other. Pyroclastic rocks with trachytic composition is probably the last activity of this volcano. Previous geochronologic study shows that the age of Leucitic lavas is about 8 my. Leucitites mainly consist of leucite and clinopyroxene phonocrysts, minettes consist of biotite and clinopyroxene phenocrysts, spessartites consist of mainly amphibole phenocryst and trachytes consist of biotite, sanidine and clinopyroxene phenocrysts. Geochemically, Saray rocks have Tephrite-Basanitic to Phonolite-Trachytic composition. The Saray magmatism has potassic to ultrapotassic nature and shows the characters of Roman province magmatism and belong to post collisional tectonic setting. Saray magmatism has a decreasing pattern in REE diagram and LREEs show significant enrichment and its geochemical features indicate that this magma should be originated from a micaceous garnet clinopyroxenite mantle. The coexistance of leucitite, lamprophyre and trachyte in the Saray volcano, could be explained by the function of heteromorphism alongside fractional crystallization in leucitite magma. Sanidine is the most abundant feldspar in the Saray volcano. Sanidine megacrysts crystalized in a small magma chamber with continuing temperature cycling, so that the magma temperature remains close to the liquidus temperature of the K-feldspar for a long time. . Clinopyroxenes of Saray volcano have diopside, salite and fassaite compositions. The majority of studied clinopyroxene crystallize under 3-4 kb pressure and 1150 centigrade temperature. Although the composition of rock types of Saray volcano is very different, the almost constant composition of clinopyroxene in all rock types, show the same origin for all clinopyroxenes. Amphiboles of Spessartite have pargasite to magnesiohastingsite compisions. Micas of Saray volcano have phlogopite and biotite composition, The majority of studied biotites are Reequilibrated primary biotites and The fugacity of oxygen of magma during formation of most biotite is about -9
Study of Geology, Petrography and Mineral chemistry of Igneous complex of Eslami (Saray) peninsula East of Urmia Lake