۲۰۴۵۵پ
per
تحلیل کمی خطر وقوع زمین لغزش و پهنه بندی آن در حوضه آبریز نازلوچای ارومیه
Quantitative Analysis of landslide hazard and zonation in Urmia Nazluchay Basin
/احمد نجفی ایگدیر
: برنامه‌ریزی و علوم محیطی
، ۱۳۹۶
، افشاری
۱۱۹ص
چاپی
دکتری
ژئومورفولوژی گرایش مدیریت محیطی
۱۳۹۷/۰۹/۲۶
تبریز
زمین‌لغزش‌ها همواره نقش موثری در تحول و تکامل دامنه ها داشته و مخاطرات جدی را در بیشتر نقاط زمین موجب شده اند .عوامل مختلف طبیعی مثل بارش)افزایش رطوبت خاک (و یا حرکات تکتونیکی)ایجاد گسل (بنا بر اقتضای شرایط تأثیر خود را بعنوان محرک اصلی در ایجاد زمین‌لغزش نمایان می‌سازند .بنابراین در پژوهش حاضر زمین‌لغزشهای حوضه نازلوچای واقع در استان آذربایجانغربی با استفاده از روشهای مختلف کمی بررسی شده است .این پژوهش متکی بر کارهای میدانی، تصاویر ماهواره‌ای، عکسهای هوایی، نقشه‌های توپوگرافی و زمین‌شناسی می‌باشد .بمنظور انجام تحلیلهای کمی و شناسایی مناطق با خطر بالای زمین‌لغزش و پهنه بندی آن از روشهای مختلف کمی و آماری شامل مدلهای آماری دو متغیره)مدلهای گوپتا- جوشی، ارزش اطلاعاتی و تراکم سطح(، چندمتغیره)رگرسیون لجستیک(، احتمالاتی)مدل فاکتور قطعیت (و تئوری منطق فازی که شامل اشتراک فازی، جمع جبری و ضرب و فازی گاما می باشد استفاده شده است .براساس فرضیات تحقیق این روشها با استفاده از عوامل مؤثر در وقوع زمین‌لغزش شامل شیب، جهت شیب، ارتفاع، بارش، پوشش گیاهی، لیتولوژی، کاربری اراضی، فاصله از گسل، فاصله از رودخانه و فاصله از جاده)به عنوان متغیرهای مستقل (و همچنین نقشه پراکندگی زمین‌لغزشهای موجود در منطقه)به عنوان متغیر وابسته(، پهنه‌بندی را انجام و مناطق با خطر بالا مشخص که نتایج حاصله اهدف تحقیق)شناسایی مناطق حساس به زمین‌لغزش تحت تأثیر عوامل مختلف طبیعی و انسانی با استفاده از مدلهای کمی و ارزیابی آنها (را محقق نمود .حوضه نازلوچای توسط شاخه گنبدچای تا محدوده مرز سرو به دو قسمت شرقی و غربی تقسیم شده که شرایط طبیعی آنها از نظر ارتفاع و شیب تفاوت زیادی با هم دارند، این تفاوت در ارتفاع و شیب موجب تفاوت در دریافت مقدار انرژی تابشی، بارش و ماندگاری رطوبت در آنها شده است .دامنه‌های غربی به همراه قسمت جنوب غربی حوضه با ارتفاع و شیب زیاد خود مدت زمان زیادی از سال تحت حاکمیت برف بوده و رطوبت زیاد و ماندگاری را تجربه می‌کنند که این عاملی است برای کاهش مقاومت برشی خاک که وقوع زمین‌لغزش را در پی خواهد داشت .مناطق غربی و جنوبغربی حوضه علاوه بر ارتفاع و شیب زیاد، مناطق فعال تکتونیکی بوده که منطقه تراکم گسل نیز می‌باشند که از عوامل محرک زمین‌لغزش هستند .واحدهای سنگی آهکی و واحدهای دیگر سنگی مثل کالردملانژ و اسلیت-فیلیت با دارا بودن میان‌لایه‌هایی از آهک، بیشتر زمین‌لغزشهای حوضه را در بر دارند .وجود مواد انباشته و تحول یافته بر روی سنگهای آهکی و کنگلومرا و همچنین تأثیر فعالیتهای تکتونیکی می‌توانند زمینه‌ساز و محرک وقوع زمین‌لغزش در این قسمت از حوضه باشند .با بررسی عوامل تاثیرگذار در وقوع زمین‌لغزش، پهنه‌بندی با روشهای فوق‌الذکر انجام گردید و مناطق با خطر بالا در کل حوضه شناسایی و مشخص گردیدند .نکته مهم در نتایج حاصل از روشهای مورد استفاده برای پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش، تأکید همه روشها بر روی مناطق خاصی از حوضه)دامنه‌های مرتفع غربی و جنوبغربی (می‌باشد، با این تفاوت که از نظر مقدار سطوح پنجگانه خطر)کم، خیلی کم، متوسط، بالا و خیلی بالا (تفاوتهایی با هم دارند که امری طبیعی می‌باشد .برای ارزیابی و اعتبارسنجی مدلها از معادله)Qs شاخص جمع کیفیت برای مقایسه کارایی مدلها (استفاده شد که بیانگر دقت بالا و مطلوبیت روش گامای ۷/۰ فازی در درجه اول و رگرسیون لجستیک در درجه دوم می‌باشد .همچنین با مقایسه نقشه پراکندگی زمین‌لغزش با نقشه‌های خطر حاصله، دقت و کارایی روشهای مورد استفاده برای پهنه‌بندی تأیید می‌گردد .رطوبت زیاد دامنه‌های غربی، حساسیت بالای واحدهای سنگی، فاصله از رودخانه)زیربری (وتأثیر فعالیتهای تکتونیکی از عوامل مهم ایجاد زمین‌لغزش در این قسمت از حوضه می‌باشند
