ترجیح میزبانی و هیپرپارازیتیسم زنبور Hym.; Encyrtidae)) Ooencyrtus fecundus پارازیتویید تخم سن گندم و هیپرپارازیتویید جنسTrissolcus spp. (Hym.; Platygastridae)
/رقیه نصیری
: کشاورزی
، ۱۳۹۶
، میرزائی
چاپی
کارشناسی ارشد
۱۳۹۶/۱۱/۱۱
تبریز
سن گندم Eurygaster integriceps Puton مهمصترین آفت غلات ایران میصباشد .کاربرد عوامل کنترل بیولژیک طی سالیان اخیر نویدبخش بوده است .در این راستا زنبورهای پارازیتوئید Platygastridae و Encyrtidae از جمله کاراترین عوامل هستند .استفادهصی بهینه از عوامل کنترل زیستی مستلزم آگاهی از میزان کارایی آنصها در شرایط مختلف اکولژیکی است .نقش پارازیتوئیدهای خانوادهصی Encyrtidae بسته به اینکه در حقلهصی سوم یا چهارم زنجیرهصی غذایی باشند متغیر است، چرا که دارای قابلیت هیپرپارازیتیسم میصباشند .این ویژگی در نگاه اول میصتواند نامطلوب بهصنظر برسد، اما چنانچه یک رفتار انتخابی باشد و ترجیح پارازیتوئید به سمت میزبان های غیرانگلی باشد آنگاه میصتواند موجب تکمیل کنترل و افزایش تلفات میزبان شود .در این بررسی ترجیح زنبور Ooencyrtus fecundus در حضور میزبانصهای متفاوت) تخم تازهصی سن گندم، تخم از قبل پارازیته شده توسط Trissolcus grandis و تخم سن با جنین رشد یافته (مورد ارزیابی قرار گرفت .از طرفی، در این تحقیق، اثر سنین مختلف میزبان و میزبان پارازیته روی فراسنجهصهای جدول زندگی زنبور O. fecundus مورد مطالعه قرار گرفت .زنبورها از روستای وقاصلوی علیای ارومیه و قراملک تبریز جمع آوری و در دمای۲۵ ۱ درجهصی سلسیوس و رطوبت نسبی ۵۰ ۱۰درصد و دورهصی روشنایی به تاریکی (۸:۱۶ ساعت (نگه داری شدند .ترجیح زنبورهای مادهصی بارور بیصتجربه بین سه میزبان مختلف دو به دو در پنج تکرار بررسی شد .ترکیب دو به دوی میزبانصها عبارت بودند از :تخم تازه با تخم از قبل پارازیته شدهصی هشت روزه، تخم تازه با تخم دارای جنین شش روزه، تخم از قبل پارازیته شدهصی هشت روزه با تخم شش روزه .(در آزمایش واکنش تابعی نیز تخم میزبان از هر کدام از سه گروه در تراکمصهای۱ ،۲ ،۴ ،۷ ،۱۴ ،۲۸ ، ۵۶ بهصترتیب در۲۰ ،۱۵ ،۱۰ ،۷ ،۵ ، ۳ و ۳ تکرار در اختیار مادهصهای بارور بیصتجربه بهصمدت ۲۴ ساعت قرار گرفت .همچنین جدول زندگی زنبورهایی که روی میزبانصهای پارازیته) سه و شش روزه (و با جنین رشد یافته) چهار و هشت روزه (نشوونما کرده بودند همراه با یک شاهد) تخمصصهای تازهصصی سن گندم (همزمان در ۲۵ تکرار بررسی شد .نتایج نشان داد که ترجیح زنبور O. fecundus به میزبان تازه در صورت دسترسی به آن، قطعی است و تحت تأثیر تراکم نسبی آن قرار نمیصگیرد .در نبود میزبان تازه دستیابی زنبور کاهش چشمگیری پیدا میصکند و اثرات منفی رشد جنین میزبان بهصمراتب بیش از پارازیتیسم قبلی است .به همین سبب، به هنگام حضور دو میزبان از قبل پارازیته و میزبان با جنین رشد یافته، میزبان از قبل پارازیته را با فراوانی بیشتری انتخاب میصکند .همچنین نتایج آزمایش واکنش تابعی بر اساس زمان دستصیابی و بیشینهصی نرخ حمله حاکی از برتری میزبان تازه بر میزبان از قبل پارازیته شده و آن هم نسبت به میزبان با جنین رشدیافته است .زمان دستیابی در سه تیمار مذکور بهصترتیب ۹۵/۰ ۰۴/۰ ، ۲۱/۱ ۰۹/۰ ، ۴۹/۲ ۲۳/۰ ساعت و بیشینهصی نرخ حمله۱۹/۲۵ ، ۷۱/۱۹ و ۶۱/۹ در روز بود .بهصنظر میصرسد در نبود میزبان مناسب، زنبور انرژی تولیدمثلی خود را برای موقعیتصهای احتمالی آینده ذخیره میصسازد .آزمایشصهای بدون حق انتخاب) جدول زندگی(، تفاوت معنیصداری در هیچ یک از فراسنجهصها بین میزبانصهای با کیفیت مختلف نشان نداد
Common sunn pest (CSP), Eurygaster integriceps Puton is the most important pest of cereals in Iran. Using biological control agents specially egg parasitoids (Hym., Platygastridae and Encyrtidae) against the pest has been promising. An optimal use of them, needs one beware of their efficacy at different ecological conditions. The Encyrtidae can play different roles in a cereal agroecosystem depending on level which it will occupy in food chain. It means it can appear either as primary parasitoid of CSP or hyperparasitoid of the platygastrids. Although at first glance hyperparasitism seems an undesirable property, but it depends mainly on if it is a selected behavior. Two species of parasitic wasps, are used in this study, Ooencyrtus fecundus Ferriere & Voegele (Hym.: Encyrtidae) and Trissolcus grandis (Thomson) (Hym.: Platygastridae). In this study host preference of O. fecundus was evaluated in different combinations of host (fresh vs. parasitized eggs by Trissolcus grandis (6d old); fresh vs. developed 8d old eggs; parasitized (6d old) vs. developed (8d old) eggs). The parasitoids were collected from Urmia-Vagaslou-olia and experiments were conducted under laboratory conditions (251 , 5010 RH and 16L:8D h photoperiod). Functional response experiments also were done at densities of 1, 2, 4, 7, 14, 28, 56 host eggs from any kind in 20, 15, 10, 7, 5, 3, and 3 replications respectively. No choice experiments (life tables) were studied by including five treatments (Control, 4d and 8d old developed eggs, and 3d and 6d old parasitized eggs). In all experiments inseminated inexperienced females (< 24h old) were used. The results revealed that the parasitoid definitely prefer the fresh eggs and the preference is not affected by relative densities of the hosts. When no suitable host was available, handling was declined considerably and negative effect of fetal development was stronger than previous parasitism. Therefore, O. fecundus prefers parasitized eggs to developed CSP eggs. The handling times as well as maximum attack rates in functional response experiments also confirmed the results of the preference experiments. These parameters were estimated to be 0.95 0.04, 1.21 0.09 and 2.49 0.23 h for the former and 25.19, 19.71, 9.61 per day for the latter. It seems that the wasp partly saves its reproductive energy for subsequent fortunes in circumstances that the favorable host is unavailable. No choice (life table) tests showed no significant difference in any parameter