واکنشهای گیاه و بذر سویا به تیمارهای سالیسیلیک اسید و جاسمونیک اسید تحت تنش شوری
Responses of soybean plant and seed to salicylic acid and jasmonic acid treatments under salt stress
/سالار فرهنگی آبریز
: کشاورزی
، ۱۳۹۷
، میرزائی
۱۱۹ص
چاپی - الکترونیکی
دکتری
زراعت( فیزیولوژی گیاهان زراعی)
۱۳۹۷/۰۲/۱۷
تبریز
دو آزمایش براساس طرح فاکتوریل بر پایه بلوکصهای کامل تصادفی با سه و چهار تکرار در سالصهای ۱۳۹۳ و ۱۳۹۴ در گلخانه گروه اکوفیزیولوژی گیاهی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز انجام پذیرفت .در آزمایش اول، برخی از صفات فیزیولوژیکی گیاه سویا، عملکرد روغن و پروتئین به همراه کیفیت آنصها در پاسخ به محلولصپاشی سالیسیلیک اسید) ۱ میلیصمولار (و جاسمونیک اسید) ۰/۵ میلیصمولار (در سطوح مختلف شوری کلرید سدیم) ۰، ۴، ۷ و ۱۰ دسی زیمنس بر متر (مورد ارزیابی قرار گرفت .در آزمایش دوم در همان سطوح شوری سال اول، اثرات محلولصپاشی سالیسیلیک اسید) ۱ میلیصمولار(، جاسمونیک اسید) ۰/۵ میلیصمولار (و سالیسیلیک اسید) ۱ میلیصمولار (+ جاسمونیک اسید) ۰/۵ میلیصمولار (بر عملکرد بذر، روغن و پروتئین و کیفیت بذر سویا مورد مطالعه قرار گرفت .شوری موجب افزایش محتوای سدیم در برگصها، دمای برگ، پراکسیداسیون لیپیدی، فعالیت آنتیصاکسیدانی، مقدار پرولین، قندهای محلول، گلایسین-بتائین و درصد روغن دانهصهای سویا شد، اما محتوای پتاسیم و کلسیم، سطح برگ، دمای برگ، محتوای کلروفیل، کارآیی فتوشیمیایی فتوسیستمII ، آب برگ، درصد پروتئین، محصول روغن و پروتئین در بذر، اسیدهای چرب غیر اشباع، شاخص غیر اشباع روغن، محصول نهایی بذر، وزن تک بذر، سرعت جوانهصزنی بذر و وزن گیاهچه را کاهش داد .با این حال، تیمار نمک روی گیاهان درصد جوانهصزنی را تحت تأثیر قرار نداد .محلولصپاشی سالیسیلیک اسید محتوای سدیم برگ، دمای برگ، پراکسیداسیون لیپیدی، مقدار پرولین برگ و درصد روغن دانه سویا را کاهش داد .از سوی دیگر، این تیمار هورمونی محتوای کلسیم و پتاسیم برگ، محتوای کلروفیل، سطح برگ، فعالیت آنزیمصهای آنتی اکسیدان، قندهای محلول، گلایسین-بتائین، کارآیی فتوشیمیایی فتوسیستمII ، آب برگ، محصول دانه و اجزای آن، شاخص برداشت، درصد پروتئین، محصول روغن و پروتئین، وزن تک بذر، سرعت جوانهصزنی و وزن خشک گیاهچه سویا را افزایش داد .سالیسیلیک اسید کیفیت روغن را از طریق افزایش اسیدصهای چرب غیر اشباع و شاخص غیر اشباع روغن را بهبود بخشید .همچنین تیمار گیاهان با سالیسیلیک اسید کیفیت پروتئین سویا را با افزایش برخی از آمینواسیدهای ضروری مانند ایزولوسین، لوسین، لیزین و والین افزایش داد .محلولصپاشی جاسمونیک اسید محتوای سدیم برگ، سطح برگ، محتوای کلروفیل، مقدار پرولین، پراکسیداسیون لیپیدی، درصد پروتئین، محصول پروتئین، وزن تک بذر، وزن خشک گیاهچه سویا را کاهش داد، ولی این تنظیم کننده رشد اثری بر محتوای پتاسیم و کلسیم برگ، کارآیی فتوشیمیایی فتوسیستمII ، محصول دانه، محصول روغن و سرعت جوانهصزنی بذر سویا نداشت .از سوی دیگر، جاسمونیک اسید مقدار قندصهای محلول، گلایسین-بتائین، آب برگ، فعالیت آنزیمصهای آنتی اکسیدانی و درصد روغن دانه را افزایش داد .جاسمونیک اسید با افزایش اسیدصهای چرب غیر اشباع) لینولنیک اسید و لینولئیک اسید (و شاخص غیر اشباع روغن را افزایش داد .تیمار گیاهان با این تنظیم کننده رشد سبب افزایش آمینواسیدهای آروماتیک) فنیلصالانین و تیروزین (و آمینواسید سولفوردار) متیونین (در دانه سویا شد .تیمار گیاهان با سالیسیلیک اسید + جاسمونیک اسید اثر بهتری از استفاده تکی این تنظیم کنندهصهای رشد بر افزایش محصول دانه داشت .این تیمار هورمونی درصد روغن، محصول روغن و پروتئین را افزایش داد، ولی اثری بر درصد پروتئین نداشت .گیاهان تیمار شده با سالیسیلیک اسید + جاسمونیک اسید بذرهای بزرگتر تولید نمودند، اما اثر آن بر سرعت جوانهصزنی و وزن گیاهچه مشابه با گیاهان تیمار شده با سالیسیلیک اسید بود .بنابراین، محلولصپاشی سالیسیلیک اسید به صورت تکی و یا به همراه جاسمونیک اسید میصتواند یک راه مؤثر در افزایش کارآیی، تولید محصول و کیفیت محصول سویا به خصوص در شوریصهای متوسط باشد