Landslides have always played an active role in the evolution of the slopes and have caused serious dangers in most parts of the earth. Different natural factors such as precipitation (soil moisture increasing) or tectonic movements (fault), as a result of their conditions, act as the main motivator for creating landslides. Therefore, in this research, the landslides of Nazlouchai basin located in West Azarbayjan province have been investigated using quantitative methods. This research relies on fieldwork, satellite imagery, aerial photography, topographic and geology maps. For quantitative analysis and identification of areas with high risk of landslide and zoning, different quantitative and statistical methods including bivariate statistical models (Gupta & Joshi models, information value and surface density), multivariate (logistic regression), probabilistic (Certainty Factor) and fuzzy logic theory that include fuzzy intersection, fuzzy algebraic sum, fuzzy algebraic product and Gamma have been used. Based on the research assumptions and using the effective factors in the occurrence of landslide including slope, tilt, elevation, precipitation, vegetation, lithology, land use, distance from the fault, distance from the river and distance from the road(As independent variables), as well as existing landslides map (As dependent variable), provided zoning and high risk areas were identified that is based on the research objectives (identification of landslide sensitive areas affected by various natural and human factors using quantitative models and their evaluation). The Nazluchay Basin is divided by the Gonbadchai branch to eastern and western parts till the Sero region, whose natural conditions vary greatly in height and slope. This difference in altitude and slope has led to a difference in the amount of radiation energy, rainfall and the durability of moisture. The western slopes along with the southern part of the basin with their high elevations and slopes have long been under snow and have high humidity, which is a factor in reducing the shear strength of the soil and the occurrence of landslides. In the west and southwest of the basin, in addition to high elevations and slopes, the tectonic activity areas are also the fault density zone which is one of the landslide triggering factors. Also most landslides have occurred on limestone and other rocks with interlayers of limestones such as coloured melange and Slate-phyllite which is covered with accumulated and evolved materials. By investigating the factors influencing the occurrence of landslide, landslide hazard zonation was carried out with the above-mentioned methods and identified high risk areas throughout the basin. The important point in the results of the methods for the landslide hazard zonation, is the emphasize of all methods on certain areas of the basin (the highlands of the west and southwest), with the difference In terms of five levels of risk (low, very low, medium, high and very high)which there are some differences that is usual. To evaluate and validate the models, the Qs equation (Quality Sum Index for comparing the efficiency of models) was used which indicates the high accuracy and desirability of the gamma- 0.7 fuzzy in the first place and logistic regression in the second order. Also, by comparing the landslide inventory map with the resulting hazard maps, the accuracy and efficiency of the methods used for zoning is confirmed. The high humidity in the western slopes, the high sensitivity of rock units, the distance from the river, and the effect of tectonic activities are important factors in creation of landslides in this part of the basin
Quantitative Analysis of landslide hazard and zonation in Urmia Nazluchay Basin
نجفی ایگدیر، احمد
NajafiEigdir, Ahmad
روستایی، شهرام، استاد راهنما
حجازی، اسداله، استاد راهنما
رجبی، معصومه، استادمشاور
جلالی، نادر، استاد مشاور
سیاه و سفید
نمایه‌سازی قبلی