Two experiments with factorial arrangements based on randomized complete block design with four and three replications were conducted in 2015 and 2016 at the greenhouse of the Department of Plant Ecophysiology, University of Tabriz. In the first experiment, some of the physiological properties of soybean plants, oil and protein yields, and their quality were evaluated in response to the foliar applications of salicylic acid (1 mM) and jasmonic acid (0.5 mM) under different NaCl salinities (0, 4, 7 and 10 dS/m). In the second experiment, under the same salinity levels, the effects of foliar application of salicylic acid (1mM), jasmonic acid (0.5 mM) and salicylic acid (1mM) + jasmonic acid (0.5 mM) on seed, oil and protein yields and seed quality of soybean were tested. Salinity increased sodium content of leaves, leaf temperature, lipid peroxidation, antioxidants activities, proline content, soluble sugars, glycine betaine and oil percentage in soybean seeds, but decreased potassium and calcium contents, leaf area, leaf temperature, chlorophyll content, photosystem II efficiency, leaf water content, percentage of protein, oil and protein yield in seeds, unsaturated fatty acids, unsaturation index of oil, final seed yield, individual seed weight, seed germination rate and seedling weight. However, salt subjection of plants was not affected germination percentage of the resultant seeds. Foliar application of salicylic acid reduced sodium content of leaves, leaf temperature, lipid peroxidation, proline content of leaves and percentage of oil in soybean seeds. In contrast, this hormonal treatment enhanced potassium and calcium contents of leaves, chlorophyll content, leaf area, antioxidant enzymes activity, soluble sugars, glycine betaine, photochemical efficiency of photosystem II, water content of leaves, seed yield and components, harvest index, percentage of protein, oil and protein yields, individual seed weight, rate of seed germination and seedling dry weight. Salicylic acid improved oil quality via increasing unsaturated fatty acids and unsaturation index. Treatment of plants by salicylic acid also enhanced protein quality through elevating some of the essential amino acids such as isoleucine, leucine, lysine and valine. Foliar application of jasmonic acid reduced sodium content of leaves, leaf area, chlorophyll content of leaves, proline content, lipid peroxidation, percentage of protein, protein yield, individual seed weight and seedling dry weight, but this growth regulator had no significant effects on potassium and calcium contents of leaves, photochemical efficiency of photosystem II, seed yield, oil yield and seed germination rate. On the other hand, jasmonic acid increased soluble sugars, glycine betaine, leaf water content, antioxidant enzymes activities and oil percentage of seeds. Jasmonic acid also improved oil quality by enhancing unsaturated fatty acids (linoleic acid and linolenic acid) and unsaturation index. Treatment of plants with this growth regulator increased the content of aromatic amino acids (phenylalanine and tyrosine) and sulphur containing amino acid (methionine) in soybean seeds. Treatment of plants with salicylic acid + jasmonic acid had a better effect on improving seed yield, compared with individual application of these growth regulators. This treatment increased oil percentage and oil and protein yields, but had no significant effects on protein percentage. Salicylic acid + jasmonic acid treated plants produced the largest seed, but the effect of this treatment on germination rate and seedling weight was similar to salicylic acid treated plants. Therefore, foliar spray of salicylic acid individually or with jasmonic acid could be an effective way to improve the performance, productivity and yield quality of soybean plants, particularly under moderately saline conditions
Responses of soybean plant and seed to salicylic acid and jasmonic acid treatments under salt stress